Waar
halen zij
de bio-
logische
bood-
schap-
pen?
Veel nieuwe biologische producten in de winkels
Open dagen
biologische boeren
Gratis
Winnende champignonrecept
EKO groeit,
vooral in de supermarkt
Terra Futura op de Floriade
Meer informatie?
Hartige
yoghurtsoep
Op weg naar vijf procent in 2004
BUND GEPROEFD DE
LEKKERSTE
KOE IN DE WEI
Q07
Week 18
CX04
WaWii
Op de votgende websites is (veel) meer informatie te vinden
over biologisch eten:
www.bioloqischinhetscbap.ni
altes over het assortiment in de supermarkten en wetens-
waardigheden over de producten die daar te koop zijn
www. piatformbioioQica. n I
met nieuwe ontwikkeiingen, beleid en promotie-activiteiten
www.voedinascentrum.nl
uitleg hoe de biologische landbouw werkt en met uitgebreide
informatie over verschillende groepen voedingsmiddelen
Mevrouw Horbach uit Amstelveen heeft de champignonreceptenwedstrijd gewonnen die in december in
de huis-aan-huis-kranten stond. tezers konden hun eigen recept voor biologische champignons insturen.
Voorwaarde was dat in het recept de kwaliteit van biologisch goed tot zijn recht komt. Het is een.recept
uit haar geboortestreek in Zuid-Limburg. Geblancheerde, uftgelekte champignons liggen een dag in een
marinade van een mooie olijfolie met peper en grof zeezout, citroen of balsamico-azijn en verse korian-
der. Heerlijk bij de borrel, aldus mevrouw Horbach, die als kind de champignons's morgens vroeg zelf ging
plukken. Biologischer kan het niet!
De jury, onder voorzitterschap van Gert Jan Hageman van het spraakmakende nieuwe restaurant De Kas,
vond dat in het winnende recept verfijnde smaak en eenvoud gecombineerd zijn.
De winnaar krijgt een etentje voor twee personen bij De Kas. Zoveel mogelijk van de groenten en kruiden
voor de keuken komen uit eigen kwekerij of van bevriende tuinders die waar mogelijk biologisch tefen.
recept
1 komkommer
3 tomaten
1 kleine groene paprika
1 ui
1 eetlepel gehakte dille
1 eetlepel gehakte peterselie
1 theelepel gemalen karwijzaad
1/2 I yoghurt of biogarde
1/8 I slag room
wat melk
peper
zout
paprikapoeder
Leg de geraspte komkommer in
een kom en strooi er zout over.
Laat een uur op een koele plek
staan. Tomaten en paprika toevoe-
gen en pureren met de staafmixer
of blender. Vervolgens ui, kruiderij
en yoghurt erbij en luchtig klop-
pen. Op smaak brengen met peper
en zout, eventueel verdunnen met
wat melk. Serveer de yoghurtsoep
op een warme dag en garneer met
toefjes ongezoete slagroom,
bestrooid met wat paprikapoeder.
"Ik koop bijna alles in de natuurvoe-
dingswinkel. Je kunt het zo gek niet
bedenken, of ze hebben het. En bijna
alles is biologisch. Sommige produc
ten zijn wat duurder. Maar andere
juist weer verrassend goedkoop om-
dat ze er flink wat omzet in hebben.
In de natuurwinkels vinden we
ook lekker nieuws voor op de sla:
kant-en-klare sladressings in een
handige fles, verkrijgbaar in drie
varieteiten.
De opmars van biologisch beperkt
zich niet tot het bord. We ontdek-
ten ook nieuwe huidverzorgings-
producten op basis van biologi
sche plantaardige ingredienten.
Zuivel: het succes van
de biologische landbouw
De groei in biologisch zet goed
door. Waar de traditionele land
bouw het moeilijk heeft en boe-
ren hun bedrijf staken, zien we
een groei van het aantal biologi
sche boeren en tuinders. De afzet
via de supermarkt maakte in 2001
een enorme sprong vooruit. Dat
blijkt uit de EKO-monitor van
de brancheorganisatie Platform
Biologica.
