maasstad z i 4 [TWO©® nj v J,- Alexandre Dumas (1802-1870) workaholic en levensgenieter 1 V De nieuwe musical '3 Musketiers' van Joop van den Ende be- looft een van de grootste culturele evenementen van 2003 te worden in Rotterdam. Zeven maanden lang zal deze oorspron- kelijk Nederlandse musical te zien zijn in het nieuwe Luxor Theater. De repetities zijn inmiddels begonnen en de wereld- premiere is op 30 maart 2003. Begin december reisde een deel van de musicalcast naar Parijs. Op zoek naar de roots van '3 Musketiers' en schrijver Alexandre Dumas. f 1 f I Idealen im I is t Jt im tsEE Hoofdrolspelers op zoek naar de roots Maandag 30 december 2002 van '3 Musketiers' lexandre Dumas door Vincent Wernke, foto's Roy Beusker t Jansen de groep langs een aantal interessante werken, die een beeld geven van de rijkdom en de pracht en praal aan het Franse hof. Als laatste loodst hij de groep naar een schilderij waarop de Slag om Maastricht uit 1673 staat afgebeeld. Hoewel deze slag in '3 Musketiers' geen rol speelt, wilde Jansen de ac- teurs dit schilderij graag laten zien, omdat de echte D'artagnan - waar op Alexandre Dumas zijn romanfi- guur baseerde - hierop staat afge beeld. „Daar staat hij", wijst Jan sen. „Hij is tijdens deze slag ge- sneuveld. Zijn stoffelijk overschot is nooit gevonden." Minstens zo indrukwekkend is Le Chateau de Monte-Christo, het kasteeltje dat Dumas net buiten Parijs liet bou- wen met de opbrengst van '3 Mus ketiers' In de hal hangt een portret De kist van Alexandre Dumas in het Pantheon in Parijs. PARIJS - Er staat een bescheiden rij voor het Pantheon. Twee dagen na de bijzetting van het stoffelijk overschot van Alexandre Dumas sluiten nog steeds Fransen aan om de schrijver van '3 Musketiers' eer te bewijzen. Voetje voor voetje schuifelen de veelal ouderen - maar ook jongeren - naar de en tree. De bijzetting van de volks- schrijver kan worden gezien als genoegdoening, omdat tijdens zijn leven door de elite op Dumas werd neergekeken. En dat terwijl hij destijds al veel gelezen werd. Met name '3 Musketiers' is inmiddels door miljoenen mensen over de he- le wereld gelezen of gezien. Het boek werd honderden keren op het toneel of witte doek gebracht. Binnen staat de kist met het stoffe lijk overschot opgesteld in het midden van het immense Panthe on. De Fransen schuifelen op af- stand om de kist heen, waarachter vier portretten van de schrijver staan opgesteld. Het oogt allemaal een tikje bizar, vindt ook Pia Dou- Wes. „Dat lullige kleine kistje in die grote zaal. Daar ligt dat manne- tje dat zo van feesten hield en zo'n levendige fantasie had." Ook Stanley Burleson heeft een dubbel gevoel bij dit eerbetoon: „Ik denk dat Dumas het zelf wel een eer had gevonden om tussen andere groot- heden als Voltaire, Emile Zola en Victor Hugo te liggen. Hij zou daar vast geen 'nee' tegen gezegd heb- ben, maar in feite komt deze erken- ning een beetje laat." Samen met Bastiaan Ragas en Tooske Breugem zijn Douwes en Burleson naar Parijs gekomen om een aantal locaties te bezoeken dat verbonden is met '3 Musketiers' en Alexandre Dumas. Als gids is historicus Dirk Jansen meegeko- men. Hij weet alles over '3 Muske tiers', Dumas, D'artagnan en Ri chelieu, en voorziet de hoofdrol spelers en de meegekomen pers van de nodige informatie. „Gewel- dig om dit allemaal te zien", vindt Douwes. En het levert de acteurs ook nieuwe inzichten op: „Voor- dat ik aan '3 Musketiers' begon heb ik nooit geweten dat D'artag nan een echt historische figuur is geweest", aldus Ragas. '3 Musketiers' werd voor het eerst uitgebracht in 1844. Dumas zorgde een jaar later zelf voor de eerste to- neelbewerking, niet wetende dat er nog vele zouden volgen, evenals ruim honderd verfilmingen. „Vijf jaar geleden realiseerde ik mij dat ik op basis van dat