m
ill i
■J**<-m
maac ctarj
gjfcr IfpL
Mm&M
grofwiid
HHL^^
1 I IdC l»dI
V ergeet de Spaanse costa's en exotisce lagunes. V oor een leuke
vakantie hoefje al lang niet meer naar verre oorden uit te wijken.
Nederland is in' en hip. Natuur, cultuur, sport en vermaak: ons
eigenste polderlandje is van alle markten thuis. De Veluwe bij-
voorbeeld, is een gebied van ongekende schoonheid. Bekend
van de aardijkskunde lessen van weleer is deze plek meer dan
een geografische naam alleen. Maasstad Weekbladen ging op
reis en liet zich feteren door de Gelderse gastvrijheid. Van kloot
schieten tot zwijntjesspotten; We lieten het ons allemaal welge-
vallen.
Klootschieten
Apenheul
Nationaal Park De
Hoge Veluwe
m HP
8^tm
RUSTGEBIED
wmCAM
Woensdag 5 novernber 2003
LSI
CX33
De Hoge Veluwe: land van het klootschieten,
grijpgrage apenklauwen en zwijnenspotters
door Ank Herstel
De stilte in Nationaal Park de Hoge Veluwe is haast tasbaar.
Edelherten en wilde zwijnen. Ge-
loof het of niet, maar ze bestaan nog
op de Veluwe. Bij het vallen van de
avond komen ze te voorschijn. En
soms, voor de gelukkigen onder
ons, laten ze zich aan de mensen
zien. Onder leiding van de Veluwe
Rangers, een hedendaagse variant
op de aloude boswachter, kunnen
zowel groepen als individuele deel-
nemers zich aanmelden voor span-
nende nachtelijke tochten. Het doel
hiervan laat zich raden: een levens-
echt zwijn of hert tegenkomen. En
dus struinen de Rangers avond na
avond door de bossen, op zoek naar
sporen met in hun kielzog een horde
enthousiaste toeristen.
Het Bureau Veluwe Ranger is een
jonge organisatie die natuurgerich-
te recreatie op de Veluwe wil stimu-
leren. Er wordt samengewerkt met
overheden, natuurorganisaties, ter-
reinbeheerdersentoeristisch-recre-
atieve organisatiesHet programma
van de Veluwe Rangers biedt ver-
tier voor jong en oud, alleenstaan-
den en gezinnen. Voor kinderen
zijn er avontuurlijke "woestijn-
struintochten" Waar met behulp
van een oud logboek naar water ge-
zocht wordt. Of wat te denken van
een ontdekkingstocht naar kruipers,
sluipers en ander gespuis. Volwas-
senen kunnen zich verlekkeren bij
een "Voile maan wandeling",
waarbij de Rangers verhalen uit de
oude doos opdiepen. Ook een ont
dekkingstocht door de zoeker van
een camera behoort tot de mogelijk-
heden. Onder begeleiding van een
natuurfotograaf leren deelnemers
dan hoe zij het natuurschoon zo
mooi mogelijk kunnen vereeuwi-
gen. Maar wat ook zeker de moeite
waard is, is de everzwijnenexpedi-
tie. Kinderlijke spanning in de bos
sen. Een kort verslag.
Veluwe Ranger Rob Holland wacht
de groep deelnemers op op de afge-
sproken plaats. De kleurrijke wol-
kenhemel verraadt een prachtige
nazomeravond en langzaam om
komt de groep in beweging. Braaf
lopen ze achter gids Hofland aan.
Hun hoofden draaien van links naar
recht, van boven naar beneden. Elk
stukje natuur wordt minutieus be-
studeerd. Opeens houdt de kara-
vaan halt. Hofland staat stokstijf stil
en wijst naar een plek in de scheme-
ring. „Kijk, sporen van een das."
Veel "oh's" en "ah's" stijgen op
uit de groep. De nieuwsgierigheid is
meteen gewekt. Hierhebbenzezich
voor aangemeld. De spanning van
de jacht. „Weet u waar de burcht
hun vacht te verwijderen, doet Hof
land een greep in zijn rugzak en
deelt duikbrilletjes uitOngebrip al-
om, maar al snel verschaft de gids
duidelijkheid. „Een zwijn kan heel
goed ruiken", begint hij. „Horen
kan hij ook als de beste, maar zoals
jullie door dit brilletje kunnen zien,
laat zijn gezichtsvermogen te wen-
sen over." En inderdaad: door de
bekraste bril is maar bitter weinig te
zien. Een paar minuten loopt de
groep als volkomen dwazen door
het bos. Benen worden te hoog op-
getild en kleine bergjes aarde zijn al
genoeg om over te struikelen.
