GOED SPRUITENJAAR
Gratis
magazine
Daarom
kopen zij
EK0:
Van champignon tot portobella
- - ma.
groeriten
WAT IS BIOLOGISCH?
Win een etentje
bij De Kas
met uw eigen
champignonrecept
"10 eitjes voor f 1,50!"
Meer informatie?
BOER DIRK KOOL:
een feest van
PADDESTOELEN UIT EIGEN LAND
I
Week 50
CXI 2
'Ik ben trots op mijn
koeien en hun melk'
Wie in de buurt van Woerden de
drukke A12 afrijdt komt in een
andere wereld terecht. Smalle
dijkjes slingeren zich door het
land, bomen wiegen in de wind
en koeien grazen in de wei. Op
het landgoed Linschoten zijn
zeven boerenbedrijven gevestigd.
Dirk Kool is een van hen en als
enige heeft hij een biologische
boerderij. Samen met zijn vrouw
heeft hij de zorg voor zo'n zestig
melkkoeien, veertig stuks jong-
vee en 300 varkens. Daarmee is
hij een middelgrote biologische
boer.
KLAVER IN PLAATS VAN KUNSTMEST
Al snel nadat Dirk Kool in 1985
het bedrijf van zijn schoonvader
overnam besloot hij om het
anders aan te pakken. "Ik wilde
mijn bedrijf meer laten meegaan
met de natuur. Ik ben ervan over-
tuigd dat je als boer de grond en
de dieren niet mag uitputten. Het
moest ook zonder kunstmest en
allerlei kunstmatige ingrepen
kunnen. Eind jaren tachtig kwam
je dan vrijwel automatisch bij de
biologische manier van boeren
terecht."
Kool verbouwde zijn stal en
begon klaver in het grasland te
zaaien, als alternatief voor het
gebruik van kunstmest. "In het
begin begrepen boeren in de
omgeving niet goed waar ik mee
bezig was", vertelt Kool met een
glimlach. "Inmiddels werk ik veer-
tien jaar op deze manier en heb ik
laten zien dat het echt werkt. Het
is een proces van jaren om de
grond en het leven in de bodem in
balans te krijgen, maar dat gaat
beter naarmate je langer bezig
bent. En dan is het leuk om te zien
dat buren ook klaver in hun gras
land gaan zaaien."
Omdat Dirk Kool een van de eer-
sten in de streek was die omscha-
kelde, zoals dat in boerenjargon
heet, is zijn bedrijf een voorbeeld
voor anderen: "Mensen kwamen
kijken hoe we het hier aanpakken
en ik moet zeggen dat het moti-
verend is om mijn ervaringen te
delen. Een aantal boeren in
Kamerik, hier vlakbij, is nu op bio-
logisch overgegaan. Op den duur
zal de hele landbouw veel duurza-
mer moeten worden en het is
goed te weten dat je daar actief
aan bijdraagt."
VAN KOE NAAR SUPERMARKT
De melk van de koeien van Dirk
Kool gaat naar Campina, de
grootste producent van biologi
sche zuivel in Nederland. "Ik vind
het prima dat zo'n groot bedrijf
de zuivel verwerkt," zegt hij. "Het
geeft me een goed gevoel dat
mijn melk in de supermarkt te
koop is. Biologische melk is een
echt kwaliteitsproduct en ik ben
er trots op dat ik dat maak."
Sinds de laatste uitbreiding van de
stal, een paar jaar geleden, is Kool
heel tevreden. "De koeien zijn
rustig en geven een prima hoe-
veelheid melk. We hebben nu een
stal met ligboxen, waarin de koei
en vrij kunnen rondlopen. En
uiteraard grazen ze zoveel moge-
lijk buiten. Als ik de koeien zie
lopen in het land, dan weet ik
weer waarom ik het doe.
Natuurlijker kan het niet en dat is
goed. Dat heeft alles te maken
met mijn levensovertuiging. Voor
mij is biologisch boeren absoluut
de beste manier."
