maasstad De volkeren uit het Nabije Oosten Gegroet, keizer Trajanus! Beleef het verleden in het Rijksmuseum van Oudheden ROTTERDAM - Het is lastig voor te stellen dat je in een gebouw kennis kunt maken met talloze eeuwenoude en verloren beschavingen. Stelt u zich voor dat u binnen een paar uur geheel op de hoogte bent van het oude Egypte, de Grieken, de Romeinen, de Etrusken en Nederland in de Romeinse tijd. Het Iijkt onmogelijk, maar toch kan het. Verscheidene facetten van de antieke geschiedenis zijn on- dergebracht in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Om de geschiedenis van al de bovengenoemde volkeren en tijdperken zo levendig mogelijk te maken is het sinds kort mogelijk middels audiovisuele materialen een zo eigentijds mogelijk beeld te krijgen van de Oudheid. Op die manier is een uitstapje naar het Rijksmuseum van Oudheden een ei- gentijdse 'reis' door duizenden jaren beschaving. Beleven Informatie Ongeacht of de interesse van de bezoeker zich voorname- lijk richt op de Grieken, Ro meinen of andere volkeren; het interesseveld zal zeker worden verbreed tijdens een bezoekje aan het Rijksmuse um van Oudheden. Alle pre sentaties zijn uitgebreid en laten eigenlijk nauwelijks vragen over bij de nieuwsgie- rige bezoeker. Mummies De Grieken If De Etrusken it i.5 De Leidse sleutel tot antieke beschavingen door Daan de Neef foto's Frank Greiner Een dagje naar het Rijksmuseum van Oudheden kan natuurlijk niet los gezien worden van een uitstap je in Leiden zelf. Deze stad aan de Oude Rijn voorziet al voor een groot gedeelte in de geschiedenis- behoefte. Zo vindt de bezoeker de Burcht: een heuvel van ongeveer elf meter uit de twaalfde eeuw na Christus. Onder deze burcht zijn overblijfselen van nederzettingen uit de tiende eeuw na Christus ont- dekt. Niet alleen de Burcht; ook het Stedelijk Museum de Lakenhal en de Pieterskerk zijn zeker de moeite waard om een kijkje te ne- men. Een nadeel is wel dat al deze bezienswaardigheden vrij ver Van elkaar verwijderd zijn. Wie zo veel mogelijk geschiedenis om zich heen wil voelen en niet de benen uit het lijf wil lopen, kan gerust het Rijksmuseum van Oudheden be- zoeken. Veel geschiedenisliefliebbers zijn al lang bekend met het museum. Tenminste: dat denken ze. Het museum in zijn totaliteit heeft een spectaculaire metamorfose ondergaan. Half mei opende het vernieuwde Rijksmuseum van Oudheden zijn deuren voor het publiek. Er is meer ruimte gecre- eerd. En meer ruimte betekent in museum-jargon: meer relikwie- en. Door de overdekte binnen- plaats bij het museum te betrek- ken telt de uitgestalde collectie nu zesduizend voorwerpen. De pronkstukken blijven toch wel de authentieke Egyptische mum mies en de stenen Romeinse kei- zerportretten. De conservatoren van het museum hebben de afgelopen jaren niet stil- gezeten. Tegelijkertijd met de her- opening van het museum kent de collectie een aantal nieuwe aan- winsten die niet mis zijn. Zo treft de bezoeker een complete Griekse bronzen wapenuitrusting uit de vierde eeuw voor Christus aan. Ook twee uiterst zeldzame Soeda- nese houten beddepoten en een be- schilderde Libanese reuzenschelp uit de zevende eeuw voor Christus behoren tot de nieuw vergaarde pronkstukken. Sluit uw ogen eens en probeer eens een gemiddelde museumbezoeker voor te stellen. Met een rugzakje op en de handen achter de rug ziet u een man of vrouw naar een vitri- nekast kijken. Vooral 'kijken' is iets wat de meesten associeren met een museum. Voor de directie van het Rijksmuseum van Oudheden is 'kijken' niet genoeg. Geschiedenis moet beleefd worden. En dat kan alleen maar als de menselijke fac tor uit het tijdsgewricht getild wordt. Op een innovatieve manier heeft het Rijksmuseum voor Oud heden hier vorm aan gegeven. Zo ontmoeten bezoekers op veel plaatsen gidsen uit de geschiedenis die hun eigen verhaal vertellen. Dit kan een arbeider of keizer zijn. Het maakt niet uit. Het doel van de verhalen is de bezoeker in de tijd van de gids te verplaatsen. Dit wordt slim gedaan door het ge- bruik van driedimensionale recon- structies, decorstukken, maquettes, bewegende beelden, geluidsfrag- menten en