Daan van Golden 'Kijken doe je met je
ogen, niet met je oren of mond'
u
ectaculaire
itverkoop
LAGERWAARD
Uesign
I >j§iyT
MaasposT
Schiedamse kunstenaarals Nederlandse afvaardiging op Biennale
De tranen van Aloysius Donia
r
Schiedamse delegatie aanwezig
bij opening Nederlands paviljoen
V
De Sede
Leolux
Montis
Interstar
TOPDESIGN SPECTACULAIR GEPRIJSD
Jori
Gelderland
Wittman
Former
MET KORTINGEN TOT 50
Linteloo
Artifort
Pastoe
Van Bennekom
UNIEKE AANBIEDINGEN
Castelijn
Hulsta
Fiam
Young Int.
.r. NATUURLIJK BIJ LAGERWAARD
S.D.B.
Misoura
Emme
it
Kanaalweg 39-53 - Capelle a.d. IJssel
Tel: 010-4507466 - ruime parkeergelegenheid
Geen retrospectief
if
4 #L
Woensdag 23 juni 1999
xq56
Door Frank Willemse
SCHIEDAM - Donderdagoch-
tend vroeg bel ik aan bij het huis
van Daan van Golden in het cen
trum. Er word niet opengedaan,
wel gaat een raam op eerste ver-
dieping open. Met ontbloot bo-
venlijf vraagt Van Golden wat er
is. Ik verontschuldig mij voor het
vroege tijdstip en vertel dat ik
gister bijna de hele dag voor zijn
deur heb gezeten. Hij zou toch
woensdag terug komen van de
opening uit Venetie? „Klopt"
zegt hij, „maar het werd pas's
avonds." En hoe was 't?"
vraag ik enthousiast. „Fantas-
tisch maar ik geef geen inter
views. Tegen al die mensen van
de pers heb ik hetzelfde gezegd.
En als ik wel met jou een praatje
maak, zou dat niet fair zijn te-
genover die andere journalisten.
Dus... ga ik nu maar in bad en
schrijf maar wat je wilt."
Ziehier een portret van een zwijg-
zame maar wereldberoemde
Schiedammer.
Ze hadden me gewaarschuwd, zijn
vrienden in Schiedam, de kunste-
naars uit de Rijnmond en de artike-
len die in de kranten en vakbladen
deze weken verschenen. Daan van
Golden (63) is niet te interviewen.
Hij heeft niet voor niks de bijnaam
'de Sfinx van Schiedam'. „Daan
van Golden houdt niet van dat
kunstwereldje, dat zogenaamde in-
terressante geklets", zegt vriend
Dick de Wit, alias Lange Dik.
Sinds 1967 kennen zij elkaar toen
Daan van Golden op een grote zol-
der woonde op de Lange Haven en
Dik beneden werkte bij een deco-
ratie-atalier. Daan staat op zijn pri
vacy en heeft het niet op hectisch
gedoe wat tegenwoordig zo vaak
om kunstenaars hangt. Alsof het
popidolen*zijn.
Van Golden is een zwijgzaam
man, die liever zijn werk laat spre-
ken. En dat doen zijn werken. Wie
eenmaal een schilderij, tekening,
collage of foto van Van Golden
heeft bekeken, geproefd en gei'n-
haleerd, blijft vaak dit beeld bij.
Een voorbeeld? Een foto van Daan
gen als de opening niet onverbid-
delijk zou zijn. De werken moeten
voor de Van Golden precies in een
goed 'ritme' hangen. Eindeloos
kan hij de doeken verplaatsen tot
een beeldrijm ontstaat.
Centraal staat in het het witte en
lichte Rietveld paviljoen een
manshoog schilderij van Boeddha.
In gouden kleuren en met echte ge-
droogde bloemen. Hoewel Van
Golden niet een 'echte' Boeddhist
is, volgens vriend De Wit, is Boed
dha wel het symbool van de uitge-
balanceerde en perfecte mens, Me-
de op Zen geinspireerd is de uit-
spraak van Van Golden dat 'leven
belangrijker is dan schilderen'.
Daarom hoefde hij ook nooit carri-
ere te maken. Geldingsdrang en
ego staan op gespannen voet met
een contemplatieve en beschou-
wende levens- en zienswijze. Kij
ken wat er echt is en je niet laten
afleiden, lijkt de kunstenaar te wil-
len uitdragen. Waarbij kunst geen
doel op zich is maar meer een le-
venshouding. Daarom geen inter
views, geen praatshows of modi-
euze aandacht voor de kunstenaar.
Immers: Kijken doe je met je
ogen, en niet met je mond en
oren".
