Milieu wordt continu door DCMR
door Ank Herstel
fotos Rob Kamminga
Landbouw
Waarschuwing
Meldkamer
REGIO - De provincie Zuid-Holland en de Rijnmondgemeen-
ten hebben ruim 25 jaar geleden een unieke samenwerking tot
stand gebracht: de DCMR Milieudienst Rijnmond. De milieu-
problemen worden aangepakt door intensieve samenwerking
tussen alle betrokken overheden, bedrijven en milieu-organi-
saties. In een gebied waar meer dan een miljoen mensen dicht
bij een wonen leidt een grote concentratie van allerlei bedrij-
vigheid regelmatig tot milieuhinder.
'We hebben graag dat de mensen
bellen wanneer ze klachten hebben'
1111111
MH
iii H Hi
Schiedammers pakten in een jaar tijd 2454 keer de telefoon om de meldkamer te bellen, 1776 keer in verband met lawaaioverlast.
klachten zoals een brand in een
loods van Kemira Europoort in
april 1999; deze brand veroorzaak-
te stank in Hoek van Holland.
Het overzicht van de milieuklach-
ten in 1999 toont duidelijk dat DC-
MR ernaar streeft het aantal klach
ten zo laag mogelijk te krijgen
door overlast te voorkomen en te
verhelpen. Kwamen erin 1997 nog
25.157 klachten bij de meldkamer
binnen, in 1999 waren dat er
19.850. De minste klachten kwa
men van de inwoners van Krimpen
aan de IJssel, zij hadden 76 keer
een melding waarvan 24 keer la
waaioverlast. Schiedammers daar-
entegen pakten 2454 keer de tele
foon om de meldkamer te bellen,
1776 keer met lawaaioverlast.
Een aparte categorie vormt de
landbouw. Er wordt door het pu-
bliek nogal eens geklaagd over de
lucht die gieren het uitrijden van
mest) op het land veroorzaakt. Er
is een nationale regelgeving voor
de mestopslag en het uitrijden en
onderwerken van mest. Met name
de ammoniakuitstoot wordt hier-
door beperkt. De klachten over de
geur van de mest komen voorna-
melijk voor, in de daartoe bestem-
de peri odes. Landelijk gezien kan
Milieudienst geeft vergunningen
af en houdt toezicht op de handha-
ving van de wet milieubeheer. Niet
alleen de grote industrieen hebben
met DCMR Milieudienst te maken
maar ook kleine ondernemers zo
als bakkerijen en restaurants. De
meldkamer is continu bereikbaar
voor de inwoners van Rijnmond
om klachten over het milieu door
te geven. De medewerkers doen al-
lemaal gevarieerd werk en het wer-
ken op de meldkamer is maar een
onderdeel daarvan. Croese: „We
doen vaak het eerstelijns onder-
zoek en proberen te achterhalen
waardoor een klacht wordt veroor
zaakt. We maken dan rapport op
en schrijven soms proces-verbaal
uit. Deze gecombineerde en afwis-
selende functie zorgt dat je precies
weet hoe het er op een bepaald ter-
rein uitziet. Je hebt bij de meldin-
gen vaak je voorstellingsvermogen
nodig." Behalve de meldingen van
particulieren komen er op de meld
kamer ook telefoontjes van bedrij-
ven die verplicht zijn om aan te
kondigen als ze gaan fakkelen, een
fabriek opstarten of stoppen, over-
lopers hebben of andere verontrei-
nigingen melden. „Vooral het fak
kelen ziet er soms bedreigend uit"
weet Croese. Die vlammen kunnen
soms wel 50, 60 meter hoog zijn.
Dat is vanaf deze verdieping trou-
wens ook goed te zien."
Om 23.07 uur gaat de telefoon
voor de eerste keer tijdens deze
dienst. Het is een mevrouw die ge-
luidsoverlast meldt van de trein die
over de Calandbrug bij Rozenburg
gaat. Croese handelt de klacht net-
jes af en noteert alle gegevens.
Tijd, naam, plaats, soort klacht, en-
zovoorts. Wat zijn eigenlijk de
meest voorkomende klachten bij
de meldkamer? We krijgen jaar-
lijks 20.000 klachten en geluids-
klachten, en dan met name vlieg-
tuiglawaai zijn de meest voorko
mende klachten", beweert hij met
stelligheid. „Vroeger waren er veel
meer stankklachten, dat is nu een
stuk minder geworden door actief
onderzoek van DCMR Milieu
dienst naar de bronnen. Het gemid-
delde bedrijf wil geen klachten.
