maasstad
Voor bijbelsmokkelaars blijft geen grens gesloten
X
mmmm
Ze zitten verstopt in kunstbenen, benzinetanks, dubbele
bodems van caravans of de aktetas van een vooraanstaand
Tweede Kamerlid. Bijbels. Vele miljoenen exemplaren vin
den jaarlijks via speciale bijbelkoeriers hun weg naar's
werelds meest 'gesloten' landen, waar Gods woord niet ge-
hoord mag worden. Dit werk werd hen door God op de
schouders gelegd, zo zeggen de smokkelaars.
Smokkelmethoden
Selectieprocedure
-V
n-r, I
-Wr no*,*, -
I bfenw v J v*v
IJ'XAjwA.
Risico
Smokkelaars
iliJL
CX80
Gods eigen koeriersdienst
Jaarlijks reizen duizenden christe-
nen, vermomd als zakenman,
zwangere virouw of gewone toerist,
af naar voornamelijk Azie om hun
'lijdende broeders' - christenen die
daar vanwege hun geloof worden
vervolgd, verdrukt of gediscrimi-
neerd - te helpen. Via allerhande
smokkelroutes vinden miljoenen
bijbels en andere christelijke lec-
tuur jaarlijks hun weg naar het
Verre Oosten. China is het popu-
lairst. Daar is de vraag het grootst,
zo zeggen de smokkelaars. Per
trein, bus, boot of vliegtuig... Die
bijbels zullen er komen. Lukt het
niet per trein? De bus is het alter-
natief. Lukt het yandaag niet?
Morgen weer een dag.
Het jongensboek begon in 1955,
toen de Nederlander Anne van der
Bijl tijdens een van zijn reizen naar
Rusland een zekere behoefte aan
bijbels constateerde. Het IJzeren
Gordijn was net opgetrokken. Het
invoeren en drukken van Gods
woord werd verboden. Op zijn vol-
gende trips naar Rusland en het
Oostblok nam hij iedere keer een
aantal bijbels mee. Toen hij van ie-
mand een blauwe Volkswagen Ke-
ver kreeg, reed Van der Bijl af en
aan tot voorbij het IJzeren Gordijn.
Hij verstopte de boeken in de dub-
bele bodem of op andere plaatsen
in het voertuig. Deze smokkel nam
dusdanige vormen aan, dat Van
der Bijl besloot een stichting op te
richten: 'De akker is de wereld'
Verschillende organisaties volg-
den. In 1966 was het dominee
Wurmbrand die terugkwam uit
Roemenie en berichtte dat de
christenen daar vervolgd werden.
Spontaan werd Stichting De On-
dergrondse Kerk opgericht. Begin
jaren '70, Stichting Kom Over en
Help. Ook opgericht na een bezoek
aan het Oostblok. In de jaren erna
groeiden enkele organisaties dus-
danig hard, dat inmiddels gespro-
ken kan worden over ware 'multi
nationalsZo heeftDe akker is de
wereld', dat sinds 1990 Open
Doors heet, ruim vijftig vestigin-
gen, verspreid over de hele wereld.
De Ondergrondse Kerk idem dito.
Vierenvijftig kantoren in Europa
en ver daarbuiten.
Tot eind jaren '80 beperkte het
verspreidingsgebied van de bijbel-
koeriers zich hoofdzakelijk tot het
Oostblok. Toen daar in 1990 gods-
dienstvrijheid ontstond - en smok-
kelen dus niet meer nodig was -
richtten de koeriers hun vizieren
meer op landen als Iran, Irak, Af
ghanistan en Saoedi-Arabie. De
smokkel naar moslimlanden als
deze blijft echter kleinschalig, om-
dat de christenen maar een zeer
klein deel van de bevolking vor
men. De toevoer van bijbelse lec-
tuur naar het Verre Oosten is dan
beduidend groter te noemen. We-
reldwijd verspreidde De Onder
grondse Kerk in de laatste twee
jaar ruim twaalf miljoen bijbels.
India, een van de weinige landen
in Azie waar Gods woord wel wel-
kom is, was hun grootste afnemer
met tien miljoen boeken. Van het
resterende aantal ontsnapte een
miljoen bijbels aan het oog van de
douane en verdween ongezien
richting de binnenlanden van bij-
voorbeeld China of Vietnam. Ook
Open Doors verscheept heel wat
kilo's bijbeltekst naar China en
omringende landen. Vorig jaar
smokkelde de organisatie meer dan
twee miljoen bijbels, Nieuwe Tes-
tamenten, studieboeken en kinder-
fa ijbels naar het land van de rijzen-
de zon.
