maasstad
r<
mm
V,!
n|OR.iK
De grote ontdekkingsreizen voorbij, ook vandaag de dag valt er
in Amerika nog veel te ontdekken. In de luwte van drukbezochte
highlights ligt in het uiterste Noordwesten de staat Washington
State. Duizenden jaren lang thuishaven van de indianen die, na
de ontdekking van dit gebied rond 1805 door het bekende duo
Lewis and Clark, verdreven werden naar de reservaten. Vooral
de hoofdstad Seattle herinnert met de vele totempalen en india-
nenhoofden aan het eens zo roemruchte verleden van de Suqua-
mish indianen, de naam van de stad is zelfs ontleend aan hun
operhoofd, Chief Sealth.
Wie van plan is Canada te doen, de route 66 te bedwingen of San
Francisco wil bezoeken: boek er een week bij en maak een om-
metje naar Washington State. Waar in echte en gerestaureerde
westerndorpen de schamele rook uit de goudmijn nog gevangen
wordt in de lasso van de cowboy en de sheriff rondrijdt in een
Chevrolet Caprice. Waar de teruggedreven indianen vanuit de
reservaten van zich laten horen en mee werken aan natuuronder-
houd en eigen casino's openen. Waar in de omgeving van Spo
kane maar liefst 76 meren liggen. Waar schuimkolkende water-
vallen en heftige sneeuwstormen in het North Cascades Natio
nal Park door een indrukwekkende natuur razen, uitlopend in de
moderne, veelzijdige metropool Seattle.
BOULDER CRFEb
FARTS PASS
fight mite
F Al GTCftfh'
UL
cx33
Washington State, een ontdekking van Amerika
door irene boonekamp
Wanneer de stoomschepen met ge-
slaagde fortuinzoekers vanuit Alas
ka in 1897 Seattle binnenvaren,
Steekt de goudkoorts op en zijn de
wachtlijsten meteen volgeboekt
voor de terugtocht: op weg naar de
plek waar de Klondike river de
Yukon river binnenstroomt, sneu-
velen veel goudzoekers tijdens het
bane laatste stuk dat te voet moet
worden afgelegd.
Maar er keren er ook terug, de
bfoekzakken vol goud. Seattle, in
1851 gesticht als houthakkersoord,
Wordt welgesteld: de Dagoberts
Seattle
bankgebouwen vol met fraaie
kunstwerken.
Buiten reikt de bouwkunst tot aan
de hemel. De blauwe Washington
Mutual Tower, door architecten
aanbeden als mooiste nieuw ge-
bouw, ligt pal aan het door dezelfde
architecten meest geliefde oude ge-
bouw the Seattle Tower waarvan de
gevel getooid is met 18 Indianen-
koppen. Nog meerkunst: de fameu-
ze glaskunstenaar Dale Chihuly is
door de hele stad heel aanwezig met
opvallende lampen en andere bij-
zondere kunstvoorwerpen van glas.
Winthrop
Duck van de 19e eeuw settelen zich
er.
In het Visitor Center in Seattle
wordt het verhaal over de Klondike
Goldrush verlevendigd meteen ten-
toonstelling en films uit de goud-
graverstijd. Veel plekken in Was
hington State herinneren aan de gol
den days. Seattle is een moderne,
aantrekkeiijke stad aan de binnen-
Zee Puget Sound. Thuisbasis voor
de vliegtuigindustrie (Boeingfa-
brieken). Vooraanstaande Ameri-
kanen, waaronder Bill Gates, ver-
kiezen Seattle als residentie. In
kunst wordt flink geinversteerd, de
galeries in Seattle zijn talrijk en om-
dat ieder bedrijf 1% van de winst
moet investeren in kunst, hangen
In zijn "Museum of Glass' (Ta-
koma) voltooien glasblazers uit de
gehele wereld hun studie.
