>tad
Verbetering mobiliteit
E^™™!113
p
Kathedraal
Parkpaviljoen
Knooppunt
Ribbenkast
Schaduwspel
Elk metrostation moet op zijn eigen manier aansluiting vinden
bij de omgeving. Dat was een van de belangrijkste opdrachten
die de architecten bij het ontwerpen van de stations van de Be
neluxlijn meekregen. „Bij het ontwerpen zijn de reiziger en de
plekken waar de stations komen als uitgangspunt genomen.
De bedoeling is dat reizigers niet langer op een bordje hoeven
te kijken om te weten waar ze zich bevinden, instinctief weet
de passagier al waar hij zich bevindt", verklaart Douwe Folk
erts, projectbegeleider van de Beneluxlijn.
Straatmeubel
L
3
cx33
Om files die zicli dagelijks rond Rotterdam ophopen tegen te gaan,
is jaren geleden besloten veranderingen en uitbreidingen door te
voeren in bet openbaar ven'oer. Naar aanleiding hiervan is in 1997
begonnen met de aanleg van de Beneluxlijn. De metrolijn, die loopt
van bet Marconiplein via Schiedam en Pernis naar Hoogvliet, zal
vanaf September 2002 dagelijks meer dan 67.000 reizigers vervoe-
ren. De afgelopen tijd hebben bewoners langs de verbinding heel
wat overlast ondervonden van de werkzaamheden, zo weet project-
leider Douwe Folkerts. A! vier jaar informeert hij betrokkenen over
de actuele stand van zaken rond liet project. „Als je mensen van te-
voren inlicht over de aard en de grootte van de activiteiten, kun je
tijdens een project aardig wat lawaai maken. De acceptatiegrens
ligt dan wat hoger.lnmiddels is de grootste overlast van de metro
lijn. die de Calandlijn met de Erasmuslijn koppelt. acliter de rug.
..De bouw van het 11,8 kilometer lange trace verloopt uiterst voor-
spoedig vertelt ing. Tom Meeuwsen, projectondersteuner contro-
le en planning van Gemeentewerken Rotterdam. ..Het project blijft
binnen het budget en de planning. Knelpunten hebben zich wel
voorgedaan en zullen zich nog we! voordoen. maar vooralsnog valt
alles goed te overzien.Een van de problemen in de nabije toe-
komst is dat enkele stations 'te vroegklaar zullen zijn. ..Ruirn voor
de ingebruikname van de lijn zijn Tussenwater en Parkweg klaar.
De stations zullen beveiligd moeten worden om vandalisme te voor-
komenaldus Meeuwsen, die in zijnfunctie geregeld overleg voert
tussen de opdrachtgevers, Stadsregio Rotterdam en de RET, en de
uitvoerders. „Een ander punt is de mogelijke invoering van tourni
quets, draaihekjes die moeten fungeren als stempelautomaat. Dit
zorgt voor extra kosten, maar op de begroting wordt altijd een post
gereserveerd voor zulke onvoorziene uitgavenbesluit Meeuwsen.
De kosten van het project bedragen in totaal 1,6 miljard gulden.
neluxlijn, metrolij
stations in vele gezi
tVr HffySiMbit* n St*
55>Vi »yM-
1 vwtUMX
fi
- - <v*5t«SXs»f.
*N>,
Bij Tussenwater liggen vier perrons, daarde Calandlijn en de Erasmuslijn op dit punt
samenkomen.
Station Vijfsluizen is vooral te herkennen aan de grote giazen kap over het perron. De vorm
ervan en constructie met staal doet denken aan een soort ribbenkast", aldus de architecten.
Reizigers moeten zich snel kunnen orienteren. Daarom is
ervoor gekozen om het station zo helder en duidelijk mogelijk
te maken en is ergekozen voor lichtdoorlatend materiaal, zoals
glas en staal.
ment van de dag zijn licht en scha-
duw weer anders. Er zit voortdu-
rend beweging in, net als reizigers
die ook niet op een plek blijven."
Dit station ligt op een plaats waar
zowel de industrie van Shell zicht-
baar is, alsook het dorp Pernis. Het
industriedeel wordt vanaf het per
ron aan het zicht onttrokken door
een transparant scherm, dat zowel
het geluid als het vuil van de snel-
weg tegenhoudt. Door de op hoge
kolommen rustende kap is er nog
wel uitzicht op Pernis. Ook bij dit
station geldt dat door kleur- en ma-
teriaalgebruik een lichte, overzich-
telijke ruimte is ontstaan.