In ons land werken nu ruim 1500
boeren en tuinders op biologische
wijze. In 1999 waren dat er 1200.
Samen benutten zij een kleine
twee procent van het totale land-
bouwareaal. Dat lijken kleine aan-
tallen, maar de groei zet wel door.
Dat is vooral .in de omzet te zien:
de totale markt voor EKO-produc-
ten is in 2001 met ruim 23% geste-
gen tot 355 miljoen euro. Super
markten nemen een groot deel
van de groei voor hun rekening.
Sinds 1998 zagen zij hun omzet
vervijfvoudigen. Hierdoor is de
supermarkt het belangrijkste ver-
koopkanaal voor biologische pro
ducten geworden. Ook bij de
natuurwinkels is een toename in
de afzet te zien: zeven procent
vorig jaar.
De MKZ-crisis vorig jaar heeft veel
consumenten doen besluiten
meer biologische producten te
kopen. Het gaat vooral om vlees
en zuivel. Opvallend genoeg is het
juist biologisch rundvlees dat veel
gekocht wordt, terwijl in de gang-
bare markt ruim 2,5 keer zoveel
varkensvlees als rundvlees ver-
kocht wordt. De regel dat consu
menten niet meer dan 25% extra
willen betalen voor biologisch,
gaat niet altijd op. Een van de
meest succesvolle biologische pro
ducten, halfvolle melk van Albert
Heijn Biologisch, is 40% duurder
dan 'gewone' melk. Zuivel is
sowieso een van de meest succes
volle biologische productgroepen.
De afzet van biologische zuivel in
Nederland is in 2001 met 25%
sterk gestegen. Naar verwachting
zal de groei doorzetten. Overheid
en bedrijfsleven hebben samen als
doel gesteld om in 2004 een
marktaandeel van vijf procent te
halen voor biologische producten.
WlE KOOPT BIOLOGISCH
Onderdeel van de EKO-Monitor is
een consumentenonderzoek. Een
opmerkelijke uitkomst is dat
mensen met lage en middellage
inkomens trouwere kopers van
biologische producten zijn dan
mensen met middelhoge en hoge
inkomens. De hogere prijs is blijk-
baar voor deze groepen geen
obstakel. Het kopen van biolo
gische producten is duidelijk meer
een kwestie van keuze en levens-
stijl. De belangrijkste redenen om
biologische producten te kopen
zijn milieu (51%), gezondheid
(49%), smaak (41%) en het feit
dat het biologische product geen
gif of 'rommel' bevat (28%). De
wens de biologische landbouw te
steunen scoort 14%. Aardappe-
len, zuivel, groenten en fruit zijn
de meest gekochte EKO-produc-
ten, gevolgd door eieren, granen
en brood.
Op de wereldtuinbouwtentoon-
stelling Floriade mag de biologi
sche landbouw natuurlijk niet
ontbreken. Op een speciaal
eiland, Terra Futura, kunnen
bezoekers kennis maken met bio
logische bomen, planten en bloe-
men. Er is zelfs een eetbare sier-
tuin. In een bodembioscoop is het
fascinerende bodemleven te zien.
Voor biologische telers is het
bodemleven erg belangrijk. In een
handvol vruchtbare aarde leven
meer organismen dan er mensen
op aarde zijn! Daarom zijn de
telers zuinig op de bodem en
telen ze zonder kunstmest en
chemische bestrijdingsmiddelen.
Elke laatste vrijdag van de maand
is op de Floriade een dag met
thematische rondleidingen en een
proeverij.
Alle informatie over openings-
tijden, activiteiten en route-
beschrijvingen is te vinden op
www.platformbiologica.nl
Van wijn tot ontbijtkoek, van dag-
verse zuivel tot koffie, van bijna
alle producten is wel een biologi
sche variant te vinden. In super
markten zijn steeds meer gemak-
kelijke producten met EKO-keur-
merk te koop. Kant-en-klaarmaal-
tijden bijvoorbeeld of lekkere
vleesvervangers - de bekende
vegaburgers- en voorgesneden
groenten. Het Apartje, een voor-
gekookt aardappelpartje, ligt bij
de verse aardappelproducten in
het koelvak. Het is uitsluitend bio
logisch te krijgen, ziet er feestelijk
uit en staat binnen tien minuten
op tafel. Vooral lekker om te bak-
ken.