interactieve multime dia. De vernieuwde presentaties in de zuidelijke vleugei van het Rijksmuseum van Oudheden. De tempeizaai in het Rijksmuseum van Oudheden. Het is niet goed om verscheidene volkeren over een kam te sche- ren, maar in het Rijksmuseum van Oudheden maakt dat in dit geval niet uit. Want voordat de welbekende Romeinen, Grieken en Egyptenaren de kop op sta- ken waren in het Nabij Oosten al tal van volkeren die stadstaten hadden: Assyrie, Urartu en Elam. De mensen die toen leef- den waren verantwoordelijk voor uitvindingen zoals het schrift, het wiel, astronomie en wiskunde. Ook hielden de volke ren uit het Nabije Oosten zich in- tensief bezig met landbouw. Dit blijkt wel uit de spijkerschrift- teksten en dierenfiguurtjes die te vinden zijn in de expositie in het museum. Natuurlijk waren er in de tijd van het Nabije Oosten ook goden en ri- tuelen die gepaard gaan met de verering. Dit blijkt uit de goden- beeldjes en een rotsgraftombe uit Jericho uit ongeveer 1700 voor Christus. De tombe is een recon- structie van een origineel. Dat de Romeinen een oorlogs- zuchtig volk waren, is een bekend gegeven. Ook Nederland werd niet overgeslagen in de drift tot expan- sie. Omstreeks het begin van de jaartelling rukten de Romeinen op tot de Rijn en zetten hun welbe kende kampen op in Nederland. In het Rijksmuseum van Oudheden kan de bezoeker kennis maken met de Romeinse cultuur in Nederland middels wapens, maskers en hel- men. Maar niet alleen wapentuig voert de boventoon in de expositie. Ook munten, beelden, altaren, ser- viesgoed, mijlpalen en nog meer authentieke Romeinse spulletjes spelen een illustere rol in deze ex positie. Het Rijksmuseum van Oudheden hoeft niet altijd een beroep te doen op de vrijgevigheid van andere landen. Zo kent het museum eigen opgravingsprojecten in Eygpte en Syrie. Samen met archeologen van de Universiteit Leiden voert het museum opgravingsprojecten uit. Begin dit jaar deed het team een unieke vondst in Sakkara in Egyp te. Tijdens opgravingen stuitte het team op een grafcomplex van op- perpriester Meryneith. Hij was te- vens rentmeester en schrijver on der farao Achnaton (1353-1336 voor Christus). In het grafcomplex ontdekte het archeologenteam een dubbelbeeld van Meryneith en zijn vrouw Inioeya. In Syrie is het onderzoeksteam van het Rijksmuseum van Oudheden al veertien jaar bezig met een onder- zoek naar vondsten in een heuvel. In deze heuvel zijn voorwerpen gevonden die duiden op bescha vingen uit de prehistorie. Dat niet alleen bezoekers enthousi- ast zijn over het museum blijkt wel uit de indrukwekkende lijst van het comite van aanbeveling bij herin- richting. Op deze lijst staat een aantal namen van welbekende mensen vanuit verschillende hoe- ken van onze samenleving. Te vin den zijn Hans Dijkstal, de huidige fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. En ook Jan Wol- kers, de bekende schrijver en kun- stenaar staat op de lijst. Het Rijksmuseum van Oudheden is gevestigd aan het Rapenburg 28 in het centrum van Leiden en slechts tien minuten lopen vanafNS stati on Leiden Centraal. Het museum is geopend van dinsdag tot en met vrijdag van 10.00- 17.00 uur. Op zaterdag, zondag en feestdagen is het museum open van 12.00-17.00 uur. Voor scholen is het museum ook op maandagen open, reserve- ren is dan wel noodzakelijk. Het museum is gesloten op 1 januari, 3 oktober en 25 december. De toegangsprijs bedraagt voor volwassenen: 13,20 gulden (6 Eu ro); 6- tot en met 18-jarigen 12,10 gulden (5,50 Euro); 65+ en CJP- pashouders 11 gulden (5 Euro); Museumjaarkaarthouders hebben gratis toegang. Combinatietickets NS en Rabo krijgen 50procent korting. Alle za- len in het museum zijn toegankelijk voor rolstoelen. Voor meer informatie kunt u con tact opnemen met het Rijksmuseum van Oudheden. Telefoon: 071- 5163163. Fax: 071-5149941. E- mail: info@rmo.nl. Internet: ww- w. rmo.nl Middels de presentatie 'De Egyptenaren' krijgt de bezoeker een goed inzicht in de tijd van de farao's. De voorstelling op deze askistis ontleend aan de Odyssee van Homerus. In 1997 werd het gezicht van Sensaos, dochter van een hoge ambtenaar in