Lit
maasstad
Ill
s#fi
Nieuwe functie voor een
verwaarloosd gebied
Stedelijke Vernieuwing in Rotterdam
'De Zeven
Hemels'
Woningen voor starters
Katendrecht: van havendorp tot woonpier
Tarwewijk
Voor meer informatie:
City Informatiecentrum
Coolsingel 197
Telefoon: 010 - 4#9 77 77
Het Lloydkwartier
Bijzondergebied
Grote oceaanboten lagen
vroeger in de haven naast
binnenvaartschepen. Katen
drecht was een havendorp
binnen een stad, waar bonki-
ge zeelui in donkere buurten
de plaatselijke prostitutie on-
dersteunden. De Gemeente
Rotterdam wil Katendrecht
van dit 'imago' verlossen en
de woonpier omvormen tot
de mooiste van Rotterdam.
Samen met de Katendrechtse
bewonersorganisatie wil zij
wonen op het schiereiland
Katendrecht weer aantrekke-
lijk maken.
Poseidon en
Neptunus: luxetorens
Recreatie
Prettig wonen
Aantrekkelijk
Toekomstplannen
CX72
,L. ni»'
De Zeven Hemels, Lloydkwartier
-was.
V>,.
Schiekade, Het Oude Noorden
ifllk
111 fc
Tarwewijk
Poseidon en Neptunus, Katendrecht
Door Irene Boonekamp
In haar nota Mensen, Wensen,
Wonen benadrukt het ministerie
van VROM, dat er de komende
jaren veel gei'nvesteerd moet
worden in bestaand stedelijk ge-
bied. Het Rijksbeleid richt zich
dan ook steeds minder op wo-
ningbouw aan de rand van de
steden, de zogenaamde uitlegio-
caties, en steeds meer op bebou-
wing in de binnensteden met ais
doel een opwaardering van het
woon- en werkmilieu in dat ge-
bied. Naast een uitbreiding van
het woningaanbod zijn de be-
reikbaarheid en een sterke socia-
le infrastructuur - met scholen,
buurtcentra en winkels - speer-
punten van de onderneming.
Stedelijke vernieuwing wordt ten
onrechte nogal eens verward met
de stadsvernieuwing van de jaren
'80. Stadsvernieuwing was een re-
actie op het fysieke verval van de
stad, waarbij het wegwerken van
achterstallig onderhoud van de
vooroorlogse woningvoorraad
centraal stond. Stedelijke vernieu
wing daarentegen is vooral een re-
actie op het verval van leefbaar-
heid in een stad. Factoren als werk-
loosheid, gebrek aan leefkwaliteit
en het wegtrekken van bedrijvig-
heid lijken elkaar hierbij te verster-
ken. Was het bij stadsvernieuwing
belangrijk om woonbuurten, van-
wege overlast, te schonen van be-
drijvigheid, met stedelijke vernieu
wing probeert de overheid juist het
wonen en werken weer met elkaar
te vermengen.
Het havengebied en met name de
locatie Lloydkwartier, is al jaren
een van levendigste plekken van
Rotterdam, de plaats voor 'gezel-
ligheid en vertier'. Van oudsher
kwamen hier zeelieden uit alle we-
relddelen samen, de geuren en
kleuren uit verre landen met zich
meevoerend. Het Lloydkwartier is
vernoemd naar de rederij Rotter-
damse-Lloyd, bouwer van de
Lloyd-passagiersterminal en de
naam refereert aan de rijke historie
van dit havengebied. Rond 1900
zochten rederijen steeds weer nieu-
we los- en ligplaatsen. De haven-
'Persoonlijk wonen' is de
nieuwste ontwikkeling in wo-
ningbouw. Vanuit van een ba-
sisconcept ontwerpt elke be-
woner in samenwerking met
een architect - zijn of haar ei-
gen woning. Het resultaat van
deze creatieve bijdrage van de
bewoners is straks te zien in
Rotterdams meest gedurfde
architectonische hoogstandje:
appartementengebouw De Ze
ven Hemels aan de St Jobsha-
ven. Dit inmiddels in verkoop
zijnde unieke experiment
heeft nog een bijzonderheid:
de gestapelde bouw. Er ko-
men zeven verschillende
woonlagen naar wens en
smaak van de kopers. In het
"persoonlijk wonen'-concept
kan de consument zowel nu
als in de toekomst de indeling
van zijn eigen huis bepalen.