Voor dat kijken moet je wel de tijd
'Pollock Studie', Daan van Golden. Reproduce Roger van der Kraan
van Golden waarop een stuk of zes
doodgewone viooltjes te zien zijn.
New Delhi 1991 heet de foto.
Maar wie langer kijkt ziet dat de
bloemen ineens gezichten hebben.
Sommige zeggen in de foto zelfs
'verkouden kinderkopjes' te zien.
Een ander voorbeeld van waarom
Van Golden 'wereldberoemd' is
en je anders laat kijken, is een foto
van een Griekse tempel. Als je
daar wat langer naar kijkt, zie je in
eens dat tussen de zuilen een ruim-
te overblijft die op een statige vo-
gel lijkt. Van Golden zag dit en
Sp
1
Diana in bad (1986), Daan van Golden.
schilderde de ruimte (dus de vogel)
levensgroot na op een doek. Een
metamorfose van zuilengalerij
naar een gestileerde statige vogel.
'Kantelend kijken' noemt Karel
Schampers, conservator van muse
um Boijmans van Beuningen dit.
Kantelend omdat alles anders is als
dat het lijkt. Een ander voorbeeld
is het doek 'Studie Pollock' uit
1989 door een deel van een schil
derij van Pollock 'over' te schilde
ren zie figuurtjes verschijnen bij
Van Golden, terwijl juist Pollock
in de jaren vijftig bekend is door
zijn abstracte werk! Volgens Van
Golden: „Dat is een mysterie. Als
je goed kijkt, zie je ieuwat Pollock
absoluut niet bedoeld heeft. En
toch zit het erin."
Dezelfde Karel Schampers, als
gastconservator van de Biennale,
liet zijn keuze vallen op Daan van
Golden. Een verrasende keuze om
dat in de kunstwereld eerder aan
jong en jeugdig talent in een
groepsexpo werd gedacht. De
Biennale tentoonstelling, die om
de twee jaar in het prachtige Vene
tie wordt gehouden, is dit jaar al-
weer aan de 48ste editie toe. En is
samen met Documenta in Duits-
land de wereldtentroonstelling van
hedendaagse kunst. Voor de eer-
volle tentoonstelling is Daan Van
Golden in zijn eentje uitgenodigd
om in het Nederlandse paviljoen te
vullen met zijn werk. En dat is bij-
zonder omdat meestal meerdere
kunstenaars als gast het Rietveld-
paviljoen vullen. De keuze voor
Van Golden is ook al zo bijzonder
omdat het accent voor de expo dit
jaar, volgens Biennale directeur
Harald Szeemann, op jonge, vrou-
welijke en Aziatische kunstenaars
moest liggen. Daan van Golden
voldoet niet deze 'eisen'.
En het werk van Daan Van Golden
is ook al anders omdat het accent
van de meerderheid van de moder-
ne kunst tegenwoordig niet meer
op schilderen ligt. Het is veelal vi
deo op grote schermen zijn of gro
te objecten van museale kunst of
performances. Hierbij vergeleken
zijn de getoonde schilderijen van
Drie werken van Daan van Golden, daterend van 1968.
Van Golden 'klassiek en ambach-
telijk' te noemen.
Geen snelle MTV-achtige beelden
of videoclips bij de Schiedammer.
Nee, Van golden's werk is be-
scheiden en ingetogen van karac-
ter. Zijn kunst daar is door hem
lang over nagedacht, en verwacht
van hem geen series van dezelfde
technieken of snelle reprodukties.
Van Golden denkt lang na, bestu-
deert het onderwerp en na lang
wikken en wegen komt het kunst-
werk uit zijn handen. Daarom
heeft Daan van Golden betrekke-
lijk weinig werk gemaakt. Hij stu-
deert maandenlang op een werk en
is danook regelmatig in de Rotter-
damse bibliotheek te vinden. Een
anekdote over zijn langzame en
geduldige werkopvatting: toen hij
op de Lange Haven woonde wer-
den er nieuwbouwhuizen gebouwd
achter bij hem aan de Westvest.
Toen Daan eindelijk het schilderij
af had, was het hele complex wo-
ningen ook klaar.
The Pencil of Nature is de titel de
tentoonstelling van Van Golden in
het Hollandse paviljoen. Het is
geen retrospectief te noemen van
het werk van de kunstenaar. Al
was het alleen maar omdat de teke-
ningen, collages, zeefdrukken en
foto's, die een belangrijke plaats in
nemen, niet getoond worden op de
Biennale. Zo heeft Daan van Gol
den een hele serie foto's gemaakt
van zijn dochter Diana onder de ti
tel 'Youth is an Art'. Toch zijn dit
geen familiefotootjes, wat je op het
eerste gezicht denkt. Vanaf haar
geboortejaar 1978 tot aan haar vol-
wassenheid in 1996 laat vader Van
Golden zien hoe zijn dochter
Diana opgroeid in de tientallen fo
to's zien. Vaak op excotische
plaatsen, want hij reist zijn vrouw
en kind regelmatig de wereld rond.