We merkten in het verleden wel
dat Shell-mensen die in Pernis
klachten hadden over de stank, niet
wilden klagen omdat ze zelf bij
Shell werkten." De avond kabbelt
rustig voort en de vraag werpt zich
op of de medewerkers die hier 's
nachts in hun uppie zitten in de
rustige uurtjes niet een tukje kun
nen doen. „In tegendeel", werpt
Croese op, „Er is 's nachts veel
werk te doen op administratief ge-
bied. Alle klachten van de dag
moeten uitgedraaid worden uit het
systeem. Er bellen bedrijven met
meldingen en vooral om 23.00 uur
beginnen de particulieren te bellen.
Dat komt omdat de mensen dan
hun hond uit gaan laten en als ze
dan wat ruiken dan bellen ze."
Op deze avond blijkt het nergens te
stinken want het blijft erg rustig
aan de telefoon. Een goede gele-
genheid om eens te vragen wat er
allemaal voor apparatuur op de bu
reau's staat. In de computer wor
den de klachten en meldingen van
de bellers opgeslagen, de gesprek-
ken worden bovendien opgeno-
men. De telefooncentrale is zeer
geavanceerd; met een druk op de
knop kan er verbinding gelegd
Stank, stof, lawaai, bodem- en waterverontreiniging. Op basis van de wet Milieubeheer geeft
DCMR vergunningen af en controleert of bedrijven zich aan de regels houden.
Inwoners van Spijkenisse, Hoogvliet, Pernis en Albrandswaard hebben soms stankoverlast van
olie- en aardgasgeur.
Hiernaast wordt het gieren door
boeren ook regelmatig gemeld. De
gebrande koffielucht is afkomstig
van de waterzuivering van raffina-
derij Nerefco in Europoort. De pa-
tatlucht is afkomstig van het aard-
appelverwerkingsbedrijf Farm
Frites in Oudenhoorn. Inwoners
van Spijkenisse, Hoogvliet, Pernis
en Albrandswaard hebben soms
stankoverlast van olie- en aardgas
geur. Deze lucht is afkomstig van
Shell. Aluchemie is verantwoorde-
lijk voor klachten over kolendamp.
In de hoek van Berkel-Rodenrijs,
Er zijn vijf waarschuwingscodes
voor luchtverontreiniging in het
Rijnmondgebied. Deze geeft de
DCMR uit wanneer de verwachte
meteorologische condities zodanig
zijn dat ophoping van verontrei-
nigde stoffen in de atmosfeer mo
gelijk is. Code 1 is een voorwaar-
schuwing voor bedrijven. Deze co
de wordt vaak gegeven als het
mooi en windstil weer is. Er vormt
zich een zogenaamde inversielaag
in de lucht waaronder de uitgesto-
ten lucht blijft hangen. Hierdoor
ontstaat dan smog of stank. Bij co
de 2 worden maatregelen geno-
De medewerkers doen allemaal gevarieerd werk en het werken op de meldkamer is maar een
onderdeel daarvan.
gaande maatregelen te nemen. Co
de 5 geeft aan dat er na een code-
periode geen code meer van kracht
is.
In 1999 is in de maand januari
tweemaal de stankcode 2 voor de
grote industrie uitgegeven. Tot en
met 7 September van dat jaar werd
de stankcode 1 viermaal gegeven.
De inwoners van Voorne Putten
meldden in 1999 regelmatig geu-
ren als een patatlucht, een gebran
de koffielucht of een rotte vislucht.
Bergschenhoek en Bleiswijk heb
ben de bewoners veel lawaaiover
last van Rotterdam Airport en ver-
spreidt het GFT-verwerkend be
drijf Leeuwenakker regelmatig een
rottingslucht. De bewoners in
Overschie klaagden over geur-
overlast Van het varkensslachthuis
en van Speelmans oliefabrieken.
Na onderzoek bleek dat er bij deze
bedrijven geen afwijkingen zijn
gevonden in het productieproces.
Natuurlijk zijn er ook incidentele
..C-
Een grote gedetailleerde kaart van het gebied wordt gebruikt om te plotten waar een bepaalde
klacht vandaan kan komen.
de agrarische sector door het uit-
voeren van milieumaatregelen, bij-
dragen aan het bestrijden van kli-
maatverandering, verzuring, ver-
mesting, bodem- en waterveront
reiniging en verstoring van de mi-
lieukwaliteit. In 1999 kwamen er
339 klachten binnen bij de meldka
mer die betrekking hadden op
overlast van de landbouw. Er is de
laatste jaren een tendens gaande
dat boeren meer ecologisch verant-
woord te werk gaan. Bovendien
worden er steeds meer bestrij-
dingsmiddelen ontwikkeld die
minder schadelijk zijn voor het mi
lieu en die beter afbreekbaar zijn.