Aan verse producten valt verdfer
op dat steeds meer tuinkruiden en
ook luxe sla zoals rucola het
bekende EKO-stempeltje hebben.
Bij de grootste super van het land
is nu ook een aantal gedroogde
kruiden en specerijen biologisch.
We zagen knoflookpoeder, peper,
kerrie en paprikapoeder en
Italiaanse kruiden, oregano en
basilicum. Om in Mediterrane
sfeer te blijven kan dan ook nog
de passato di pommodoro
genoemd worden. De pasta is al
langer biologisch te koop, dus zo
zet je snel een heerlijke Italiaanse
maaltijd op tafel. En wie er een
wijntje bij wil: het assortiment
biologische wijnen neemt snel
toe, al moet je er wel even naar
speuren op de etiketten.
In de natuurwinkel valt vooral op
dat werkelijk alles biologisch te
koop is. Nieuw zijn daar vruchten-
sappen in pak, die tot voor kort
alleen in minipakjes te krijgen
waren. Nu zijn het appelsap, het
sinaasappelsap en het multivruch-
tensap ook in handige hersluitba-
re literpakken te koop. De sappen
zijn puur natuurlijk en zo smaken
ze ook. Niets toegevoegd, niets
weggelaten.
Een bijzondere innovatie is een
nieuwe soort zonnebloemolie die
veel meer meervoudig onverza-
digde vetzuren bevat: 'high oleic'.
Goed idee voor wie op zijn cho
lesterol wil letten. De eigenschap-
pen van deze olie zijn vergelijk-
baar met olijfolie. De smaak is
neutraal en hij is bijzonder
geschikt om te bakken en frituren.
De olie is in flessen te koop, maar
wordt ook gebruikt in hazelnaot-
pasta en andere smeersels voor op
het brood en in chips.
vertelt hij. 'Vooral melk, yoghurt
en karnemelk zijn niet meer weg
te denken. Het zijn heel pure pro
ducten, die weinig bewerkingen
ondergaan.'
Sinds 1996 bieden supermarkten
biologische melk en yoghurt aan.
De doorbraak kwam in 1999 en
2000. Sindsdien is de opmars van
biologische zuivel niet meer te
stoppen. De verkoop stijgt jaar-
lijks met zo'n twintig procent.
Vorig jaar was het marktaandeel
in sommige grote supermarkten
zelfs al rond de acht procent.
Mensen kiezen voor biologisch
om uiteenlopende redenen. Dat
kan de zorg voor het milieu zijn,
of de persoonlijke gezondheid.
Eenmaal geproefd geeft de smaak
uiteindelijk vaak de doorslag.
'Veel mensen kopen biologische
karnemelk en yoghurt vanwege
de lekkere milde smaak,' vertelt
Crombags vol trots. 'In proef-
panels komt biologisch vaak als.
lekkerste uit de bus. En sommige
mensen halen in een blinde test
feilloos de biologische melk er uit.
Persoonlijk denk ik ook dat biolo
gische zuivel gezonder is. De melk
die wij gebruiken voor onze pro
ducten bevat geen residuen of
toevoegingen. En ik ben niet de
enige. Het wachten is alleen nog
op de wetenschappelijke onder-
bouwing.'
Kijkeri bij de boer is altijd leuk. Op
22 en 23 juni zetten ruim 170 bio
logische boeren in heel Nederland
hun staldeuren open. Allerlei bio
logische bedrijven zoals melkvee-
houders, akkerbouwers, maar ook
wijnbouwers en varkenshouders
laten zien hoe zij hun producten
maken. Kom dus kijken en vooral
ook proeven. ledereen is welkom,
ook de kinderen. Voor hen zijn er
speurtochten en kleurplaten.