Elke verdieping krijgt een an-
dere, aparte gevel, waardoor
een mix van sferen ontstaat,
ontworpen door steeds een an-
dere, jonge architect. Deze
neemt ook de interieurs van
de betreffende etage voor zijn
rekening. Zo ontstaan er ze
ven 'hemelse woonverdiepin-
gen met een eigen signatuur'.
Architectenbureau BB VH, dat
als coordinerend architect op-
treedt, heeft het hoofdconcept
van het complex ontworpen.
Bouwfonds zorgt voor een
uitgebreide begeleiding bij de
realisatie van de plannen. Zo-
dra de geselecteerde architec-
ten hun ontwerpen geheel vol-
tooid hebben, gaat de verkoop
van start. De appartementen
worden verkocht in het 'hoge-
re marktsegment'. Om vrij te
zijn wat de indeling en afwer-
king van de woning betreft,
worden 'inbouw' en 'drager'
van de appartementen volle-
dig gescheiden. Er is een spe-
ciaal bouwsysteem ontwik-
keld dat bestaat uit een stalen
hoofdconstructie en betonnen
plaatvloeren. Nevendoel van
dit project is niet alleen het ge-
bruik van nieuwe bouwtech-
nieken, maar ook het verken-
nen van creatieve grenzen. Zo
worden kabels en leidingen in
een verhoogd vloerpakket
verwerkt en onzichtbaar naar
ieder gewenst punt van de wo
ning geleid.
bekkens Schiehaven, St.Jobshaven
en Parkhaven werden aangelegd.
Het Lloydkwartier werd het ver-
trekpunt van de grote passagiers-
schepen naar Nederlands-Indie.
Door verschuiving van grootscha-
lige havenactiviteiten van het cen
trum naar het westelijk havenge
bied hebben de vroegere haven-
bekkens hun functie verloren en is
er ruimte ontstaan voor de ontwik
keling van een van de belangrijkste
binnenstedelijke locaties aan de
Rotterdamse rivier. Het Lloyd
kwartier ligt aan de Maas, op de
grens van het stadscentrum en
Delfshaven, vlakbij de Euromast
en het Scheepvaartkwartier. Het
betreffende terrein wordt aan west-
noord-, oost- en zuidzijde be-
grensd door respectievelijk de
Schiemond, Westzeedijk, Park-
haven en de Nieuwe Maas.
In 1998 is een masterplan opge-
steld voor dit gebied: het plan
Lloydkwartier. In de nabije toe
komst verrijzen in het Lloydkwar
tier zeventienhonderd en vijfenze-
ventig hoog- en laagbouwwonin-
gen in verschillende stijlen, in een
aantrekkelijke woonomgeving en
met een belangrijke rol voor het
water. Daarnaast blijft er zoveel
mogelijk bestaande bedrijfsruimte
en werkgelegenheid gehandhaafd
voor de toekomstige bewoners.
Het Lloydkwartier wordt een bij-
zonder gebied van wonen en wer
ken met een mengeling van ro-
buuste pakhuizen en elegant gere-
noveerde havenkantoren, van ex
perimented architectuuren histori-
sche schepen.
De unieke ligging van de Maas is
uitgangspunt geweest bij het ont-
werp van de nieuwe woningen in
het Lloydkwartier. Zo hebben alle
huizen en gebouwen een venster
dat uitzicht geeft op de rivier. Op
de Mullerpier worden zeshonderd
woningen gebouwd, zeshonderd-
vijfenzeventig op de Lloydpier en
vijfhonderd op de strook langs de
Westzeedijk.
De verscheidenheid van de toe
komstige bouwwerken is groot:
naast eengezinswoningen komen
er appartementen voor een- of
meerpersoons huishoudens, loft-
Met name voor starters is het op
de huidige woningmarkt bui-
tengewoon lastig om in te stap-
pen. Daarom zal de grootste
projectontwikkelaar van Neder-
land, Bouwfonds Ontwikke
ling, zich de komende jaren
gaan richten op de bouw van
goedkopere woningen. Bouw
fonds is daarmee de eerste ont-
wikkelaar in Nederland die
voor een dergelijke strategic
kiest. De prijs van een woning
zal veel centraler komen te
staan. Betaalbare koopwonin-
gen zijn nauwelijks te vinden en
wachtiijsten voor huurwonin-
gen in de grote steden zijn el-
lenlang. Voor Bouwfonds re-
den genoeg om juist huizen te
bouwen voor starters en ande-
ren met bescheiden inkomens.