Om de kosten enigszins te druk
ken, laten de 'koeriersbedrijven'
hun lectuur in het buitenland druk
ken. Als de smokkelaars van Open
Doors naar China gaan, halen zij
hun bijbels bijvoorbeeld op in een
buurland als Korea. „Simpelweg
omdat het daar goedkoper is dan
hier in Nederland", zegt Jeno Se-
biik, voorlichter van de stichting.
„Daarnaast mag je in het vliegtuig
maar twintig kilo bagage meene-
men en dan wordt het toch een
beetje duur om voor een relatief
klein aantal bijbels zo'n verre reis
te maken."
De Ondergrondse Kerk heeft in In-
Medewerkers van Open Doors laden bijbels uit in Albanie. foto:
Open Doors
door Tom Roedolf
VX5f
Deze zelfgebouwde camper van Open Doors bevat een uitklapbaar keukenblok, waarachter
bijbels verstopt kunnen worden. foto: Open Doors
dia een eigen drukkerij, waar zij
bijbels in negenendertig verschil
lende talen drukt. „India is natuur-
lijk een spin in het web", zegt Jan
Bor, directeur van Stichting De
Ondergrondse Kerk. „Veel van de
omringende landen zijn zoge-
noemde 'gesloten' landen. Die In-
diers zwalken uit en op die manier
is het voor ons ook makkelijker om
daar binnen te komen."
De bijbelkoeriers zijn soms ware
genieen in het bedenken van
smokkelmethoden. In de tijd van
het IJzeren Gordijn reden de smok
kelaars veel met speciale, omge-
bouwde campers richting het Oost
blok. En alleen een dubbele bodem
was niet voldoende. „We hadden
zoveel verschillende systemen om
die bijbels te verbergen", vertelt
Bor. „Een dubbele bodem of een
dubbel dak was het eerste waar ze
naar keken. Daar moest je mee op-
passen. We verborgen de boeken
bijvoorbeeld in dubbele water-
tanks. De binnenste tank vulden
we met bijbels en de buitenste met
water. Als de douaniers aan de
grens dan op de tank klopten, kon-
den ze het water horen klotsen. En
daar kon een gigantische hoeveel-
heid lectuur in, die je er op een spe
ciale manier uit moest halen. Wat
we ook hadden, waren piepkleine
boekjes gemaakt van plastic. Deze
boekjes hadden een 'open rug', zo-
dat je er dertig tot veertig aan een
touw kon rijgen. Zo'n touw lieten
we dan zakken in de dieseltank van
een wagen en er was niemand die
het in de gaten had."
Niet alleen De Ondergrondse Kerk
had genieen binnen haar gelede-
ren. Ook de smokkelaars van Open
Doors bleken ware Willie Wortels.
„Een van onze zelfgebouwde cam
pers bevatte een uitklapbaar keu
kenblok", zegt Sebiik. „En om dat
keukenblok uit te klappen, moest
een klein schakelaartje onder het
keukenkastje worden omgezet.
Maar dat was nog niet voldoende,
want dat schakelaartje werkte al
leen als bij de camper de stadslich-
ten werden aangezet. Als je het
schakelaartje dan omzette, hoorde
je een zachte klik en kon je het
aanrecht zo naar je toe trekken.
Plaats genoeg voor een flinke sta-
pel lectuur."
De auto, camper of caravan was
natuurlijk een goede mogelijkheid
om iets in te verbergen. Maar het
kon ook anders. Bor: „We hadden
enkele vrouwen die zogenaamd in
verwachting waren. Dat ging feil-
loos. Die konden twee tot drie keer
per jaar gaan. Dat ging een hele
tijd goed, totdat ze vrouwelijke
douaniers aan de grens zetten, die
de 'zwangere vakantiegangers'
gingen fouilleren. En toen kwamen
ze er snel genoeg achter, natuur
lijk. Behalve die vrouwen hebben
Anne van der Bijl, oprichter van Open Doors, had in de jaren '50 zijn blauwe Volkswagen Kever
omgebouwd totsmokkelvoertuig, compleetmet dubbele bodem. foto: open Doors
Een sporttas met Chinese bijbels.
we destijds ook een man met twee
kunstbenen gehad. Die benen wa
ren allebei hoi en daardoor uiter-
mate geschikt om bijvoorbeeld
Nieuwe Testamenten in mee te ne-
men. Dat waren van die dunne
boekjes die we oprolden tot een
soort van dikke sigaar en daar gin
gen er heel wat van in, hoor."