Van India naar Zuid-Amerika, van
Japan tot in Afrika. En overal fo
to's van zijn dochter. 'Youth is an
Art'. De jeugd is kunst en de foto's
bewijzen dit. Met deze fototen-
toonstellingen in onder andere mu
seum Boijmans van Beuningen in
Rotterdam van de laatste jaren
werd hij (pas) bekend bij het grote
publiek.
Wel getoond in Venetie worden
zeventien schilderijen vanaf zijn
eerste werken uit 1963 (rijen mar-
grieten), tot aan nieuw werk uit
1998 (takjes en bloemetjes) aan
toe. Achterelkaar getoond, zie je
dan zijn ontwikkeling als kunste
naar in de tijd maar ook zijn conti-
nuiteit in zijn werk.
Het zijn de topstukken uit zijn
werk. Al in 1964 schilderde hij in
Japan bedriegelijk echt lijkende
zakdoeken. Ja, zakdoeken. Hij
noemde de werken: composities
met rode, blauwe en mokka ruiten.
Bijna echt want met engelengeduld
schilderde hij buitengewoon ver-
fijnd, alle lijntjes in en over elkaar.
Monnikenwerk die bij de kijker
een rustgevende harmonie op-
roept. In Japan waar hij toen
woonde en werkte -voor geld
werkte hij als gangsteracteur in B-
films- schilderde hij inpakpapier
na van winkelsketens of snoeppa-
piertjes. Alles met jobsgeduld.
Hoe nauwkeurig en nauwgezet hij
werkt, blijkt uit het feit dat Daan
twee weken bezig is geweest om
de doeken op die plaats op te han
gen. Volgens Schampers zou Van
Golden nog bezig zijn te verhan-
Daan van Golden en burgemeester Scheeres in het Nederlands
Paviljoen. Foto Cathy Jacob
nemen en soms moet je wel een
beetje uitleg daarbij hebben. Een
bekend werk is 'Blauwe studie
naar Matisse' een groot schilderij
met veel wit met alleen maar de
contouren van een vogel, een blau
we parkiet in een gouden lijst ge-
vat. Het doek verwijst naar een be-
roemd schilderij van de Fransman
Henry Matisse (1869-1954) met
een zeemeermin en parkiet temid-
den van felle kleurenstrepen (La
perruche et la sirene). Door alleen
de parkiet eruit te halen en in een
nieuwe context te plaatsen maakt
Van Golden een nieuw eigen
kunstwerk en tevens een homage
aan leermeester Matisse.
De Biennale tenstoonstelling
wordt als een bekroning gezien
van het werk van Van Golden. Een
overzicht en eerbetoon van zijn
werk die temidden van al die ander
kunst in Venetie en die opvalt door
zijn rust. 'Een oase van kalmte'
volgens de Volkskrant. 'Smokkel-
waar uit het paradijs' (NRC Han-
delsblad), en 'Op zoek naar het
wonderbaarlijke' (Rotterdams
Dagblad), tonen de bewondering
van de critici.
Mooie woorden, maar volgens
vriend en kunstenaar Didier Colle
gewoon verdiend. Want Daan van
Goldens werk spreekt boekdelen
oftewel 'een beeld zegt meer dan
duizend woorden'.
SCHIEDAM - Met een informele
bijeenkomst met onder andere
staatssecretaris van cultuur Rick
van der Ploeg, is afgelopen zater-
dag de Nederlandse bijdrage ge-
opend van de Biennale te Venetie.
De Schiedamse kunstennaar Daan
van Golden (1936) heeft de eervol-
le opdracht gekregen om Neder-
land te vertegenwoordigen op deze
tweejaarlijkse wereldtentoonstel-
ling voor hedendaagse kunst. Bur
gemeester Scheeres en Cathy Ja
cob van het Stedelijk museum wa-
ren uitgenodigd door de staatsse
cretaris om Schiedam te vertegen
woordigen. De Biennale is de
meest prestigieuse kunstmanifesta-
tie van de wereld waar zo'n 59 lan-
den aan meewerken.
Het vaste Nederlandse paviljoen -
ontworpen door architect Rietveld-
leende zich bijzonder goed voor
het ingetogen werk van Daan van
Golden. Zo vertelt marketing me-
dewerkster Cathy Jacob van het
Stedelijk Museum Schiedam. Het
gebouw met zijn strakke en witte
muren en grote ramen lijkt het so-
bere en geconcentreerde werk van
de kunstenaar te complementeren.