Met de monorail boven bereik je de
Space Needle, handelsmerk van de
stad, die herinnert aan dewereldten-
toonstelling. Vanaf het hoge plat
form een schitterend uitzicht over
stad, haven, omgeving en het opval
lende, interactieve EMP muziek-
theater, in opdracht van Bill Gates
en als ode aan Jimmy Hendriks die
in Seattle begraven ligt ontworpen
door architect Frank Gary (Gugen-
heim Bilbao). De voorliefde van
Gary voor organische vormen
druipt af van het gebouw, in felle
kleuren neergezet en vervaardigd
van roestvrijstaal .De nationale par-
ken van Mount Rainier en de vul-
kaan Mount St Helens zijn vanuit
Seattle snel bereikbaar. In de haven
brengen de ferry's of watervlieg-
tuigjes je naar de talrijke eilanden
voor de kust. Bainbridge Band bij-
voorbeeld, deels bewoond door de
Suquamish indianen, deels door
schatrijke Amerikanen. Of Lynden,
het 'Holland' eiland inclusief mo-
lens, klompen en mlpen.
Zeg je Seattle dan zeg je vliegtui-
gen. Boeing fabrieken. Museum of
Flight en een vlucht met een water-
vliegtuigje brengt vliegtuigliefheb-
bers 'in de wolken': Wacht op de
steiger, het watervliegtuigje daalt,
remmend over
het water, vlak
voor je voeten
neer, stapt u
maar in.
Wij stappen in
een 'gewoon'
maar ffaai vlieg-
tuigje van
Northwest Airli
nes naar het zon-
nige, droge oos-
ten van Was
hington State.
We passeren de
Cascades, een
gebergte dat de
staat in tweeen
deelt en de regen
van het westen
tegenhoudt.
Spokane, de
grootste stad in
the East, mag je
niet overslaan.
Alleen al het
overnachten in
het mooiste ho
tel, het in oude
stijl gerestau
reerde Daven
port (1914), is
een belevenis.
Tussen de zijden
lakens op ma-
trassen zo hoog dat er een opstapje
nodig is en in een badkamer waar
Sophia Loren de handen nog voor
de mond zou slaan, voel je je stin-
kend rijk terwijl een overnachting
voordeliger is dan in een goed mid-
denklassehotel in Nederland. De
chauffeur van The Davenport ver-
voert de gasten in een riante Lincoln
Cartier. Naar het Northwest Muse
um of Art Culture bijvoorbeeld,
met perrnanente tentoonstellingen
over het leven van de indianen en
hun handgemaakte kunst, het verle
den van de stad en moderne kunst.
Het uitzicht vanuit mijn kamer
wordt onderbroken door de twee
stenen wolkenkrabber pijpen van
de Steam Plant. De oude stoomfa-
briek is tegenwoordig ingericht als
trendy restaurant, waar je dineert
tussen de indrukwekkende machi
nes in rust. Eten en drinken in Ame
rika is immer great: een kop koffie
betekent driekwart liter en dat geldt
ook voor de orange jus. Aan een
portie salade heb je voldoende als
maaltijd, de stukken vlees zijn forse
zwaargewichten en ook de desserts
zijn king size. Groot en vet, een da
me van toeristenbelang wordt ge-
heel opgewonden wanneer we ver-
tellen dat we uit Nederland komen.
„Really? Oh my God, your butter!
I'll die for!"
Bij het Riverfront Park in Spokane
worden we begroet door een groep
van40 blikken runners, die herinne
ren aan de jaarlijkse Bloomsday
Run sinds de wereldtentoonstelling
in 1974hierplaatsvond. Inde 'Whi-
sino's, de verkoop van vuurwerk en
onder leiding van Architect Rick
Hastings werken we in Spokane
mee in het project 'Friends off the
falls': De oevers van eertijds onze
river, 100 mile lang, worden in sa-
menwerking met de Kalispel india
nen opgeknapt."
Van de indianen naar het gebied van
de cowboys. En de goudmijnen.
Niet alleen in Alaska, ook in Was
hington State zelf werd het grote
goud ontdekt. Vanuit California
raakt rond 1900 heel Washington
State in de ban van de goldrush. Ve-
len vinden er jarenlang hun middel
vanbestaan. Echter, doordenieuwe
Chevrolet Bel Air in Republic
On the K-Diamond-K ranch Republic
te River' die door het park loopt,
drijven de wilde witte schuimkop-
pen de waterkrachtcentrale met ge-
weld aan, gadegeslagen doortoren-
hoge totempalen.
