'The Lion King' is de grootste musical die Joop van den Ende ooit in de Nederlandse thea
ters bracht. Deze megaproductie is gebaseerd op de animatiefilm van Disney. Nederland is
het zevende land ter wereld waar 'The Lion King' inhet theater te zien zal zijn. De premie
re is op 4 april 2004 in het Circustheater in Scheveningen. Een kijkje in de keuken vanThe
Lion King'„De ontstaansgeschiedenis van 'The Lion King' is een serie van belachelijke
keuzes, die steeds goed bleken uit te pakken."
personeri.
door Vincent Wernke
AMSTERDAM - De enige reactie
die opkwam bij producent Thomas
Schumacher van Disney, was de
hoorn op de haak gooien. Hij werd
gebeld door zijn baas Michael Eis
ner. „Ik wil dat jij een musical gaat
maken van 'The Lion King'." Sc
humacher antwoordde: „Dat is het
slechtste idee wat ik ooit gehoord
heb!", waarna hij de hoorn op de
haak gooide. Een paar maanden la
ter belde Eisner hem opnieuw. Hoe
het ermee stond? En weer hing hij
op. Het derde telefoontje liet aan
duidelijkheid niets te wensen over.
„Doe het!" schreeuwde Eisner,
waarna de Disney-baas de haak er-
op gooide.
Ondanks het wereldwijde succes
van de animatiefilm 'The Lion
King' zag Thomas Schumacher in
eerste instantie niets in het idee om
er ook een musical van te maken.
Gedwongen door zijn baas, moest
hij toch aan de slag. „Terugkijkend
kun je zeggen dat de ontstaansge
schiedenis van 'The Lion King' een
serie van belachelijke keuzes is, die
steeds goed bleken uit te pakken",
kijkt Schumacher bijna tien jaar la-
terterug. „Toenik aan deslag moest
met 'TheLion King' hadikeenbril-
jant idee nodig. Mijn briljante idee
was om Julie Taymor te bellen. Zij
zorgde uiteindelijk voor de magie
van 'The Lion King'."
Taymor was bepaald niet een voor
de handliggende keuze. Deze ei-
genzinnige theatermaakster maakte
naam in het avant-gardecircuit. De
animatieversie van 'TheLion King'
had ze niet gezien. „Thomas stuur-
de mij een videoband en de muziek.
Ik was meteen geraakt en nam de
uitdaging aan om er een theaterpro-
ductie van te maken." De theater
maakster kreeg carte blanche van
Disney, paste het verhaal aan, liet
Elton John en Tim Rice drie extra
liedjes maken, vroeg de Zuid-Afri-
kaanse componist Lebo M om de
muziek een Afrikaans ritmische
klankkleur te geven en bedacht een
heel bijzondere vormgeving.
Een belangrijk besluit was dat ze er-
voor koos om de acteurs niet achter
dierenmaskers te verstoppen. „Ie-
dereen weet dat je niet echt op de sa-
vanne bent en dat het geen echte die-
ren zijn die op het toneel rondlopen.
De romantiek van het theater zit
volgens mij in mechanismen, dat je
ziet hoe iets is gemaakt. Daarom
heb ik ervoor gekozen om de ac
teurs niet te verstoppen achter mas
kers, maar om de maskers bovenop
de acteurs te zetten. Je ziet daardoor
zowel het masker als de acteur. Nie-
mand die daar een probleem van
maakt, want gaat dit verhaal immers
ook niet over.mensen?'