De meeste Oostbloklanden waren
wel via de normale weg te berei-
ken. Maar hoe kreeg je nu lectuur
in een land als Albanie, het meest
gesloten land van Europa? Ook
hier hadden de bijbelkoeriers een
oplossing voor. Lukte het niet over
land, dan moest het maar via de
lucht of over zee. „Als we bepaal-
de landen niet op een normale ma
nier konden bereiken, gebruikten
we grote, oranje ballonnen waar
gedeelten van de bijbel op gedrukt
stonden", vertelt Bor. „In, bij
voorbeeld, Joegoslavie bliezen we
die ballonnen op met een speciaal
soort gas en lieten die de grens
overwaaien. Met duizenden tege-
lijk. Het mooie was dat ze na enke
le uren poreus werden. Het gas
werkte dan in op de ballonnen, die
vervolgens langzaam begonnen te
dalen. En omdat we bij de vlieg-
velden in de buurt de windgege-
vens op verschillende hoogten
konden opvragen, was het moge-
lijk de vliegroute van de ballonnen
van tevoren te bepalen. Op deze
manier kwamen de bijbelteksten
op de plaats van bestemming te-
recht."
De koeriers van De Ondergrondse
Kerk brachten het evangelie ook
via de zeeen en oceanen op de plek
waar ze het hebben wilden. 'Werp
je brood uit op het water, je zult het
vinden na vele dagen', staat er in
de bijbel. De bijbelkoeriers deden
dit letterlijk, maar dan anders. Bor:
„We verpakten boekjes van het
evangelie in plastic zakjes. Na be-
studering van de stroom gooiden
we die pakketjes met duizenden in
zee en die spoelden dan aan in Al
banie. Duizenden van die dingen
lagen er langs de kust. En toen Al
banie na enkele jaren open ging,
vonden we in een museum zo'n
pakketje terug met daaronder de
tekst: 'Zo werden onze kusten be-
vuild'. Dus ze waren wel aangeko-
men."
Bijbels smokkelen is niet voor ie-
dereen weggelegd. Een koerier
moet sterk in zijn schoenen staan
en zich niet van de wijs laten bren-
gen op de momenten dat hij bij een
douane verschijnt en verhoord
wordt. Stichting Kom Over En
Help, die alleen lectuur naar het
Oostblok smokkelde, hield destijds
een heuse screening voor de nieu-
foto: Open Doors
welingen. „Dat deden we om te
zien wat voor vlees we in de kuip
hadden", vertelt voorzitter Van
den Noort. „Dat ging niet op de
'geheime politie-toer', hoor. Het
waren meer verkennende gesprek-
ken over Oost-Europa, om te kij-
ken wat ze er precies van wisten.
Daarnaast wonnen we informatie
over hen in bij hun predikanten."
Bij De Ondergrondse Kerk is het
vooral belangrijk dat hun koeriers
met het juiste doel naar het buiten
land vertrekken. Bor: „In het eer
ste gesprek dat we voeren met ie-
mand die zich heeft aangemeld,
proberen we altijd zijn motivatie
boven water te halen. Waarom wil
iemand bijbels smokkelen? Is het
voor het avontuur of heeft hij het
echt op zijn hart om wat te beteke-
nen? Dat is belangrijk, want er zit
natuurlijk een kostenplaatje aan.
De koeriers moeten hun reis zelf
betalen." Het enige dat de smok
kelaars gratis krijgen, zijn de bij
bels. „Als we hen ervoor zouden
betalen, krijg je misschien dezelfde
taferelen als die ik wel eens in het
park zie", zegt Sebiik. „Kranten-
jongens die hun geld hebben gei'n-
casseerd en de pakken kranten ver
volgens tussen de struiken gooien.
Alleen zijn het in China dan bij
bels."
En zelfs als de koerier dan geschikt
bevonden is, gaat er nog een hele
procedure aan vooraf voordat deze
daadwerkelijk op reis mag. Vooral
voor de koeriers die vroeger naar
Oost-Europa gingen, was dit be
langrijk. „Als je daar kwam, blaf-
ten ze je af als honden", zegt Bor.
„Alsof je de grootste misdadiger
was, en dat terwijl je nog helemaal
niets had gedaan. Maar zo was hun
mentaliteit en dat schrikt heel veel
mensen af. Onze smokkelaars
werd dan geleerd: hoe ga je hier-
mee om? Hoe ver kun je gaan en
waar kun je 'nee' tegen zeggen?
En je kunt best ver gaan, maar dan
moet je wel de wetten kennen.
Toen ze bij mij een keer in de auto
kwamen met een boor, vertelde ik
hun dat er niet geboord ging wor
den. Als ze toch wilden boren,
moesten ze een brief ondertekenen
waarin stond dat ze ieder gat waar-
in ze niets vonden, repareerden en
ook betaalden. Daar hadden ze
geen antwoord op en dat was mijn
kracht. Het was een krachtenspel.