woningen, behuizing voor ouderen
en woon-werkwoningen. Op de
MUllerpier probeert men door een
compacte bebouwing en hoge
bouwdichtheid een stedelijk aan-
zien te creeren. De bouwhoogte -
op de pieren negentig en in de zone
langs de Westzeedijk vijftig meter
- blijft ondergeschikt aan die van
de hoogbouw in het centrum en
aan de Euromast. De huizen en ge
bouwen worden zo neergezet, dat
de bewoners zo min mogelijk hin
der ondervinden van de immer
aanwezige wind. In het Lloyd
kwartier blijft zoveel mogelijk van
de bestaande bedrijfsruimte en
werkgelegenheid gehandhaafd.
Verder worden nieuwe activiteiten
gestimuleerd, die gerelateerd zijn
aan de scheepvaart en de woon-
kwaliteit verbeteren: een ligplaats
voor schepen, faciliteiten voor wa-
tersport. Het gemeentebeleid is ge-
richt op het aantrekken van zoveel
mogelijk bedrijven uit de audiovi-
sule en ICT-industrie. In totaal is er
zeshonderdvijftig hectare gereser-
veerd voor bedrijfsruimte en twee-
duizend vierkante meter voor win-
kelruimte. Naast de drie bestaande
horecagelegenheden is er op een
aantal markante punten aan het
Waar vroeger oude havenloodsen
stonden, verrijzen binnenkort
koopwoningen. Een van de betrok-
ken partijen daarbij is Bouwfonds.
Projectmanager Michel Leferink:
„Om het smoezelige imago van
Katendrecht te veranderen zijn on-
der meer flinke investeringen no-
dig in voorzieningen voor de open-
bare ruimte. Je moet daarbij den-
ken aan een school, winkelvoor-
zieningen, een wijkpark, speel-
strand en zogenaamd 'straatmeubi-
lair'. Overigens heeft de locatie,
met een ligging dichtbij de Eras-
musbrug en uitzicht op de Nieuwe
Maas en de Nieuwe Waterweg,
wel voldoende mogelijkheden
voor een hoge woonkwaliteit. Het
Bouwfonds vervult hierbij een pio-
niersrol in Katendrecht en neemt
de bouw van de eerste tweehon-
dernegenenvijftig van de circa vijf-
tienhonderd nieuwe woningen op
het voormalige haventerrein aan
de Maas- en Katendrechtse haven
voor haar rekening. We wilden af-
wisseling in het woningaanbod: er
werkt Bouwfonds samen met wo-
ningcorporatie de Nieuwe Unie.
„Ons uitgangspunt is dat de maiso
nettes ook betaalbaar moeten zijn
voor de lagere inkomensgroepen,
en daarom zijn er drieenzestig van
de achtenzestig woningen voor
hen gereserveerd." Op een ver-
diepte parkeergarage worden
komen zestig park- en tuinwonin-
gen, achtenzestig maisonnettes en
twee woontorens met ieder vijftig
appartementen en daaromheen
eenendertig stadshuizen."
Bij de ontwikkeling en het beheer
van de maisonnettewoningen
woontorens en stadshuizen ge
bouwd. Er wordt veel aandacht be-
steed aan de groenvoorziening.
„Voor extra groen hebben we naar
creatieve oplossingen gezocht: in
de garage komt bijvoorbeeld een
bomenbak. De bomen staan met
hun wortels in de garage, terwijl ze
door het dak heen naar buiten ste-
ken", aldus Leferink.
Aan de drukbevaren Maaskant van
Katendrecht verrijzen twee indruk-
wekkende, grotendeels gelijke to-
rens: Poseidon en Neptunus. Alle
appartementen in de eenentwintig
verdiepingen tellende flats krijgen
een fraai uitzicht op de rivier en de
stad Rotterdam.
De woningen zijn modern en heel
licht door het groot aantal ramen in
de gevel-oppervlakten. De meeste
bewoners hebben een serre en
sommigen een balkon. De apparte
menten varieren in grootte van cir
ca negentig tot ruim tweehonderd
vierkante meter. Een berging en
een garage, onder het gebouw,
completeren de luxe. Alles in de
voor tweeverdieners geschikte ap
partementen, is gericht op luxe en
comfort. Leferink: „Bouwfonds
haalt met de grote appartementen
van tweehonderd vierkante meter
de meer kapitaalkrachtige bewo
ners naar Katendrecht, hetgeen
volledig in overeenstemming is
met het huidige gemeentebeleid."