Het station Tussenwater wordt ge-
markeerd door twee hoge poorten.
Het zijn trappenhuizen die de reizi
gers naar de diverse perrons lei-
den. Bij Tussenwater liggen ten-
slotte vier perrons, daar de Caland
lijn en de Erasmuslijn op dit punt
samenkomen. Net als architect
Ton Voets van station Pernis heeft
ook de architect van dit station iets
willen doen met de verplaatsing
van de reiziger. Maarten Struijs
van Ingenieursbureau Gemeente
werken Rotterdam, tevens coordi
nator van het ontwerppproces van
de baan en stations: In de meeste
stationsontwerpen wordt het ac
cent gelegd op het wachten van de
reiziger. Met het ontwerp van stati
on Tussenwater heb ik juist de ver
plaatsing van de reizigers willen
benadrukken. Vanuit de stations-
hal betreedt de reiziger een hoge
poort, een soort kathedraal. De
sensatie van het betreden van die
ruimte, dat wil ik de passagiers la-
ten voelen." De twee poorten zijn
19 meter hoog en bestaan uit be-
tonnen gevelelementen, afgewis-
seld met giazen puien. Deze afwis-
seling zorgt overdag voor steeds
veranderende lichtval. De beton-
nen gevels staan als een soort do-
minostenen achter elkaar. Binnen
zijn de gevels betegeld met 'he-
melswit' en 'Erasmusblauw' en
'Calandlijnrood' tegelwerk. Net
als de meeste andere stations staat
ook Tussenwater in een waterpar-
tij. Via een brug kunnen reizigers
de stationshal bereiken.
Voor meer informatie over het
metroproject kunnen belangstel-
lenden terecht bij het Informatie-
centrum Beneluxlijn, Stations-
plein 2, Schiedam. Telefoonnum-
mer: 010- 2088666, of informatie -
centrum @beneluxljin. rotter dam -
.nl
De werkzaamheden zijn in voile gang
licht, zijn breed en overspannen
het hele station, 's Avonds moeten
deze, waarvan de grootste 45 me
ter lang is, functioneren als grote
lantaarns. „Omdat het station naast
een singel ligt, wilde ik een station
ontwikkelen dat een geheel natuur-
lijke sfeer uitstraalt. Een station dat
contrasteert met de huizenblokken
en gebouwen die er omheen staan.
Dat idee van de vier koepels is ont
staan, omdat het ontwerp iets weg
heeft van een paviljoen. Boven-
dien wilde ik niet zozeer een ge-
bouw maken, maar meer iets wat
aandoet als een straatmeubel."
Ook bij dit station geldt dat de sta
tionshal en het perron zo zijn ont-
werpen dat de reizigers zoveel mo
gelijk overzicht hebben.
Op de grens van het vooroorlogse
Schiedam-West en het naoorlogse
Schiedam-Nieuwland bevindt zich
het station Troelstralaan. Jos Ver-
bakel en Lukas Ruys van het archi-
tectenbureau Compositie 5 moes-
ten in hun ontwerp rekening hou-
den met een hoogteverschil van
vijf meter. „De stationshal ligt in
de Vlaardingerdijk op de hoogte
van Schiedam-West, de perrons
liggen echter vijf meter lager. Dit
Schiedam Centrum wordt het be-
langrijkste overstappunt van de
Beneluxlijn. Het station, dat is aan-
gebouwd tegen het NS-station, zal
dagelijks zo'n 24.000 bezoekers te
verwerken krijgen. TramPlus,
stads- en streekbussen komen sa-
men in een regionaal vervoers-
knooppunt. Architect Van Bel-
kum: ..Reizigers moeten zich hier
snel kunnen orienteren. Daarom
heb ik ervoor gekozen om het stati
on zo helder en duidelijk mogelijk
te maken." Om die reden heeft hij
in zijn ontwerp vooral gebruik ge-
maakt van lichtdoorlatend materi
aal, zoals glas en staal. „Dat maakt
het een open en overzichtelijke
ruimte." De grote giazen en-
treekap en de twee kleinere kappen
die de doorgang naar de perrons
vormen, dragen daartoe bij. „Je
ziet van bovenaf als het ware een
lijn liggen. Deze voert de passa
giers naar de perrons en omge-
keerd richting de uitgang." Vanuit
de hal hebben de reizigers uitzicht
op een waterpartij onder het metro-
viaduct. De architect heeft deze
daar bedacht, om onveilige ruimtes
onder het viaduct te vermijden.