Ze overdonderden je. Zij hadden
overwicht en de smokkelaars wer
den getraind om dat overwicht ge-
lijk te houden. En daar wordt ook
nu nog steeds op geoefend. Ver-
plichte kost voor onze koeriers was
en is bijvoorbeeld het boek De
Fuik, geschreven door Oreste Pin
to. Dat gaat over de contraspiona-
gedienst in de Tweede Wereldoor-
log. Door dat boek leer je op de
tails te letten."
Een handgeschreven Russische bijbel.
Kom Over En Help bereidde haar
koeriers in verschillende fasen
voor op de trip. Van den Noort:
„Na het verkennende gesprek
vond een tweede ontmoeting
plaats, waarbij we de koerier het
adres gaven waar hij zich in, bij
voorbeeld, Roemenie moest mel-
den. Tevens gaven we wat meer
informatie over de man die ze daar
zouden ontmoeten. Bij de derde
ontmoeting simuleerden we een
grensverhoor. We moesten natuur
lijk kijken of ze de stress aankon-
den. Vooral in Roemenie, Rusland
en Tsjecho-Slowakije was de kans
groot dat je verhoord werd. Tij
dens de vierde ontmoeting werden
ze overhoord om te kijken of alles
er goed inzat. En dan uiteindelijk
werd tijdens de vijfde ontmoeting,
ergens in de buitenlucht, de cam
per aan hen overgeleverd."
Daar gingen ze dan, op weg naar
Roemenie of Tsjecho-Slowakije.
Gezinnen met kleine kinderen in
een camper die volgepakt zat met
verboden boeken. Een gevaarlijke
tocht? Bor: „Als ik in Roemenie
bijbels wilde invoeren en ik stond
bij de grens, dan werd mij duide-
lijk verteld wat er niet in mocht:
wapens, porno, drugs en bijbels.
Als ze het wel vonden, dan ging je
voor gaas. Dan was je alles kwijt.
Je auto, alles. In Roemenie hielden
ze je een aantal uren vast en dan
moest je het land uit. Lopend, want
je had niets meer. Je was ridder te
voet en zo kon je naar huis." Van
den Noort: „Een echtpaar dat na-
mens Kom Over En Help naar
Tsjecho-Slowakije ging, heeft daar
drie weken gevangen gezeten. Hun
wagen werd kort en klein geslagen
en in beslag genomen en ze kregen
een boete van zestigduizend gul
den. We hebben mensen gehad die
hierom afhaakten en niet meer wil
den smokkelen."
In China zijn ze wat milder. „Als je
als Westerse smokkelaar gepakt
wordt, gebeurt er niets", zegt Se
biik. „Je koffer wordt openge-
maakt, de bijbels geteld en vervol
gens in beslag genomen. Je krijgt
een briefje mee met hoeveel bij
bels je bij je had en ze wensen je
verder een goede reis in China. Als
je weer bij de grens aankomt voor
de terugreis, kun je de bijbels bij
inlevering van het briefje weer
meenemen. Uiteraard proberen we
het de volgende dag weer, maar
dan bij een andere grenspost."
In Koeweit of Saoedi-Arabie krijg
je niet de kans om een andere
grensovergang te zoeken. „Als ze
je in Koeweit zien evangeliseren of
bijbels zien uitdelen, ga je de ge-
vangenis in. In Saoedi-Arabie hak-
ken ze je hand eraf. Ik heb daar
zelf aan de grens gestaan, maar
kwam het land niet in. Ik kreeg
geen visum. Een Nederlandse za
kenman die daar twee jaar geleden
bijbels uitdeelde, verdween achter
slot en grendel. Hij had geluk dat
er druk was vanuit het buitenland,
anders hadden we nooit meer iets
van hem gehoord", aldus Bor.
Het smokkelen naar China is wel
riskant voor de Chinezen die de
bijbels daar aannemen en verder
verspreiden. „Zij worden regelma-
tig gearresteerd," zegt Sebiik.
„Momenteel maakt de Chinese po
litic jacht op de Falun Gong-sekte.
Hierdoor is er veel politie op straat
en dan kan het gebeuren dat ze je
vragen je bagage open te maken.
In eerste instantie zijn ze op zoek
naar lectuur van die sekte, maar
met een tas vol bijbels heb je toch
wat uit te leggen. Een flink aantal
'bijbelstrijders' met bijbels van
Open Doors zijn op die manier op-
gepakt. Soms komen ze er met een
flinke boete vanaf, maar dat hangt
er helemaal vanaf hoeveel bijbels
ze bij zich hebben. De gangbare
straf is drie jaar werkkamp."