De park- en tuinwoningen zijn in
middels opgeleverd.
Begin 2004 moeten ook de woon
torens en stadshuizen gereed zijn.
water nog plaats voor vier nieuwe
horecavestigingen
Het kwartier bestaat uit vijf deelge-
bieden: het Entreegebied, de Mul
lerpier, de Lloydpier, Schiehaven
Noord en het Sport - en evenemen-
tenterrein.
Het sport- en evenemententerrein
wordt een podium voor iedereen
die woont en werkt in het Lloyd
kwartier, maar ook voor stadgeno-
ten. Het gebied tussen de Schieha
ven en de Westzeedijk, waar nu
nog de loodsen van Van Gend en
Loos staan, is gereserveerd voor de
toekomstige sportaccomodaties.
Op een groot grasveld kunnen ver
schillende groepen tegelijk voet-
ballen, spelen of relaxen. Op een
ander terrein kan vrij getennist, ge-
volleybald en gebasketbald wor
den. Een groot scherm voorkomt
hinder van wind, zonder het uit
zicht op het water te belemmeren.
Op een groot plein kan volop ge-
vliegerd, gefietst en geskeelerd
worden en, wie weet, in de winter
ook nog geschaatst.
Op de waterkering langs de West
zeedijk, een brede en anderhalve
meter hoge dijk, komt een voet- en
fietspad, met bomen erlangs ter be-
schutting tegen de wind, 's Avonds
is het hele terrein verlicht. Talloze
bankjes bieden een schitterend uit
zicht over de Maas en de vele acti
viteiten. Er is veel groen en overal
is het water zichtbaar. Het binnen-
gebied is grotendeels autovrij en
het zicht op de weg is minimaal.
(Halfjondergrondse parkeergara-
ges onttrekken auto's geheel aan
het zicht.
Het openbaar vervoer is aanwezig
in de vorm van de TramPlus, een
metrolijn naar het centrum van de
stad, en een watertaxi, die verschil
lende ligplaatsen in de stad aan-
doet. Voor de dagelijkse bood-
schap zijn er voldoende winkels in
de buurt en het theater ligt aan de
overkant van het water.
Aan de Zuidoever van de Maas
ligt de in de oorlogsjaren ge-
bouwde wijk Tarwewijk. In de
afgelopen jaren helaas afge-
gleden tot een bedenkelijk ni
veau door een slechte woning
voorraad gecombineerd met
hoge criminaliteit. Maar ook
hier liggen de plannen klaar om
binnen tien jaar de wijk er weer
sociaal, economisch en fysiek
bovenop te helpen.
Tarwewijk moet een goed be-
reikbaar, aantrekkelijk woon-
gebied voor multicultureel
Rotterdam en de mensen met
de middeninkomens worden.
Bij zo'n opknapbeurt van de
wijk horen natuurlijk ook een
aantal randvoorwaarden. Zo
zorgt het politiewijkteam er
voor het gevoel van veiligheid
bij de burgers te versterken
door het verminderen van
overlast en het voorkomen van
criminaliteit. Een ander initia-
tief is van de wijkacti viteit Tar-
wewijk Schoon en het uitzend-
bureau Top-Score waarbij
drugsverslaafden tegen beta-
ling 66n dag per week de buurt
schoonmaken. Om de wijk
kindvriendelijker te maken
wordt er een Inventarisatie
Kindvriendelijke Wijk ge-
daan.
De inmiddels aangegane strijd
tegen illegale bewoning levert
op dat het huidige woningbe-
stand is toegenomenIn de toe
komst zal in deze wijk ook een
breder aanbod van duurdere
koopwoningen en zelfs van so-
ciale pensions worden gereali-
seerd. Zo'n 1500 woningen
zullen worden herontwikkelt
of verbetert. Op dit moment
zijn de betrokken partijen het
Ontwikkelingsbedrijf Rotter
dam (OBR), woningcorporatie
De Nieuwe Unie, Bouwfonds
Ontwikkeling en Amstelland
Ontwikkeling aan het rekenen
of de geplande opzet haalbaar
is. Als dat het geval is wordt
een tiental locaties geselec-
teerd waarvoor geldt dat deze
of worden gesloopt of gereno-
veerd. In de wijk zijn inmid
dels 100 woningen verworven
met als doel deze op te knap-
pen. Er zal vooral worden gei'n
vesteerd langs de randen van
de wijk om nieuwe bewoners te
kunnen trekken.