Veel werk heeft Daan van Golden
gestoken in de inrichting van de
tentoonstelling. „Het is echt een
pietje precies', hoor", zegt Cathy
Jacob. „Dat hebben we pas nog ge-
merkt bij de opbouw van de ten
toonstelling Bad Paint van het
werk van Aloysius Donia in ons
Stedelijk Museum. Hij is heel pre
cies en onderzoekt nauwkeurig
hoe alles moet hangen." Zelfs met
de uitnodigingskaart voor de Bien
nale bemoeide hij zich nadrukke-
lijk. Maar, volgens haar, was hij
erna zeer tevreden en zelfs geluk-
kig. Zij hebben zelfs nog van ver-
rukking op straat in Venetie ge-
danst!
Ook burgemeester Reinier
Scheeres is onder de indruk van
zijn stadgenoot. Bij aankomst
werd hij onmiddellijk door Van
Golden het paviljoen binnenge-
loodst. Om samen 'een kwartier
lang' zwijgzaam te kijken naar zijn
schilderij van Boeddha. Volgens
Scheeres, die zich niet als een
kunstkenner bestempelt, kende hij
Van Goldens werk wel maar door
deze reis is hij 'fan' geworden.
„Als Nederland hebben we een
goede beurt gemaakt en ik ben blij
dat wij als gemeente Schiedam
hebben laten zien dat wij trots zijn
op onze stadgenoot."
De tweejaarlijkse Biennale is de
kunstmanifestatie waar eenieder
zich laat zien die iets met kunst te
maken heeft. Het expositieterrein
bevindt zich op een uitloper van
het grootste eiland van Venezia.
Het park -Giardini- lijkt wat qua
grootte op het park bij de Euromast
en staat vol landenpaviljoens.
Dit jaar is een oud stuk scheeps-
werfterrein bij de expositie betrok-
ken. Dit 'Arsenale' uit 1303 is ten-
toonstellingsgebied voor de jonge
kunstenaars en onder de naam dA-
PERTuto (open voor iedereen)
waar de grootste talenten door cu
rator Szeemann zijn bijeenge-
bracht. Ook in de rest van de
prachtige stad met gondels en het
San Marcoplein bevinden zich cul-
turele manifestaties en exposities
in verscheidene 'piazze' en 'palaz-
zi'. Maar liefst 102 bekende en
nieuwe kunstenaars uit de gehele
wereld laten hier hun kunnen zien.
Waaronder een Nederlander uit
Schiedam.
"TinLev
Het Nederland Paviljoen aan de Giardini di Castello. Foto Cathy
Jacob
SCHIEDAM - Het Stedelijk Muse
um heeft Daan van Golden bena-
derd om zelf een tentoonstelling in
het museum te maken. Hij koos
een jong talent, Aloysius Donia,
die hiermee zijn eerste museale
tentoonstelling krijgt, getiteld Bad
Paint. Van Golden maakte samen
met Donia de keuze uit zijn schil
derijen, tekeningen, installaties en
foto's. Het eerst tentoongestelde
werk is een gezamenlijk gemaakt
kunstwerk, bestaand uit tientallen
handtekeningen van Daan van
Golden en Aloysius Donia. De ten
toonstelling wordt afgesloten met
'De leerling en de leermeester', die
lijkt te verwijzen naar het onderlin-
ge respect van de twee kunste
naars.
Aloysius Donia (1973) krijgt wan-
neer hij zestien jaar oud is de eerste
onverklaarbare pijnen. In zijn hart,
nek, maag, armen. Artsen kunnen
geen lichamelijke oorzaak vinden.
Donia is ervan overtuigd dat hem
iets mankeert: die pijnen moeten
toch ergens vandaan komen? Hij
-< - -
rrati
mA TrtfR-
De Biennale van Venetie is tot en
met 7 november 1999 te bezoeken.
De catalogus Daan van Golden
The pencil of naturemet het alle
in Venetie getoonde werk plus an
der werk en bloemlezing is te koop
hij het Stedelijk Museum Schiedam
en in de boekhandel (ISBN
905662-107-6)voorfl. 55,-.
besluit zijn angsten te verwerken
in kunst. Honderden tekeningen,
schetsboeken, foto's en schilderij
en waarvan een selectie nu in het
Stedelijk Museum hangt. Hoewel
het werk van Donia over het alge-
meen zwaar op de hand ligt, is er
ook ruimte voor humor, zoals in
het werk 'Fres human hairball'.
'Bad Paint', te zien tot en met 18
juli in het Stedelijk Museum Schie
dam. Gedurende de tentoonstel
ling wordt ook een kleine selectie
getoond uit het werk van Daan van
Golden.