Gesignaleerd op Amsterdam CS: een koffiewinkeltje waar biologische
koffie (en thee) te koop is. "Omdat de consument de biologische kwa-
liteit steeds meer gaat waarderen", zegt Hans Levelt. Nederland loopt
warm voor biologisch, maar ook in het verre buitenland verbouwen
boeren hun producten al met aandacht voor mens en milieu.
Heeft u de smaak van biologisch
te pakken? Dan is Smaakmakend
vast iets voor u. Een kleurrijk
magazine vol verrassende en
eigentijdse recepten met produc
ten van eigen bodem. Verder leest
u alles over biologische landbouw
en voeding. Helemaal gratis.
Bestel de nieuwste Smaakmakend
via www.platformbiologica.nl of
schrijf naar Stichting Biologica,
Postbus 12048, 3501 AA Utrecht.
IKkfcVC
J V:V)» '-r IVwvftfcocvt:
Het spruitje is een populaire
wintergroente. Dit kleine broertje
van de boerenkool, bloemkool en
sluitkool wordt in Nederland
geteeld door zo'n 750 groente-
telers. Nederland is na Engeland
de grootste Europese spruiten-
producent. In totaal komen er dit
jaar naar verwachting bijna
100.000 ton Nederlandse spruiten
van het land.
Een bijzondere plaats neemt het
biologische spruitje in. Het is voor
de liefhebbers de 'grand cru'
onder de spruiten. De opbrengst
per hectare is aanmerkelijk lager.
Dat lijkt ongunstig, maar is het
niet. Het is te vergelijken met
druiven: hoe minder vruchten per
plant, hoe beter de kwaliteit.
Consumenten zijn vaak enthou-
siast over de intense smaak van de
EKO-spruit.
BINNENK0RT IN DE SUPERMARKT
Verder is de EKO-spruit een echt
seizoensproduct dat tussen no-
vember en eind januari te koop is.
Daarna is het voorbij. De meeste
spruiten gaan naar Engeland en
Duitsland, waar de vraag naar bio
logische spruiten groot is. In
Nederland moet de consument er
meestal voor naar natuurvoe-
Riviere Sylvia (38): "Ik denk dat
het gezonder is voor mijzelf en
voor mijn kind. Met EKO-produc-
ten weet je zeker dat er geen
bestrijdingsmiddelen zijn ge-
bruikt.
Mevrouw Gill (78): "Ik vind dat we
respectvol om moeten gaan met
planten en dieren. Dus ook met
wat we eten. Biologisch past het
best bij mijn principes. Ik vind het
goed dat die producten tegen-
woordig ook in de supermarkt te
koop zijn.
dingswinkels en boerenmarkten.
Maar de smakelijke EKO-spruit zal
snel de weg volgen van veel ande
re biologische groenten: naar het
groentenschap in de supermarkt.
Hoe meer consumenten erom vra-
gen, hoe eerder dat natuurlijk het
geval is.
EERLIJK PRODUCT VAN DE V0LLE GROND
Van oudsher wordt de spruit voor-
al in Zeeland en Zuid-Holland ge
teeld. Vanwege de zachte winters
en de zeeklei lijkt het een
ideaal gebied voor de spruit. Je
verwacht dus niet dat je in het
Drentse Nieuw-Amsterdam een
van de grootste telers van biologi
sche spruiten in Nederland vindt.
De belangrijkste reden om sprui
ten op het zand te telen? Door in
een gebied te zitten waar geen
andere spruitentelers zijn, is de
kans op het overwaaien van pla-
gen klein. Dus minder schade van
insecten, ziektes en schimmels.
Dat is slim bedacht en voorkomt
mislukken van de oogst. De laat
ste jaren is veel ervaring opge-
daan met de teelt en veel kinder-
ziektes zijn overwonnen. De EKO-
spruit is inmiddels een robuust en
eerlijk product van de voile grond,
dat door twintig Nederlandse te
lers met veel zorg wordt geteeld.
Mark van Heijnengen (20): "Hoe
minder gif er gebruikt wordt hoe
minder er in het milieu komt, en
dus uiteindelijk ook op mijn bord.