Door de reflectie van het water
'Parkweg' is het enige geheel ondergronds gelegen station van
de metrolijn. Het ligt in de naoorloogse wijk Schiedam
Nieuwland. Aangezien deze wijk uit veel blokachtige
bebouwing bestaat, heeft architect Hans van Heeswijk als
tegenwicht een station met vierbrede ellipsvormige giazen
koepels ontworpen.
De roltrap is aangevoerd en gereed om geplaatst te worden.
hoogteverschil hebben we in het
ontwerp opgevangen door een
soort kademuur te ontwikkelen
van rode baksteen. Als de metro's
binnenrijden en tot stilstand komen
lijkt het net of ze aanmeren aan een
kade. Op straatniveau zijn er in de
kademuur vensters aangebracht
die voorbijgangers een blik gun-
nen op het binnenrijden van de me
tro's en op de achterliggende wa
terpartij", aldus de architecten. De
parkachtige omgeving heeft hen
gei'nspireerd veel natuurlijke as-
pecten in het ontwerp op te nemen.
De kademuur en de waterpartij zijn
daar een voorbeeld van. Het stati
on stelt een soort paviljoen voor
aan een park.
Het station Vijfsluizen heeft in te-
genstelling tot de andere stations
een vrij complexe ligging. Het ligt
over een wegkruising en in een
bocht. Grootschalige havenactivi-
teiten en de verdubbeling van de
rijksweg vormen de achtergrond
voor dit station. Architectenbureau
Zwarts Jansma wilde daarom
een station neerzetten dat promi
nent aanwezig is in de omgeving.
..Station Vijfsluizen is vooral te
herkennen aan de grote giazen kap
over het perron. De vorm ervan en
constructie met staal doet denken
aan een soort ribbenkast", aldus
de architecten. Deze 'ribbenkast'
bedekt meer dan de helft van het
perron. Over de gehele lengte van
het perron staan bovendien grote
stalen vaandels die meedraaien
met de windrichting. Opvallend
aan het ontwerp is tevens het trap-
penhuis bij de hoofdingang van het
station. De overkapping daarvan is
van staal en heeft de vorm van een
rups. De zijgevels van de stalen
overkapping zijn van glas, zodat er
overdag licht binnen kan komen. 's
Nachts kan juist vanuit het trap-
penhuis licht naar buiten stralen.
Spelen met licht en schaduw was
het uitgangspunt van architect Ton
Voets bij het ontwerpen van stati
on Pernis. ..Reizigers zijn voortdu-
rend in beweging. Die beweging
heb ik tot uiting willen brengen in
mijn ontwerp. De overkapping van
het perron bestaat afwisselend uit
glas en aluminium. De gesloten en
open delen zorgen voor een afwis
selend schaduwspel. Op elk mo-
door Natasja de Groot
foto's Rob Kamminga
Het resultaat van het werken
met verschillende architectenbu-
reaus is zes stations met een ge
heel eigen gezicht.
Ondanks de diversiteit zijn genoeg
overeenkomsten op te sommen
tussen de 'kunstwerken', zoals het
vele glaswerk en de waterpartijen
in en rond de stations. Vooral die
aspecten maken een station, zowel
aan de binnenkant als aan de bui-
tenkant, open en overzichtelijk.
Bovendien wordt met het 'open
karakter' van de werken het gevoel
van veiligheid onder de reizigers
vergroot. Daar zijn alle architecten
het roerend over eens, zo blijkt na
een 'rondje' langs de architectuur
van de zes stations. Uniformiteit in
diversiteit.
wordt het er een stuk lichter.
Parkweg is het enige geheel onder
gronds gelegen station van de me
trolijn. Het ligt in de naoorloogse
wijk Schiedam Nieuwland. Aan
gezien deze wijk uit veel blokach
tige bebouwing bestaat, heeft ar
chitect Hans van Heeswijk als te
genwicht een station met vier bre-
de ellipsvormige giazen koepels
ontworpen. Deze groene koepels,
die zorgen voor de inval van dag-