De meldkamer is het punt waar
particulieren 24 uur per dag te-
rechtkunnen voor vragen en klach
ten. De medewerkers onderzoeken
de klacht en nemen contact op met
de buitendienst om het probleem
op te lossen. De meldkamer is in-
dertijd begonnen met studentenen
inmiddels is het fenomeen 'meld
kamer' in de Dikke van Dale opge-
nomen. Het is 23.00 uur als de me-
dewerker van de meldkamer van
DCMR Milieudienst Rijnmond
wordt afgelost door zijn collega.
Danny Croese laat met een druk op
de knop het complete bureau in de
meldkamer zakken zodat dat is
aangepast aan zijn lengte. Hier
moet hij tot 08.00 uur aan werken.
Zijn collega Theo gaat nu naar huis
maar heeft wel achterwacht. Met
de semafoon op zak is hij altijd be
reikbaar. Hoewel het gebruik van
een mobiele telefoon voor de hand
ligt wordt daar weinig gebruik van
gemaakt omdat deze telefoons
vaak niet gebruikt mogen worden
op de terreinen van de industrieen.
Bovendien zijn in geval van cala-
miteiten de mobiele telefoonnetten
vaak overbelast. De dertien mede
werkers van de DCMR Milieu
dienst Rijnmond die op de meldka
mer werken, hebben volgens een
rooster zeven nachtdiensten per
dertien weken; vier doordeweeks
en drie in het weekeind. DCMR
ten de mensen alsjeblieft bellen als
ze een klacht hebben. Sommige
mensen beginnen zich te veront-
schuldigen. Dat is nergens voor
nodig. We zitten er voor en we zijn
blij met de klachten. Bedrijven we-
ten soms zelf niet dat ze overlast
veroorzaken", aldus Croese. Aan
een van de wanden hangt een grote
kaart van het gebied met daarop
een groot aantal zwarte punten.
Croese legt uit hoe het systeem
werkt: „Kijk, de zwarte punten
zijn vaste meetpunten op bijvoor-
beeld kruisingen van straten." Hij
pakt een aantal plastic vellen met
daarop lijnen en legt een vel op een
zwart punt op de kaart. „Stel dat er
ergens gevaarlijke stoffen ontsnap-
pen. Aan de hand van de gegevens
zoals windrichting- en snelheid en
soort stof is een bepaalde mal van
kracht. In overleg met de chemisch
adviseurs die ter plaatse bij de
meetpunten staan leggen we hier
een mal op de kaart en dan kunnen
we precies zien welk gebied in de
gevarenzone terechtkomt en wat
voor maatregelen we moeten ne
men."
Inmiddels is het 00.08 uur en de te
lefoon gaat zowaar weer. Iemand
klaagt over lawaai in de Waalha-
ven. Croese noteert de gegevens.
Als hij de telefoon neerlegt zegt
hij: „Dit staat op de prioriteiten-
lijst. Als er meer klachten over ko
men dan gaat het naar het bureau
'handhaving'. Bij twee klachten
over hetzelfde voorval wordt er ac-
tie ondernomen." Het blijft verder
rustig zodat Croese zich aan de ad-
ministratie kan wijden. Hoe er-
vaart hij de nachtdiensten zelf?
Ik vind het psychisch zwaar, ik
sport graag en ik merk dat het in de
periode van de nachtdienst minder
gaat. Eten doe ik nooit tijdens de
nachtdienst, ik gebruik een late
lunch en als ik thuiskom ga ik ge-
lijk slapen. De kinderen mogen
dan ook geen vriendjes mee naar
huis nemen. Het is niet mijn favo-
riete dienst. Ik heb het liefst de
middagdienst."
Wie een melding heeft op het ge
bied van stank, geluid, stof of an
dere overlast kan dag en nacht bel
len met nummer 010-4733333. De
melding wordt geregistreerd, de
medewerkers van DCMR onder
zoeken de oorzaak en indien moge
lijk wordt de oorzaak weggeno-
men. Zo niet dan worden de gege
vens aan de desbetreffende be-
voegde instantie als politie en ha-
vendienst doorgegeven.