Ook op andere gebieden verrichtten
Taymor en de andere creatives
„Die show is zo ongelooflijk. Als je 'The Lion King' hebt gezien,
is er iets met je gebeurd", aldus acteur Kenneth Herdigein.
foto: Ralf Brinkhoff Birgit Mogerburg
baanbrekend werk. Toen 'The Lion
King' na twee jaar voorbereiden in
1997 in premiere ging op Broad
way, overtrof de voorstelling niet
alleen de verwachtingen van ieder-
een bij Disney, ook pers en publiek
gingen plat. Miljoenen mensen we-
reldwijd hebben 'The Lion King'
inmiddels gezien en er werden al
ruim dertig prijzen in de wacht ge-
sleept, waaronder vier prestigieuze
Tony Awards. Ook de Nederlandse
musicalproducent Joop van den En
de zag 'The Lion King' op Broad
way. Hoewel hij op musicalgebied
wel het een en ander gewend is,
werd ook hij volledig overrompeld.
„Toen ik de eerste tien minuten van
'The Lion King' gezien had, dacht
ik: dit kan niet beter. Hoe moeten ze
hier overheen gaan?", vertelt Van
den Ende. „Mijn zorg bleek niet te-
recht, want ook de rest was zo ge-
weldig. De eerste keer dat ik 'The
Lion King' zag, was ik totaal flab
bergasted. Hoe krijgt men dit voor
elkaar, dacht ik. De animatiefilm
was vertaald naar iets totaal anders,
zonder dat afbreuk werd gedaan aan
het verhaal en de ideeen. Werkelijk
ieder detail was mooi. Ik heb echt
gevoel dat 'The Lion King' boven
alle andere musicals uitstijgt."
Ondanks dat hij onder de indruk
was, zag Van den Ende ook proble-
men. Als producent wist hij hoe in-
gewikkeld en kostbaar 'The Lion
King' was. Toch moest deze musi
cal volgens hem naar Nederland ko-
men. „A1 is dat met deze productie
eigenlijk onmogelijk. "The Lion
King' is zo duur, die moet vier, vijf
jaar lopen om uit de kosten te ko-
men. Toen ik mijn plan bij Disney
neerlegde, zeiden ze in eerste in
stantie ook 'nee'. Maar de aanhou-
der wint, dus uiteindelijk kregen we
- mede door onze plannen in de rest
van Europa - toch een contract. En
niet half, maar helemaal.de produc
tie zoals die in de Verenigde Staten
en Engeland te zien is."
Dat bracht een nieuw probleem met
zich mee, omdat de toegangskaar-
ten erg duur dreigden te worden.
Daarop had Van den Ende ook iets
bedacht. Voor Albert Heijn organi-
seerde hij ooit een feest ter gelegen-
heid van het honderdjarig bestaan.
De gebroeders Heijn hadden toen
vijf jaar geld van hun winst apart ge-
legd, om dat feest te kunnen finan-
cieren. Van den Ende besloot dit
ook te doen. „We betalen een deel
van de financiering met spaargeld.
Uit liefde voor deze productie, maar
ook voor het Circustheater in Sche
veningen, dat honderd jaar bestaat.
Dat theater heeft me veel geluk ge-
bracht en daarom wilde ik het hon
derdjarig bestaan goed vieren."
De voorbereidingen duurden twee
jaar, maar inmiddels is de productie
in voile gang. Op 4 april 2004 be-
leeft 'The Lion King' zijn Neder
landse premiere. Het is de grootste
musicalproductie die Van den Ende
het Nederlandse publiek ooit heeft
e grootste musicalproductie
rlandse theaters te zien was
Voor de musical 'The Lion King' werd een totaal nieuw concept bedacht, waardoor acteurs als dieren op het podium staan. Als
toeschouwer zieje zowel de dieren als de acteurs. „De romantiek van het theater zit in mechanismen, dat je ziet hoe iets is
gemaakt.
foto: Ralf Brinkhoff/Birgit Mogerburg
Etienne Poeder (Simba) en Carolina Dijkhuizen (Nala), twee van de
hoofdrolspelers uit 'The Lion King'.
foto: Govertde Roos
De broers Scar en Mufasa staan lijnrecht tegenover elkaar in 'The Lion King'. Dit beeld is afkomstig uit de Duitse versie van deze musical. In de Nederlandse
uitvoermg worden Scar en Mufasa gespeeld door respectievelijk Hein van der Heijden en Edwin Jonker.
foto: Ralf Brinkhoff/Birgit Mogerburg
nauw meekijken. Die mensen zijn
zo bezeten van hun vak, alles wat ze
doen is voor de voorstelling. Geluk-
kig had ik al wat krediet, omdat ik
ookAi'da' heb vertaald. Maar soms
moeten ze mij gewoon vertrouwen,
al hebben zij het laatste woord. Als
straks blijkt dat dingen niet werken,
wordt het alsnog aangepast."