Volwassenen kunnen in een onge-
dwongen sfeer meer te weten
komen over hoe biologische boe
ren werken. Dit jaar doen aan de
landelijke Open Dagen veel be
drijven mee die ook actief betrok-
ken zijn bij natuurherstel en
-ontwikkeling rondom de boerde-
rij. Veel bedrijven liggen trouwens
aan een fietsroute. Een bezoek
wordt zo een lekker dagje uit.
Op de website (www.platformbio-
logica.nl) zijn alle bedrijven te vin
den die meedoen. Bezoekers zijn
welkom van 10 tot 16 uur.
"Een keer per week doe ik bood-
schappen, bij de supermarkt. Ik heb
geen zin in het aflopen van een paar
winkels. Ik koop biologisch wat ik bio
logisch krijgen kan.
"Sinds ik de boerenmarkt in mijn
woonplaats heb ontdekt ben ik daar
wekelijks te vinden. Het is echt een
uitje voor me. Alles is vers en voorde-
lig en ik vind het gezellig om van
kraam naar kraam te gaan.
"Bij mij in de buurt is geen natuurvoe-
dingswinkel en mijn supermarkt heeft
niet alles wat ik zoek. Dus bestel ik
EKO-producten telefonisch. Alle kruide-
nierswaren en vlees worden een keer
per week thuis bezorgd en het kost
geen cent extra. Hartstikke handig."
"Een boer in ons dorp verkoopt zijn
eigen biologische melk en eieren,
gegarandeerd vers en met het EKO-
keurmerk. Daar koop ik graag. Kan ik
gelijk even een praatje maken.
Deze pagina is een initiatief van Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, LTO-Nederland,
Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, Platform Biologica, Rabobank, Triodos
Bank, Stichting Merkartikel en Stichting Natuur en Milieu, in het kader van de 'Task Force
Marktontwikkeling Biologische Landbouw'.
Postbus 3060, 5203 DB Den Bosch.
gen. Natuurlijk zijn er melk, kar
nemelk, vanillevla en yoghurt, de
zogeheten natte dagverse pro
ducten. Maar verder ook biogar-
de-yoghurt, zowel naturel als met
vruchten en slagroom, creme frai-
che, roomboter en magere kwark.
Bij de luxe producten is niet alleen
de zuivel biologisch, ook alle
andere ingredienten. In veel
supermarkten is inmiddels ook
volop Goudse kaas te vinden met
het EKO-keurmerk. Voorverpakt
in stukken, in plakken of geraspt.
En daarnaast vaak vers van het
mes.
Het grote pluspunt van biologi
sche zuivel is dat het zonder hulp
van kunstmest en kunstmatige
toevoegingen gemaakt wordt. De
boer voedt zijn koeien op gezon-
de wijze: zij grazen op een na
tuurlijk bemest weiland en leve-
ren zuivere melk.
In de zuivelfabriek maakt men
daarvan eerlijke producten. Een
van de grootste leveranciers is De
Groene Koe, een speciaalfabriek
van Campina. Edwin Crombags is
marketing manager. 'De groei in
biologische zuivel is enorm,'
Heeft u de smaak van biologisch
te pakken? Dan is Smaakmakend
vast iets voor u. Een kleurrijk
magazine vol verrassende en
eigentijdse recepten met produc
ten van eigen bodem! Verder leest
u alles over biologische landbouw
en voeding. Helemaal gratis.
Bestel de nieuwste Smaakmakend
via www.platformbiologica.nl of
schrijf naar Stichting Biologica,
Postbus 12048, 3501 AA Utrecht.
Het magazine is ook verkrijgbaar
in de natuurwinkel.
Wie aan zuivel denkt, denkt aan
melk. Koeien in een sappig groen
weiland - Hollandser kan het niet.
De laatste jaren kiezen steeds
meer mensen voor biologische
zuivel. Omdat het lekker is en
puur natuur. Inmiddels is in bijna
iedere supermarkt wel biologi
sche zuivel te vinden. De zuivel is
het paradepaardje van de biologi
sche sector. Of is het de parade-
koe?
Bijna alles wat op zuivelgebied te
bedenken is kun je vandaag de
dag in biologische kwaliteit krij-