boek een nieuw, eigen verhaal in het theater wilde gaan vertellen", zegt producent Joop van den Ende. „Ik voelde dat de tijd er rijp voor was. En ik heb op dat gevoel, zoals een aantal ke ren eerder in mijn carriere, durven vertrouwen." Van den Ende heeft zowel in Nederland als internatio- naal veel succes als musicalprodu- cent. Met '3 Musketiers' wil hij echter meer. Hij hoopt met '3 Mus ketiers' artistieke erkenning te krij- gen op Broadway. Hoewel de jonge Lodewijk XIII op de troon zit, is de feitelijke macht in het Frankrijk van 1626 in han- den van kardinaal Richelieu (Bur leson). Ondertussen arriveert de jonge en idealistische D'artagnan (Ragas) in Parijs. Zijn droom is om, net als zijn vader, musketier te worden bij het elitekorps van de koning. In de Franse hoofdstad maakt D'artagnan kennis met de lieftallige Constance (Breugem), kamenierster van Koningin Anna. D'artagnan is op slag verliefd op haar. Ook raakt hij bevriend met drie musketiers Athos (Henk Poort), Porthos (Cees Geel) en Aramis (Rein Kolpa). Gezamenlijk trekken zij uiteindelijk ten strijde tegen de corrupte kardinaal Riche lieu en diens handlanger Milady De Winter (Douwes). „De held van '3 Musketiers' gaat de wijde wereld in om zijn idealen waar te maken", vertelt Stanley Burleson, die zelf kardinaal Riche lieu speelt. „Dat is een interessant gegeven omdat je weet dat hij een harde les gaat leren. Met Richelieu is dat net zo, ook hij heeft zijn dro- men verwezenlijkt. Hij is in princi- pe een goed mens, maar doet be- paalde dingen om te bereiken wat hij wil. Hij heeft veel goede dingen gedaan, want er staan dankzij hem van de schrijver. „Het was voor het eerst dat ik een afbeelding van hem goed bekeek", vertelt Tooske Breugem later. „Ik zag die vrolijke oogjes en begreep meteen waarom hij zo goed viel bij de vrouwen. Die oogjes doen het hem. Ik zag Stanley Burleson voor het Louvre: „Als ik straks op het podium sta, hoop ik dat ik deze indrukken kan meenemen. schitterende gebouwen in Parijs. Maar hij heeft ook fouten gemaakt. Als je een doel voor ogen hebt, ga je soms te ver." Een van die schitterende gebou wen is het Louvre. Tooske Breu gem vindt het erg leuk om rond te kijken in het museum waar veel werken hangen die verwijzen naar de tijd van '3 Musketiers'. „Het liefst zou ik al die mensen - en dan vooral de vrouwen - op die schil- derijen in de ogen willen kijken om te zien wat voor verhaal er ach- ter hen schuilt. Ik vind het fascine- rend om te weten hoe vrouwen van 28 in die tijd hebben ge- leefd. Ook vind ik het fantastisch om de echte D'artag nan daar op dat slagveld te zien staan. Dan komen allerlei lijntjes samen. Je realiseert je nog meer dat het verhaal echt er- gens vandaan komt." Hoewel er niet veel tijd is, leidt gids Dirk hem op dat schilderij als een grap- pige, guitige bon vivant met een le vendige fantasie. Hij lijkt me een fantastische opa. Het huis, de aan- wezigheid van veel vrienden, dat kleine kasteeltje waar hij schreef, uit alles spreekt warmte en een levensinstelling van: je leeft maar een keer." „Het is ge- woon een droom wat daar ziet", vindt Stanley Burleson. „Dat kasteeltje be wijst dat hij iemand was die dromen durfde te realiseren. Ik vind het be- wonderswaardig dat ie mand dat durft." Wat andert in mijn houding en dat het publiek dat ook voelt." Bastiaan Ragas: „Vrijwel alles wat ik over Dumas heb gehoord, her- ken ik terug in D'artagnan. Hij is waarschijnlijk niet voor niets het belangrijkste karakterin '3 Muske tiers'. Hij is een levensgenieter, hecht aan goede vrienden, is held- haftig, overmoedig, naief. Dat maakt deze rol ook zo leuk." Op 17 decem ber zijn de re petities voor '3 Musketiers' begonnen. Over ruim twee maanden zal deze groots opgezette musical voor het eerst te zien zijn in het nieuwe