Namens De Ondergrondse Kerk
vertrekken er wekelijks verschil
lende teams van twee tot vijf per-
sonen naar China. Open Doors
geeft liever de voorkeur aan groe-
pen van zo'n twintig man, die dan
een paar keer per jaar als reisgezel-
schap een bepaald land bezoeken.
Voor beide organisaties geldt ech
ter dat de samenstelling van deze
teams annex groepen zeer divers
is. Bijbelkoeriers zijn er in allerlei
soorten en maten; van student tot
advocaat, van rugzaktoerist tot
huisvrouw.
De opvallendste naam in het rijtje
bijbelsmokkelaars is wellicht die
van Meindert Leerling. De oud-
fractievoorzitter van de RPF in de
Tweede Kamer smokkelde ooit
bijbels naar Rusland, Tsjecho-Slo
wakije en Iran. „Mijn bezoek aan
Iran vond plaats in 1994, in de na-
dagen van mijn kamerlidmaat-
schap. Ik was daar voor de begra-
fenis van een vermoorde evange
list", zegt Leerling. „Als kamerlid
kwam ik daar natuurlijk makkelijk
binnen. Een visum was zo gere-
geld. Toen ik daarheen ging, heb ik
meteen een aantal bijbels meege-
nomen in mijn tas en bij de grens is
daar totaal geen aandacht aan be-
steed."
De RPF-man is tijdens de weinige
reizen die hij als kamerlid annex
smokkelaar maakte, nooit bang ge-
weest. „Ik had natuurlijk een be-
foto: Open Doors
paalde status; ik was lid van de
vaste kamercommissie van het mi-
nisterie van buitenlandse zaken. Ik
kon alles zo meenemen." In Rus
land, een paar jaar eerder, beleefde
Leerling toch wel enige 'spannen-
de momenten',,In het hoist van de
nacht heb ik daar bijbels rondge-
bracht. Het was spannend om in
het donker aan de hand van een
aantal herkenningspunten een be
paald woonblok te vinden. Tja,
hoe kwam ik in Rusland terecht.
Destijds kregen we in Den Haag
bezoek van een Russische delega
te. Er werd hoofdzakelijk gespro-
ken over militaire zaken, maar bij
dit soort ontmoetingen is het altijd
gebruikelijk elkaar vragen te stel-
len. Ik vroeg hun iets over de posi-
tie van de christenen in Rusland,
waarop zij een beetje geirriteerd
reageerden. Ze vertelden dat er
niets aan de hand was en nodigden
mij vervolgens uit om daar als
V.I.P. naartoe te reizen. Dan kon ik
immers met eigen ogen zien dat al
les in orde was. Ik ben toen ge-
weest en heb meteen wat bijbels
meegenomen, die ik 's nachts er
gens afleverde."
Leerling is eigenlijk geen 'echte'
koerier te noemen. Meer een gele-
genheidssmokkelaar, die uit hoof-
de van zijn functie als kamerlid
makkelijk bepaalde landen binnen-
kwam. De gewone smokkelaars
zijn vaak dagen onderweg, moeten
iedere reis uit eigen zak betalen en
lopen in sommige landen de kans
om in de gevangenis te belanden.
Waarom doen deze mensen dit?
„Omdat iedereen recht heeft op het
woord van God", zegt Jan Bor, die
zelf bijbels naar China smokkelt.
„Gods woord is de enige houvast
die een mens in zijn leven kan heb
ben. De blijde boodschap van God
moet gehoord worden en dat kan
geen regering tegenhouden. God
heeft mij de opdracht gegeven:
verkondig mijn evangelie over de
hele wereld." Van den Noort on-
derschrijft dit. „Tussen 1985 en
1989 ben ik verschillende keren
naar Bulgarije en Oost-Duitsland
geweest. Ik ben ervan overtuigd
dat een mens wordt geleid. Dit
werk werd door God op mijn
schouders neergelegd."
Iedereen heeft recht op het woord
van God. Met deze zin in hun ach-
terhoofd zorgen duizenden christe
nen voor de wereldwijde - deels il-
legale - distribute van miljoenen
bijbels. Gevangenisstraf of niet,
Gods woord moet en zal verspreid
worden. Ter land, ter zee of door
de lucht, de smokkelaars vinden
overal hun weg. En tot het moment
dat Hij op aarde terugkeert, heeft
de Heer zijn eigen koeriersdienst.
Gratis en voor niets.
Een schip wordt met 1 miljoen bijbels beladen voor een lange reis naar China
foto: Open Doors