Ik denk dat biologisch per saldo
gezonder is.
Op de volgende websites is (veel) meer informatie te vinden
over biologisch eten:
www.bioloaischinhetschap.nl
alles over het assortment in de supermarkten en wetens-
waardigheden over de producten die daar te koop zijn
www.platformbioloaica.nl
met nieuwe ontwikkelingen, beleid en promotie-activiteiten
www.voedinascentrum.nl
uitleg hoe de biologische landbouw werkt en met uitgebreide
informatie over verschillende groepen voedingsmiddelen
Deze pagina is een initiatief van Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, LTO-Nederland,
Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, Platform Biologica, Rabobank,
Triodos Bank, Stichting Merkartikel, Stichting Natuur en Milieu, in het kader van de
'task force marktontvyikkeling biologische landbouw'.
Paddestoelen zijn er tegenwoor-
dig in alle smaken en het hele jaar
door. Vroeger kwamen de padde
stoelen uit de natuur. Sinds men-
sen ontdekt hebben hoe je ze
kunt kweken hoeven we niet
meer het bos in, maar kunnen we
gewoon naar de winkel voor deze
lekkere smaakmakers. Een groot
deel wordt in eigen land ge-
kweekt en steeds vaker zijn dat
biologische paddestoelen.
Ton van den Heuvel is champig-
nonteler. Met enthousiasme ver
telt hij over 'zijn' biologische pad
destoelen: "Het is ontzettend
spannend om champignons te
telen, want ze zijn grillig en
onvoorspelbaar. En datterwijl het
zo simpel lijkt. Champignons
groeien op organisch afval, liefst
op een koele en donkere plek. Je
begint met goede compost, een
mengsel van paarden- of kippen-
mest en stro. Bij ons komt dat alle-
maal van biologische boeren en
tuinders, anders mogen onze
champignons niet biologisch
heten." Door de compost wordt
het 'broed' gemengd, dat is de
schimmel waaruit de paddestoel
groeit. En dan maar wachten. Na
een paar weken komen de eerste
knopjes boven de grond en begint
de paddestoel vorm te krijgen. Als
ze groot genoeg zijn worden ze
geoogst en zijn ze klaar voor con-
sumptie. De compost gaat na
gebruik terug naar de akkerbou-
wer om het land mee te
bemesten.
"De grootste bedreiging bij het
telen van champignons zijn ande
re schimmelsoorten en vliegjes",
zegt teler Ad Peffer. "Gelukkig
kunnen we tegenwoordig natuur-
lijke middelen inzetten, zoals aal-
tjes die de vliegjes eten. Hygie-
nisch werken doet de rest. Boven-
dien zorg ik ervoor dat de tempe-
Biologische producten zijn her-
kenbaar aan het EKO-keurmerk.
De producten worden geteeld
zonder kunstmest en zonder (gif-
tige) chemische bestrijdingsmid
delen. Bovendien zijn geen che-
misch-synthetische geur-, kleur-
en smaakstoffen en geen conser-
veringsmiddelen toegevoegd. De
biologische landbouwnormen zijn
gebaseerd op het behoud van
milieu, natuur en landschap en
het welzijn van dieren. Deze
regels gelden in de hele Europese
Unie. In Nederland heeft de over-
heid Skal aangewezen om de
controles uit te voeren.
Dit alles geldt voor groente en
fruit, voor zuivel, voor vlees en
voor producten die daarvan
gemaakt worden zoals brood,
conserven, vruchtensappen en de
vele honderden andere biologi
sche producten die te koop zijn.
Selma Dijkhuizen (52): "Ik kies
bewust. Voor mezelf maar ook
voor het milieu en de dieren.
Daarom koop ik biologische melk
en vlees. lets duurder? Ja, maar
dan weet je dat de dieren goed
behandeld zijn. En ik hoef echt
niet iedere dag vlees te eten.
ANTOINETTE HERTSENBERG,TROS-PRESENTATRICE VAN
CONSUMENTENPROGRAMMA 'RADAR'
Over een aantal dingen zijn we't eens. Je koopt geen fiets
op straat van een onbekende voor f 25,-. Alles waarvan de
herkomst gewantrouwd moet worden, laten we staan.
