Twee miljoen nodig voor komst Proteomics naar Rotterdam
■Jfc
'Het Proteomics apparaat: menswaardig
onderzoek, kwaliteit van leven'
100 procent betrouwbaar
kankeronderzoek
ErasmusMC
Velen, velen gaven al reeds met guile
hand. We laten enkelen aan het woord:
'De dood van Maarten
had misschien voorkomen
kunnen worden'
Help allemaal mee!
Daniel den Hoed kan ook uw steun hard gebruiken
Dr. Theo Luider: apparaat
ook belangrijk voor
andere ziektes dan kanker
Professor dr. Wolter Oosterhuis:
Hged
Zij gingen u voor:
Aan het woord: Professor Dr. H. Galjaard
J
door: Irene Boonekamp
Mensen, we hebben u nodig, we hebben een klus te klaren.
Daar zijn we, Rotterdammers, goed in.
Kanker! We krijgen in onze omgeving allemaal te maken met
deze vreselijke ziekte en we zijn allemaal bang het zelf te krij
gen. We zouden er veel voor over hebben wanneer deze ziekte
ons voorbij gaat. Daarom willen we alle ontwikkelingen rich-
ting kankergenezing steunen.
V
ifaj
Daniel den Hoed
Door te helpen bij de aanschaf
van de nieuwste apparatuur
voor het Erasmus MC wordt u deelnemer
aan de spannende race
die toch alleen winnaars kent.
We houden u op de hoogte!
Giro: 8353
t.n.v. Stichting Fondsen Rotterdam
o.v.v. Proteomics
Informatie: Prof. dr. Wolter Oosterhuis:
06-5183 19 46
of Sandra Wigmore:
06-53 41 36 49.
Lee Towers:
Nuuuuuu!
Tom Westemeijer:
Kom op Rotterdam
Gino Keijzer: Neem
geen risico!
Sandra Wigmore:
Kleine daad, groot
resultaat
1
PjJlL
S.4TAS
Nog niet, maar ooit zal het zover
komen, daar zijn de knappe kop-
pen wereldwijd het over eens, dat
ook voor kanker doeltreffende be-
handelingen, met weinig bijwer-
kingen, mogelijk zullen zijn. Wei
is de medische wetenschap al zo
ver dat vroegtijdige opsporing van
de aanwezigheid van kanker, de le-
venskansen voor de patient ver-
groot, zelfs volledige genezing tot
gevolg kan hebben. In Amerika is
het Proteomics apparaat ontwik-
keld voor eiwitanalyse dat in de
toekomst aan de hand van een
bloedprikje nog veel eerder dan nu
het geval is kan vaststellen of en
wat voor kanker iemand heeft.
Omdat proteomics een ongekend
hoog oplossend vermogen heeft
kunnen alle eiwitten van het li-
chaam nauwkeuriger dan tot nog
toe het geval was, onderzocht wor-
den. Ook de defecte eiwitten die
kanker veroorzaken kunnen wor-
den opgespoord en gebruikt voor
diagnostiek en als aangrijpings-
punt voor behandeling. Verwacht
wordt ook dat allerlei heel zware,
haast mensonterende onderzoeken
niet meer nodig zullen zijn.
Een geweldige vooruitgang in de
medische wetenschap. De Daniel
den Hoed, (onderdeel van het
Erasmus MC) zal en moet dit appa
raat hebben, in het belang van ons
allemaal. Daar is geld voor nodig,
twee miljoen euro! Alle reguliere
kanalen zijn aangeboord, er is al
veel geld binnen, iets meer dan de
helft. Professor dr.Galjaard, Pro
fessor dr.Wolter Oosterhuis, Prof,
dr. Albert Osterhaus, Lee Towers,
Sandra Wigmore, burgemeester
Ivo Opstelten. Tom Westermeijer
en nog veel meer Rotterdamse co-
ryfeeen, zetten ze zich belangeloos
in, met woorden maar vooral da-
den. Scholen houden acties, parti-
culieren storten naar draagkracht.
Nu u nog!
w,,..,.
Biochemicus Dr. Theo Luider
is hoofd van de afdeling Neuro-
Oncologie en proteomics coor
dinator van het centrum voor
Biometics, de afdeling waar on
derzoek wordt gedaan naar ei
witten, RNA en DNA. Theo
Luider hoopt straks met het
Proteomics apparaat te gaan
werken. Voordat het zover is
moet wel eerst de vloer van de
ze 6 etage versterkt worden.
Het apparaat weegt ruim 3.000
kilo. Luider: „Zo'n groot en
zwaar apparaat dat de super-
kleine moleculen gaat meten!
Met de cyclotron, noem het
deeltjesversneller. kunnen zeer
complete eiwitmengsels geana-
lyseerd worden uit de verschil-
lende lichaamsvloeistoffen.
,.We kunnen daarmee patronen
van de verschillende eiwitten
heel nauwkeurig identificeren.
Momenteel is al 97% van het
humane genoom bekend. Dit is
opgeslagen in databases die pu-
bliek toegankelijk zijn. Aan de
hand hiervan kunnen we vast
stellen, welke eiwitten er alle
maal zouden moeten zijn. In
een serum kunnen wel 10.000
verschillende vormen van ei
witten zitten. Om al die hele
kleine deeltjes van elkaar te
kunnen onderscheiden heb je
een apparaat nodig dat een tot
nog toe ongekend hoog oplos
send vermogen heeft. Met pro
teomics kunnen we vaststellen
welke eiwitvormen aanwezig
zijn en hun functie bepalen.