Luxor Theater in Rotterdam. Naast de genoemde vooral indruk maakt op de spe- lers is het kleine kasteeltje dat Dumas aan de overkant van zijn huis liet bouwen: „Een kleine kamer- tje, waar hij zich terug kon trekken om te wer ken, dat geeft aan dat hij van intimiteit hield en een le vendige fantasie had. /M Hij had behoefte aan warmte en mensen om hem heen, maar was ook een workaholic", zegt Pia Douwes. „Ik heb inzicht gekregen in Dumas en de tijd", vertelt Tooske Breu gem over de reis naar Parijs. „Toen we 's avonds in het donker op het plein voor het Louvre stonden, zag ik het leven in die tijd voor me. Ik zag een druk paleis en zag Con stance daar rondlopen. Ik zag haar met een flinke vaart door de gangen gaan." Ook Stanley Burleson zegt zeker iets te hebben gehad aan het bezoek aan deze locaties: „Je beseft wat een wereldstad Parijs toen al was, hoe enorm die zalen van het Louvre zijn en hoe groot de af- standen zijn. Als ik straks op het podium sta, hoop ik dat ik deze indrukken kan mee nemen. Dat er iets ver- -v -v I - sterren, zijn ook achter de scher- men grote namen bij '3 Muske tiers' betrokken. Zo hebben Rob en Ferdi Bolland de liedjes ge- schreven, verzorgt Yan Tax de kostuums en is de regie in handen van Paul Eenens, die onlangs de regie defed voor het succesvolle 'The Sound of Music'. '3 Musketiers' moet slagen, zoveel is zeker. En dus ligt er een enorme druk bij de sterren, die het gezicht zijn van de musical. ,Het moet een succes worden, maar gelukkig houden andere mensen dat in de gaten. Op die manier kan het crea- tieve team gewoon zijn best doen om er een mooie voorstelling van te maken", zegt Stanley Burleson nuchter. Ook Bastiaan Ragas voelt geen druk: „Ik ben ervan overtuigd dat het goed komt. Het is een goed verhaal en ik geloof in Joop van den Ende als producent." Voor Tooske Breugem is '3 Mus ketiers' haar debuut als musical- ster. Toch voelt ook zij nog geen zenuwen: „Er zijn mensen geweest die zeiden: je weet niet waar je aan begint! Maar het verhaal spreekt me aan, ik werk met leuke mensen, met een fantastisch script en ge- weldige muziek. Ik kan me niet voorstellen dat er straks een dag komt dat ik er geen zin in heb." Reserveren: 0900-3005000 (45 cpm) of 010- 484.33.33. Voor meer informatie: www.musi- cals.nl. Tooske Breugem en Bastiaan Ragas voor het droomkasteel Le Chateau de Monte-Christo van Alexandre Dumas. PARIJS - Le Chateau de Monte- Christo, net buiten Parijs, staat in verschillende opzichten model voor Alexandre Dumas (1802- 1870). Aan de ene kant past het bij de flamboyante, geldverslindende levensgenieter die de schrijver van '3 Musketiers' was. Aan de andere kant liet hij tegenover het kasteel een kleinere uitgave bou wen, waar hij zich in al- le rust kon terugtrek- ken om te schrijven. De bouw van Le Cha teau de Monte-Christo begon in 1844. Du mas bekostigde zijn droomhuis met de op brengst van het eerste deel van zijn bestseller '3 Muske tiers'. Zijn onderkomen werd in 1847 ge- opend met een groots feest, waarbij 600 6\ gasten aanwezig waren. Ook dit is typerend voor Dumas, die meer geld uitgaf dan hij bezat. Niet voor niets werd hij in 1849 gedwongen het kasteeltje wegens geldgebrek van de hand te doen. Dumas schreef zo'n 650 werken, waarin ruim 37000 personages voorkomen. Ook zijn eigen levens- verhaal leest als een roman. Zijn grootvader was markies Alexandre Antoine Davy de la Pailleterie. Op diens suikerrietplantage in Haiti verwekte hij vier kinderen bij de slavin Marie du Mas. Terug in Frankrijk liet hij een van die kinde ren overkomen. Deze Thomas Alexandre schopte het tot generaal in het leger van Napoleon Bona parte. Zijn rechtvaardigheidsge- voel bracht hem in de problemen. Tegenspraak werd van halfbloed- jes niet geaccepteerd, waarna zijn rol over was. In 1806 stierf hij. Vier jaar eerder werd zijn zoon Alexandre gebo- ren. Ondanks dat hij bepaald niet rijk was, bleek die dezelfde levens- lust en daden- drang als zijn va der te hebben. Dankzij zijn mooie handschnft, kwam hij als klerk in dienst bij een no- X ta" <n> ris. Levensgenieter Dumas ver- keerde ook veel in de Parijse thea- terwereld. Met veel succes begon hij met het schrijven van toneel- stukken. Echt succesvol werd hij toen hij zijn eerste romans publi- ceerde. Het geld stroomde binnen, wat voor Dumas reden was om nog uitbundiger te gaan leven. 