Na deze hilarische momenten mo-
gen de brillen weer worden opgele-
verd. Maar zoals Hofland laat we-
ten, kan de groep tijdens de expedi
te nog meer van dit soort geintjes
verwachten. Volgens hem is dit een
uiterst leerzame manier om in de
huid van een dier te kruipen. Geen
deelnemer daarna die het niet naar
zijn zin heeft. Druk babbelend wan-
delen ze door het woud. Hofland
laatze. „Hetisbijnaonmogelijkom
een groep mensen bij elkaar te zet-
ten en dan in doodse stilte een wan-
deling te maken." Maar op een ge-
geven moment eist hij absolute stil
te. Aan de horizon doemt de plek op
waar de wilde zwijnen en edelher
ten zich ophouden. Sjokkend volgt
de groep zijn gids die plots ver-
dwijnt in een gebou w, midden in het
bos. Hetblijkt eenNatuurtheaterof-
wel wildobservatorium te zijn en is
sprookjesachtig verlicht door tien-
tallen waxinelichtjes. Er staan rijen
banken klaar en vanachter een gla-
zen ruit heeft iedereen perfect zicht
op een grasveld waar de dieren zich
doorgaans ophouden.
Het zijn speciale ruiten die het de
dieren onmogelijk maakt om bewe-
gingen achter het glas te ontwaren.
Onzichtbaar voor herten- en zwij-
Het verborgen natuurtheater, waar bezoekers in stilte de
natuur kunnen bespieden.
van het dier is?"vraagt een mondi-
ge deelnemer Hofland. „Ja, dat
weet ik. Maar dat mag ik jullie niet
vertellen. Een beschermde dier-
soort he?!." Het gaat verder de na-
derende duistemis in en even later
laat Hofland sporen van zwijnen
zien.
Als je eenmaal weet waar je op moet
letten, is het geen kunst meer. Over-
al in de berm zijn de paadjes van
omgewoelde aarde en opgeworpen
bergjes bladeren te zien. Hofland
legt uit wat dat betekent: „wilde
zwijnen zoeken daar naar eetbare
zaken." Als de groep belandt op
een plaats waar de dieren graag door
de modder rollen om parasieten uit
nenogen zet de groep zich daarna
aan een heerlijk buffet. Klaargezet
door een collega van gids Hofland.
Een overdaad aan Veluwse specia-
liteiten -veelal afkomstig van biolo-
gische bedrijven uit de buurt-is uit-
gestald. Al smullend is te zien hoe
aan de andere kant van het glas drie
zwijnen zijn verschenen. Daar staan
ze, levensecht, te wroeten onder een
boom. De vreugde kreten uit de
'bunker'zijn alleen iets te hard en
de zwijntjes nemen snel de benen.
Toch, niemand is teleurgesteld.
Weldoorvoed neemt de groep af-
scheid van hun Veluwe Ranger.
Zelfs de vuile vaat mochten ze laten
staan. Fantastisch.
Wie meer wil weten overde ontdek-
kingstochten met de Veluwe Ran
gers kan bellen met nummer 026—
4461168 of op internet kijken op
www.nme-gelderland.nl/velu-
weranger.html of bellen met VW
Apeldoorn op nummer 0900-
33835893.
Een dag later is het tijd voor een
spelletje oer-Hollands klootschie
ten. Even wat sportief vermaak.
HalboBosker, vrijwilligerbij 'Oud
Vermaeck'een organisatie die zich
ten doel stelt oud Hollandse en
Vlaamse sporten en spelen als cul-
tureel erfgoed te bewaren, wacht de
groep breed lachend op. Daar staat
hij voor de ingang van natuurpark
Berg en Bos. Het is vroeg en er zijn
nog geen bezoekers. Dan begint hij
met zijn uitleg. Dat klootschieten
een van de oudste en puur Neder-
landse gezelligheidssporten is. En
tevens een die iedereen kan beoefe-
nen. De spelregels zijn doodeen-
voudig. De groep wordt in twee
groepen gesplitst met voor elk team
zijn eigen kloot.
Zo'n kloot is een houten bal van on-
geveer zeven centimeter in diame
ter die is verzwaard met lood. Het
parcours bestaat uit een bospaadje.
En de bedoeling? Om met zo min
mogelijk worpen het parcours af te
leggen. Voor het winnende team
stelt Halbo als prijs een "kabouter-
klootje" in het vooruitzicht. Wat
het is, weet niemand maar het is ge
noeg om een de mensen te motive-
ren te winnen. Om de gooien de
teamleden de kloot zover mogelijk
het pad op.
Halbo: ,,Het leuke van klootschie
ten is dat echt iedereen het kan. Oma
en kleinkind doen in dit spel niet
voor elkaar onder. Daarnaast kun je
ondertussen ook nog gezellig met
elkaar praten. Je hoeft zelfs de score
niet zelf bij te houden. Dat doet een
zogeheten speelmeester. Zijn taak
is het om te kijken of alles volgens
de regels verloopt. Vooral mensen
die in de buurt een congres of verga-
dering bezoeken genieten enorm
van een frisse onderbreking met een
spelletje klootschieten."