Stank, stof, lawaai, bodem- en
waterverontreiniging. De Wet
Milieubeheer speelt een belang-
rijke rol in het hanteren van de
spelregels om dit te voorkomen.
Op basis van deze wet geeft DC-
MR vergunningen af en contro
leert of bedrijven zich aan de re-
gels houden. Daarnaast geven zij
bedrijven adviezen en meten zij
voortdurend de kwaliteit van het
milieu. Er werken ruim 400
mensen bij DCMR.
DCMR is ook het landelijke infop-
unt voor de ongevallen met ge
vaarlijke stoffen. Een keur aan
chemische adviseurs kan bijstand
verlenen in geval van calamiteiten.
De bedrijfsautos waarin deze che
mische adviseurs rijden zijn volle-
dig aangepast aan de eisen van de
ze tijd. Een aantal laptops met alle
informatie die nodig is en met aan-
sluiting op internet, zorgt ervoor
dat snel en accuraat belangrijke in
formatie verzameld kan worden.
Het 'global positioningsystem'
geeft de bestuurder zekerheid over
de gekozen route. Daarnaast bevat
de auto nog spullen als een veilig-
heidspak, laarzen en schoon-
maakspul.
men. Bij code 3 worden extra
maatregelen genomen en bij code
4 gaat advies uit aan de Commissa-
ris van de Koningin om verder-
worden met politie, brandweer en
overige hulpdiensten, middels de
zogenaamde conferentieschake-
ling. Maar ook een rechtstreekse
lijn met politie, brandweer, haven-
dienst en Rotterdam Airport. Op
vijf plaatsen in de regio - Hoek van
Holland, Rozenburg, Geulhaven,
Lekhaven en Poortugaal - staan
meteostations. Hiermee kan de
windrichting en de windsnelheid
worden gevolgd. Op een monitor
kan zo precies het 'weer' op deze
plaatsen worden gevolgd. Een
front zie je als het ware overko-
men. In geval van calamiteiten is
het uitermate belangrijk om te we-
binnen niet. De mensen die daar
werken hebben bovendien vaak
een soort 'geurenblindheid'. Soms
willen bedrijven niet toegeven dat
ze iets gedaan hebben."
Terug naar het bureau: faxen die
zijn aangesloten op het nationale
noodnet, een mobilofoon, allerlei
klappers met informatie en tele-
foonnummers. Nog een monitor,
ditmaal met het RANOMOS Meet-
systeem. (Rotterdam Airport Noise
Monitoringsystem). Er zijn 6 vaste
geluidsposten opgesteld in het
Rijnmond gebied die als doel heb
ben de geluiden van vliegtuigen te
meten. Het meetsysteem is onder-
De telefooncentrale is zeer geavanceerd; met een druk op de
knop kan er verbinding gelegd worden met politie, brandweer
en overige hulpdiensten.
ten uit welke hoek de wind waait.
Een grote gedetailleerde kaart van
het gebied wordt gebruikt om te
plotten waar een bepaalde klacht
vandaan kan komen. Als er stank
klachten komen dan moet de geur
zo precies mogelijk omschreven
worden. Aan de hand hiervan we-
ten de medewerkers soms al bij
welke fabriek ze moeten gaan zoe-
ken. Bij stankklachten gaan de me
dewerkers van de buitendienst, de
uitrukdienst, op pad. Croese: „Ze
gaan het terrein op en met de
wachtchef praten, de parameters
beoordelen en proberen de bron te
vinden. Uiteindelijk hopen ze een
oplossing te vinden. De mensen
van de uitrukdienst zijn echte
speurneuzen. Bij sommige fabrie-
ken ruikt het rondom wel, maar
meer gekoppeld aan de klachtenre-
gistratie van DCMR, de vluchtge-
gevens van Rotterdam-Airport en
de radar- en vliegplanberichten van
de luchtverkeersleiding op Schip-
hol. Het doel van dit systeem is om
inzicht te krijgen in de vliegtuigbe-
wegingen en de daarbij horende
geluiden. Door het grote aantal
klachten van de afgelopen jaren is
inmiddels bereikt dat er 's nachts
niet of minder gevlogen wordt.
Volgens een overzicht met gege
vens over milieuklachten waren er
10.899 lawaaiklachten over Rot
terdam Airport in 1997. In 1999
waren deze klachten teruggelopen
tot 7427. Klagen helpt dus wel de-
gelijk. Dat is ook wat de medewer
kers van de meldkamer niet ge-
noeg kunnen benadrukken. La-