Seattle heeft iets met vhegtuigen.
het oosten van Washington State
iets met paarden. Levend of als
kunst werk in een van de talrijke
caroussels, de trots van menig stad-
je. Zo ook van
Spokane. Ge-
loof het of niet,
maar de trots
vaneigenaarsen
omwonenden
maken een ritje
in de draaimo-
len tot iets op-
windends. Min
der evenwel dan
de tocht die we
te paard maken
boven afgron-
den langs de
White River,
waarvan de oe
vers naar salie,
het indianen-
kruid, ruiken.
Op de White Ri
ver kunje, wan
neer het water
hoog staat, een ruige kayaktocht
maken en deze laten eindigen in het
Riverside State Park met de mini-
pow wow, een oud indianenge-
bruik: barbecue met zalm die vers
uit de rivier wordt gevangen. We
zijn er te gast bij een van de stam-
oudsten van de Kalispel indianen,
Francis Cullooyah, die het trieste
bestaan van zijn stam memoreert.
„Ons, kinderen van de zon, is ons
land afgepalft, we hidden een klein
stukje land over in de reservaten.
We leefden van visvangst en jacht,
dat was hier onmogelijk. We wer
den lazy people met een groot alco-
holprobleem en geen middelen
voor educatie. Veel van ons stierven
jong, we gaan nooit naar eendokter,
gebruiken sieehts kruiden. De alco
hol hebben de meesten overboord
gegooid, we koersen langzaam aan
op een beter bestaan. Door onze ca-
strenge wet van 1995 wordt mijnaf-
val gerekend tot chemisch afval dat
gebonden is aan strenge wetgevin-
gen. De mijnbouw wordt stukken
duurderen op vele plaatsen niet ren-
dabel meer. Honderd jaar na de
goldrush zijn de meeste goudmij
nen gesloten. De enige, nog wer-
kende goudmijn waar tot aan het
eindprodukt gewerkt wordt, staat in
het historische
westernplaats-
je Republic,
ten noorden
van Spokane.
Eens was Re
public een flo-
rerend gold-
rush stadje. en
hoewel goud
nog steeds
smeerolie van
dit stadje is,
zijn er nog
slechts twee
actieve mijnen
open, die niet
veel meer op-
brengen.
Iedereen in Re
public heeft
wel een fami-
lielid die werk-
te of nog werkt in the mine! Ook
cowboy Dave heeft er gewerkt, als
zaterdagkracht tijdens zijn school-
tijd. „Zwaar werk, niet zonder risi-
co'senhetleverdeweinigop." Hij
koos, evenals zijn broers, liever
voor het werk op the KdiamantK
farm van zijn ouders Steve en June
Een farm ingesteld op gasten die er
voor korte of lange tijd verblijven
en mee werken om zo weer 'op
adem' komen. Hoed op en laarzen
aan, zoek maar een paard uit en hup-
sakee, de prairie op. De 77-jarige
June heeft tussen koeien en paarden
haar dierenkliniek: Bij de ingang
stappen we over een grote, be-
nauwd hijgende newfoundlander
heenstappen („die moet ik van-
avond nog even 'repareren') de al-
les-m-etinruimtein,waarenkelebe-
bloede messen op de operatietafel
getuigen dat er hard gewerkt is die
dag. In op elkaar gestapelde kooien
liggen katten beter te worden cq
dood te gaan, ervoor tracht een zo-
juist geopereerde labrador op
krachten te komen. Het wastafeltje
staat vol 'vuile vaat' inclusief be-
bloede handschoenen en wat on-
aangenaam riekende doeken. „Ik
ben de enige dierenarts van Repu-
blic, het wordt me wat zwaar,
meestal werk ik tot laat in de avond,
waarna ik de drachtige koeien,
paarden en herten nog naloop.Pas
om een uur of elf voegt ze zich bij
familie en gasten in de schommel-
stoelen op de veranda om de zon te
zien wegzakken. Tijd voor de zonen
om te stappen,
naar een vande
saloons van
Republic. Am-
per door de
klapdeuren
hebben ze er al
een paar ach-
terover gesta
gen, doen een
karaoke, dan-
sen als wilden
met de gretig
aangestormde
meisjesomhen
vertwijfeld
weer achter te
laten. Morgen
begint de dag
op de farm
weer vroeg.