Via 'Oud Vermaeck' kunnen groe
pen afgezien van allerlei kloot-
schietarrangementen, een keuraan
spellen huren of aanschaffen of een
speelmiddag laten verzorgen. In-
formatievianummer055-5337049.
Verder trekt de Veluwe karavaan.
Dit keer om apies te bekij ken op
de Apenheul. Alleen al leuk, maar
met in gezelschap van een groep
nog veel leuker. Nadat de groep zijn
zakken heeft leeggemaakt, dit om
de inhoud in een aapvrije tas te be-
schermen tegen grijpgrage klau-
wen, start de tour onder begeleiding
van gids Constanze. De nieuwsgie-
rige, kleine doodshoofdaapjes zijn
de eerste van de ruim dertig soorten
apen die her aanwezig zijn. Overal
staan grote borden met daarop de
tekst: "Niet aaien!". Wijze rad,
maar o zo moeilijk om na te leven.
De dieren zien er gewoon te dottig
uit.
De aapjes lopen de bezoekers over
de leuning van de brug achterna. Al
lemaal kijken ze of "die vreemde
haarloze apen "iets eetbaars bij zich
hebben. Natuurlijk is het streng ver-
boden om de dieren te voeren. Maar
1
Luister naar het burlen van de edelherten op de Veluwse heide.
vertel dat maar aan de bijdehante S&Krv
beestjes zelf. Die weten als geen an
der dat ze in een verlaten kinderwa-
gen nog best wel eens een kruimel-
tje Liga kunnen vinden. Constanze
probeert dat tegen te gaan. Iedere
keer als een aapje een kinderwagen
te dicht nadert, doet ze een stap naar
voren en jaagt de brutaaltjes weg.
Vervelend is hun nieuwsgierigheid
echter geen moment. Eerder grap-
pig en voor wie met prangende vra-
gen rondloopt, zijn daar de duide-
lijk herkenbare medewerkers die
graag informatie verstrekken.
Ook leuk is het nieuwe apenboom-
pad op "aapniveau'dat onlangs in
gebruik is genomen. Tussen de bla
deren van hoge bomen kan de be-
zoeker dan zien hoe de aap zijn we-
reld beleeft. Er zijn in Apenheul
verschillende zones waar apen zich
soms vrij tussen de bezoekers kun
nen bewegen en waar de apen soms
onbereikbaar zijn voor het publiek.
Logisch, want het is geen prettige
gewaarwording als een volwassen
mannetjesgorilla van pakweg 200
kilo je op de schouder tikt. Vooral
die plekken waar apen zich vrij tus
sen het publiek bewegen hebben
iets 'spannends'. Soms ontstaat er
in een groep apen onenigheid en
moet een van de leden zich uit de
voeten maken. Achternagezeten
door een andere aap. Apies kijken.
Het is en blijft leuk. Ongeacht hoe
oud je bent en met hoe veel mensen
je bent.
Apenheul biedt voor groepen diver
se arrangementen. www.apenheul-
.nl, telefoon055-3575700.
De laatste stop tijdens de rondreis
over de Veluwe is het Nationaal
Park De Hoge Veluwe. Nog meer
vs w, - -
AA v*
Niet moeilijk, wel leuk. Klootschieten is een sport voor iedereen.
natuur dusWie met de sportvereni-
ging of de klaverjasclub een ver-
zorgd dagje uit wil, kan sinds kort
terecht in dit park voor een com-
pleet verzorgde dag. Gezeten in de
jeep van een parkwachter wordt de
natuurminnende mens langs allerlei
bijzondere plekjes gevoerd. Op de
leukste "hotspots" houdt de park
wachter halt. Bij het Bosje van Staf
bijvoorbeeld. Een rustgebied voor
wilde dieren en tevens een uitste-
kend punt voor wildobservatie. Dat
heet, als de plek op het juiste mo
ment wordt bezocht. Met andere
woorden, of in de avondschemering
of met het ochtendgloren.
Let echter wel goed op. Tijdens de
bronsttijd van de edelherten, de sep-
tembermand, zijn diverse gedeelten
van het park gesloten om de dieren
niet te storen. Vanaf een aantal pun-
ten zoals het Koeverbos, Nieuwe
Plijmen en Middenzand zijn de ver-
richtingen en geluiden in de bronst
tijd duidelijk waarneembaar. Het
burlen van edelherten klinkt tot diep
in de nacht over de verlaten velden
van het park.
De Hoge Veluwe organiseert dan
overigens wel dagelijks bronstwan-
delingen en fietstochten vanaf het
bezoekerscentrum. Deze starten om
17.00 uur in de filmzaal met de film
'Het Edelhert'.
I wk
«oo» w
Ktmttuwm ve*#oe*«
Altijd leuk om naar de capriolen van de apen op de Apenheul te kijken.
Op het Nationaal Park de Hoge Veluwe komt mens en dier tot rust.