'J'aime qui m'aime' (Ik hou van lb*. iedereen die van mij houdt), was zijn motto. Hi7 Alexandre Dumas schreef in zijn 68-jarige leven een ongelooflijk oeuvre bij elkaar. Dat moest ook wel, want door zijn flamboy ante levensstijl had Dumas al- tijd geld no- dig. Omdat hij per regel betaald kreeg voor feuille- tons in kran- ten, maakte hij rveel gebruik van korte dialogen. Boven- dien werkte Dumas vaak aan meerdere romans te gelijk. Om de werken uit elkaar te houden schreef hij op verschillen de kleuren papier. In zijn oeuvre neemt '3 Muske tiers' een bijzondere plaats in. De ze romanserie is zijn meest beken- de en succesvolle van alle werken. Er verschenen drie boeken over de avonturen van de musketiers. Op- vallend genoeg is het hoofdperso- nage uit de boeken niet een van de genoemde drie musketiers, want dat zijn Athos, Porthos en Aramis. Hoofdpersoon in '3 Musketiers' is D'artagnan, ook een musketier, die staat voor trouw en het graag wil len nastreven van idealen. Alexandre Dumas kwam op het idee om over D'artagnan te schrij ven, toen hij in 1843 bezig was met een historische studie over de Franse koning Lodewijk XIV. Hij kreeg de rond 1700 geschreven au- tobiografie 'Memoires de M. D'ar tagnan' van schandaaljournalist Gatien Courtilz de Sandraz in han den. Naast D'artagnan, comman dant van de musketiers, kwam hij in dit boek ook de musketiers Athos, Porthos en Aramis tegen. De musketiers vormden destijds het elitekorps van de Franse ko ning. Dumas raakte gei'ntrigeerd door deze personen en besloot ze te gebruiken voor zijn werk. De schrijver liet de historische context intact, maar verzon er ook het nodige bij. De echte D'artag nan werd geboren tussen 1611 en 1615 als Charles de Batz de Castel- more D'artagnan als tweede of derde zoon van een jonker met be scheiden landgoederen. Toen hij twintig was vertrok hij naar Parijs om zich te ontwikkelen als soldaat. Hij bracht het uiteindelijk tot kapi- tein-luitenant van de musketiers, een erefunctie die meestal niet was weggelegd voor een eenvoudige landadeljongen als D'artagnan. Dit is een teken dat D'artagnan bij Lo dewijk XIV een bijzondere ver- trouwenspositie innam. Volgens historicus Dirk Jansen waren de echte en de fictieve D'ar tagnan even heldhaftig. „Maar de echte was veel minder lichtzinnig en een stuk rechtlijniger", weet Jansen. Het liefdesleven van D'ar tagnan is vrijwel zeker helemaal ontsproten aan de fantasie van vrouwenliefhebber Dumas. D'ar tagnan sneuvelde op 25 juni 1673 in de Slag om Maastricht. Met een spectaculaire aanval op een van de stadspoorten wilde de Franse ko ning Maastricht veroveren. Alexandre Dumas stierf in 1870 als gevolg van een hartaanval. In een anekdote komt zijn zoon Alexandre Dumas fils, tegen het einde van het leven van zijn oude vader bij hem op bezoek. Hij vraagt zijn vader welk boek hij daar op zijn schoot heeft liggen. „De Drie Musketiers", antwoordt die. „Ik heb mezelf altijd beloofd dat wanneer ik oud zou zijn, ik voor mezelf zou bepalen of het de moeite waard is." Omdat de oude Dumas het boek net uit heeft, vraagt zijn zoon wat hij ervan vond. „Het was goed."

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Maaspost / Maasstad / Maasstad Pers | 2002 | | pagina 9