In de saloon
ontmoeten we
ook Jim, zo-
juist ontslagen
in de goud
mijn. „It was
my life!" Va-
lery troost hem
met een karao
ke. Valery is de
gastvrouw van
Prospector
Inn, een hou-
ten, enigszins
vervallen motel langs de stoffige
hoofdweg. Maar wel kamers met ja-
couzi (in de vorm van een rood plas
tic hart en omgeven door plastic
bloemen). Republic is een klein
stadje waar de onvoltooid verleden
tijd omlijst wordt door oude houten
winkeltjes met dito veranda's. De
benzinepompen komen alleen nog
voor in klassieke westerns en de
sheriff rijdl er met z'n grote oldmo-
biel dreigend langzaam door de
straten. Een oud gehucht, in de
nachtelijke uren bezocht door wi Ide
herten uit de omringende natuur.
Zo'n 50 miljoen jaar geleden lag dit
gebied onder water, de sedimentla-
gen die zich opstapelden op de bed
ding, zijn door de jaren heen ver-
hard. Pas in 1977 startte een zekere
Wesley Wehr met het uithakken
van de gesteenten. Het heeft al veel
interessante fossielen van planten,
bloemen, insecten en vissenopgele-
Houten straatje in Winthrop
verd, de meest bijzondere vondsten
zijn te bezichtigen in het aangren-
zende museumpje. Het leuke van
Stone Rose Fossil Site is dat bezoe-
kers zelf aan de slag kunnen en hun
vondsten mee naar huis mogen ne-
men. Gewapend met hamer en bei-
tel worden gesteenten doormidden
gehouwen en dikwijls wordt er wel
een of ander fossiel ontdekt. Zo had
ik het geluk een fossiel van de ro-
zenfamilie van een slordige 15.000
miljoen jaar oud te vinden. Een an
der fossiel bleek zo bij zonder dat ik
schriftelijk toestemming heb gege-
ven het af te staan aan het museum
pen met idem winkeltjes, uitspan-
ningen en banken veel toeristen.
Moet je gezien, beleefd hebben.
Wat ons rest die week is een indruk
wekkende, 5-uur durende tocht
door een machtig mooi stuk natuur:
Het North Cascades National Park.
Liep je die ochtend nog in t-shirt
door Winthrop, tijdens een stop met
de bus houden we een sneeuwge-
vecht. Besneeuwde boomtakken,
met daarachter de immer be
sneeuwde bergtoppen van het Cas
cade massief en tussen de bomen
door kleine meertjes, de omlijsting
van de Highway 20 fascineert. Na-
MAZ A MA
t.ARL7 WINTERS
GOAT CREEK
Bewegwijzering in Winthrop
en waarbij nu mijn naam in de vitri-
ne prijktSo far from home, my na
me!
Republic ligt in een ruig natuurge-
bied met veel verstilde meren. De
urenlange bustocht overde verlaten
highways van Republic naar het
noordelijker gelegen, in western-
stijl gerestaureerde dorpje Win
throp is een aangename tocht, de
subways zijn er talrijk en liefheb-
bers van Amerikaanse auto's ge ven
hun ogen de kost met de vele
Buicks, Cadillacs, Pontiacs, Lin-
colns en Macs, die statig voorbijg-
orgelenGeen wonder dat een k wart
van van de wereldenergie wordt op-
geslurpt door Amerika!
In Winthrop trekken de houten stoe-
tuur op z'n mooist, groots! We pas
seren de Washington Pass, een
bordjegeeftdehoogte-1835 meter-
en een waarschuwing voor beren
aan. Helaas, we hebben er geen ge
zien.
Informatie:
www.seeseattle.org
www.winthropwashington.com
De voedervan
de auto's Republic
Draaimolen, trots van Spokane