Thebe, gereconstrueerd. Zij overleed in 109 na Christus. De eerste confrontatie met een ver loren beschaving is die met de Ro meinen. In het museum vindt de bezoeker een levensgroot portet- beeld van keizer Trajanus (98-117 na Christus) onder wie het Ro meinse Rijk zijn grootste omvang kende. Het beeld is kwalitatief zeer goed en is afkomstig uit Utica in Noord-Afrika. Naast Trajanus zijn er ook beelden te vinden van ver scheidene Romeinse goden. Een paar beelden verder staat een in drukwekkende maquette van drie bij vijf meter van het huizenblok van de 'villa van de Meander' in Pompeii. Een wat duistere zijde van de Romeinse cultuur is te vin den in het 'columbarium'; een grafwand met daarin askisten en portretten van de doden. Denk aan Egypte en wat zie je? Pi- ramides, sfinxen, Cleopatra en na tuurlijk; mummies. Op de begane grond van het museum bevindt zich de presentatie 'Egyptenaren'. Alle bekende elementen van Egyp te zijn tijdens deze presentatie aan- wezig. Nou ja, er staat natuurlijk geen piramide maar wel een echte tempel in de entreehal midden in het museum, maar wel dertien ech te mummies. Naast mensenmum- mies treft de bezoeker ook vijfen- twintig dierenmummies aan. Een aardig gegeven is het feit dat een onderzoeker met vemuftige appa ratus het skelet van een gemum- mificeerd meisje kon zien en naar aanleiding van haar gelaatsstruc- tuur een reconstructie kon maken van het gezicht. Het wassen ge- zichtje van het meisje 'Sensaos' is ook te zien op de afdeling 'Egypte naren'. De Griekse cultuur heeft nog steeds invloed op de Westerse sa menleving. De wortels van het de- mocratisch denken liggen in Grie- kenland en ook filosofisch gezien is Griekenland een onuitputtelijke Schuifaan tijdens een Grieks drinkgelach. bron. Aristoteles, Socrates en Pla to; allemaal droegen ze hun steen- tje bij om Griekenland op de kaart te krijgen. Het intellectuele erf- goed is wederom te vinden bij de Romeinen. Maar niet alleen vanuit politiek-filosofisch oogpunt is Griekenland interessant. Ook het gewone dagelijkse leven is interes sant genoeg om je er eens in te ver- diepen. Om een duidelijk overzicht te krijgen over de oude Grieken loodsen de helden en goden Her mes, Athena, Achilles en Nike de bezoeker door de afdeling 'Grie ken' in het Rijksmuseum van Oud heden. De bezoeker krijgt op een heldere, plezierige manier inzicht in de manier waarop de Grieken oorlog voerden, het hiemamaals betraden, met elkaar spraken en hoe ze vazen beschilderden. De Grieken hadden een vrij stabie- le samenleving totdat Alexander de Grote het eilandenrijk verover- de. De invloeden op onder meer de kunst spreken boekdelen. Het 'rea- lisme' werd meer naar voren ge- duwd waardoor alle beeldvoorstel- lingen niet alleen maar knappe, heldhaftige strijdheren afbeeldden, maar ook mismaakte mensen. Dat de Griekse kunst en levenswij- ze aanstekelijk werkten is goed te zijn bij de Romeinen, maar ook bij de Etrusken. Omstreeks de zeven de eeuw voor Christus voerden de Grieken aardig wat handel met de Etrusken. Dankzij de intensieve contacten met de Grieken introdu- ceerde ook de Etrusken de Griekse manier van kunst, ambachten en gebruiken in hun samenleving. In de presentatie 'De Etrusken' neemt de Etruskische god Artumes, afge- leid van de Griekse god Artemis, de bezoeker aan de hand mee door dit tijdsgewricht. Artumes laat aar- dewerk zien en bronzen spiegels waarop mythologische voorstellin- gen gegoten zijn. Ook is een re constructie van een Etruskische tempel te aanschouwen met terra cotta dakversieringen. Ook de Etrusken hielden zich tij dens hun aardse bestaan bezig met de dood. Dit blijkt uit de grote hoe- veelheid askisten die geexposeerd zijn in het museum. Het hiema maals was in hun ogen niet iets sombers. Alle askisten zijn name- lijk rijk versierd met allerlei voor- stellingen van eeuwigdurende maaltijden en feesten. Een meer dan levensgroot beeld van keizer Trajanus (100 na Christus). De keizer is geportetteerd als veldheer, gekleed in een pantser en de karakteristieke mantel. f

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Maaspost / Maasstad / Maasstad Pers | 2002 | | pagina 10