„Disney kijkt mee, maar ik vind dat
een voorrecht", zegt Joop van den
Ende. „Als ik niks meer kan leren,
dan stop ik ermee. Maar Disney
neemt zo veel ervaring en expertise
mee, daar kan ik veel van leren. Ze
leren je begrijpen waarom dingen
zijn zoals ze zijn, van logo tot mu
ziek. Alles." Hoewel "The Lion
King' zich al in zes landen heeft be-
we'zen, durft Van den Ende nog
geen voorspelling te doen over het
succes in Nederland. „We hebben
een openeind-theater, dus zolang de
zaal goed bezet is gaan we door. Dat
zal ergens tussen een jaar en twee
jaar zijn. Voor een zaalbezetting
van zestig procent is deze productie
te duur. Natuurlijk heeft 'The Lion
King' zich bewezen, maar het blijft
altijd een risico. Garantie dat het een
succes wordt heb je nooit."
Reserveren voor 'The Lion King'
kan via de Top Ticket Line: 0900-
300.5000 of via www.musicals.nl.
voorge-
schoteld.
cast bestaat
zestig
waaro
se castleden. De belang-
rijkste rollen in 'The Lion
King' worden gespeeld door
Hein van der Heijden (Scar),
Edwin Jonker (Mufasa), Laus
Steenbeeke (Zazu), Marcel
Jonker (Pumbaa), Marc Lauw-
rys (Timon), Etienne Poeder
(Simba) en Carolina Dijkhuizen
(Nala). Vanaf 19 maart, wanneer
de eerste try-out gespeeld wordt,
zal 'The Lion King' acht keer per
week worden gespeeld. Ook dat is
de eerste keer dat dit in hier ge-
beurt.
„Het is fysiek erg zwaar'vertelt
Hein van der Heijden over het
spelen in 'The Lion King'. Hij
speelt Scar, de boosaardige
broer van de koning. „Het mas
ker zit als het ware bovenop je,
waardoor het publiek zowel het
masker als jouw gezicht ziet. Ik ben
er al achter dat het belangrijk is om zo
in de gaten houdt wat het masker
doet. Gelukkig zijn er mensen met
heel veel ervaring die je dat kunnen
bijbrengen. Ik vind het iriteressant
om deze rotzak te spelen en te weten
waarom hij zo geworden is. Zijn
broer heeft altijd boven hem ge-
staan en was beter en populairder.
De eerste zin van Scar is 'Het le-
ven is niet eerlijk he?' En zo er-
vaart hij dat ook."
Martine Bijl had de moeilijke taak
om 'The Lion King' in het Neder-
lands te vertalen. De meeste moeite
had ze met het bekende lied 'Circle
of Life'. „Als je dat vertaalt, bete-
kent dat helemaal niks. Maar men
wilde graag dat ik die cirkel in dat
lied hield. Uiteindelijk heb ik ervan
gemaakt 'alles ademt en leeft'. Het
woord cirkel zit er in, maar op een
andere plek." Als vertaler moest
Martine Bijl vanzelfsprekend ver-
antwoording afleggen aan de men-
sen van Disney.
„Mijn vertaling werd helemaal te-
rugvertaald in het Engels en aan hen
voorgelegd. Dat is dus dodelijk.
Dan zit ik Nederlandse woordgrap-
jes uit te leggen aan Amerikanen,
die daar niks van be
grijpen. Verve-
lend vind
ik het
niet,
dat
ze