Alles? En als je nu 'ns 10 eitjes aangeboden krijgt voor
f 1,50? Of een kilo bananen voor f 1,99? Gek genoeg wint
de Hollandse zuinigheid
't dan toch vaak van ons
fatsoen. Ik zeg met
nadruk 'ons' omdat ik
mezelf ook met regel-
maat betrap op het pro-
fiteren van dit soort
voordeeltjes. Op van die
dagen dat je jezelf voor-
houdt dat een kilo bio
logische bananen voor
f 4,99 toch wei erg duur
is. En dat je toch echt
geen 3 kwartjes gaat
betalen voor een biolo
gische tomaat. Toch zouden we daar 'ns anders over moe
ten denken. Biologische producten zijn doorgaans niet te
duur, "gewone" producten worden steeds vaker aange
boden voor een prijs die eigenlijk onverantwoord laag is.
Een prijs waarvan varkens, kippen, koeien en ons hele
milieu het slachtoffer worden. Een prijs ook waarvan op
termijn niemand vrolijk wordt. Tijdens de voorlaatste eeuw-
wisseling besteedden we in Nederland bijna de helft van
ons gezinsbudget aan voeding, nu is dat nog maar zo'n
12%. Niet alleen omdat we meer verdienen, maar vooral
ook omdat het voedsel inmiddels geproduceerd wordt
tegen prijzen waarvoor een verantwoord product niet
duurzaam geproduceerd kan worden. Kien inkopen is niet
zo goedkoop mogelijk inkopen, maar het beste voor jezelf,
je gezin en je leefomgeving kopen. De overheid zou veel
kunnen doen door niet-biologisch geteelde voeding onder
het hoge BTW-tarief te brengen. Maar u en ik kunnen meer
doen. Nu biologische producten overal worden aange
boden, zouden we ze vaker moeten kopen. De eerlijke prijs
die ervoor gevraagd wordt, zouden we gewoon moeten
betalen. Zonder te kijken naar de oneerlijke prijs van 't
product wat ernaast ligt.
Hebt u zelf een origineel champignonrecept? Stuur het voor
23 december 2001 naar de redactie van deze pagina:
Postbus 3060, 5203 DB Den Bosch. Een deskundige jury onder
voorzitterschap van Gert-Jan Hageman, eigenaar van restaurant
De Kas, beoordeelt de inzendingen. De prijs voor het winnende
recept is een etentje voor twee in dit nieuwe spraakmakende
restaurant in Amsterdam.
ratuur laag blijft, zo tussen de tien
en dertien graden. Dan hebben
ongewenste schimmels minder
kans."
Wat is eigenlijk het verschil tussen
de hagelwitte champignon en bij-
voorbeeld kastanjechampignons?
Ton van den Heuvel: "De kastanje-
champignon is pittiger van smaak
en heeft als voordeel dat hij beter
bestand is tegen ziekten. Witte
champignons zien er mooi uit, tot-
dat je ze kookt of bakt. Dan is het
verschil niet meer te zien." Witte
champignons, kastanjechampig
nons, oesterzwammen, shii-take,
portobella en pom pom blanc -
voor alle smaken en gerechten is
een paddestoel te vinden. En in de
supermarkt zie je steeds vaker het
EKO-keurmerk op de verpakking.
Je kunt paddestoelen thuis een
paar dagen in de koelkast bewa-
ren, maar let op: als ze naast uien,
prei of andere sterk geurende
producten liggen nemen ze de
geur over. Ook fruit moet uit de
buurt van champignons blijven,
het geeft een stof af waardoor ze
sneller kunnen bederven.
En tot slot: om de smaak van de
paddestoel helemaal tot zijn recht
te laten komen is voorzichtig
afborstelen beter dan wassen. Zo
krijgt de champignon na zijn start
in het donker uiteindelijk op het
bord een smakelijk plekje in de
schijnwerpers.