Duidelijk dat dit enorme gevol-
gen heeft voor kankeronder-
zoek.
Het Proteomics apparaat is een
gereedschap waarmee je heel
nauwkeurig en accuraat mas-
sa's van moleculen kunt vast
stellen, of het nu eiwit, DNA of
RNA is. Daarom kunnen we het
apparaat niet alleen voor kan-
keronderzoek gebruiken, maar
ook voor Sars, de ziekte van
Altzheimer, Multiple Sclerose,
eigenlijk alle ziekten en afwij-
kingen die met eiwitten te ma
ken hebben."
Bedoeling is dat niet alleen me-
dewerkers van Daniel den Hoed
met het Proteomics apparaat
aan de slag gaan. Het apparaat
zal uiteraard ten dienste staan
van alle onderzoekers en artsen
van het Erasmus MC. Het appa
raat komt in een universitaire
omgeving te staan. waar we ons
voorlopig zullen richten op on
derzoek. Het zal nog even du-
ren voordat we zover zijn, dat
we aan de hand van de bloed-
prik kanker kunnen vaststellen,
maar hoe eerder het Proteomics
apparaat er staat hoe sneller dit
een feit is.
Van harte ben ik het met Lee
Towers eens: 'Never walk alo
ne'. Laten we er samen iets
goeds van maken en steun deze
actie.'
„Voor het eerst in mijn 40-jarige
carriere sta ik voor u als bedelaar.
De achtergrond hiervan is dat ik
veel vertrouwen heb in mijn colle-
ga's van het Erasmus Medisch
Centrum en de kansen op een
doorbraak in het medisch weten-
schappelijk onderzoek met uw
steun, hoog inschat.
Eerst even klagen, ik ben tenslotte
Nederlander: Op Europees niveau
I A A ft
is in Lissabon 2000 door rege-
ringsleiders de verwachting uitge-
sproken dat Europa in 2010 'de
meest concurrerende en dynami-
sche kenniseconomie van de we
re Id zal zijnHebben deze politici
enig idee van de investeringen in
de Verenigde Staten en van de ont
wikkelingen in Zuidoost Azie?
In Nederland zegt de overheid dat
'innovatie de basis is voor toekom-
stige economische groei en het in
standhouden van onze verzor-
gingstaat'. Tegelijkertijd wordt in
Nederland al meer dan 20 jaar be-
zuinigd op wetenschappelijk on-
derzoek en zijn we met een beste-
ding van krap 2 procent van het
bruto nationaal product niet alleen
ver achter bij de Verenigde Staten,
Engeland en Japan, maar ook bij
Zwitserland, Finland en Zweden
dat ruim het dubbele aan weten
schappelijk onderzoek besteedt.
Onzekerheid is inherent aan we
tenschappelijk onderzoek. Ontroe-
rend vind ik in de brieven die Vin
cent van Gogh aan zijn broer Theo
schreefde onzekerheid die daaruit
naar voren komt over de kwaliteit
van zijn schilderij(en) van een zon-
nebloem. Hoe enthousiast Theo
ook was, Vincent vond het niet
goed genoeg en wilde het beter
doen. Nu vechten de miljonairs om
elk van zijn zonnebloem schilderij-
en. Het proces van wetenschappe
lijk onderzoek is maar bij weinig
buitenstaanders bekend. Naast on
zekerheid over de keuze van een
onderzoeksthema en de uitkomst
van experimenten, grote interna-
tionale competitie, gigantische
hoeveelheden informatie, extra
tijdsdruk door de snelle communi-
catie.financiele en infrastructurele
afhankelijkheid van anderen en
een toenemende bureaucratie hou
den onderzoekers steeds minder
tijd en energie overhouden voor
het essentiele.
Ondanks de geuite zorgen over de
financiering van wetenschappelijk
onderzoek in Nederland en de on-
zekerheden over toekomstige toe-
passingen is er reden voor optimis-
me over deze actie. We kiezen niet
voor een onderzoeksthema of ziek-
teproces dat we willen ophelderen,
maar met de aanschaf van het Pro
teomics apparaat kan heel ver-
schillend onderzoek naar uiteenlo-
pende normale biologische mecha-
nismen en afwijkende ziektepro-
cessen worden gedaan. Grote kan
sen op een doorbraak, zekermet de
medisch wetenschappelijke bezet-
ting en ervaring in Rotterdam.
Rotterdam heeft het grootste aca-
demisch ziekenhuis van Nederland
met veel uitstekende klinieken,
waaronder de Daniel den Hoed
Kliniek, het Sophia Kinderzieken-
huis en het Thoraxcentrum. Vol-
gens de KNAW in haar laatste in-
ternationale analyse heeft Rotter
dam de hoogste score in het me
disch wetenschappelijk onderzoek.
Voor ziekten als kanker, hart- en
vaatziekten, suikerziekte, multiple
sclerose en neurodegeneratieve
aandoeningen zoals de ziekte van
Parkinson en verschillende vor
men van dementie geldt vermoede-
lijk dat ze het gevolg zijn van een
combinatie van erfelijke factoren
en omgevingsinvloeden. Om dit in-
gewikkelde samenspel te ontrafe-
len is de kartering van genen niet
voldoende maar moet inzicht wor
den verkregen in de structuur en
functie van de verschillende be-
trokken eiwitten die vaak in com-
plexen hun werk doen. Die functies
bepalen weer hoe bepaalde cellen
en weefsels zich gedragen. Het uit-
eindelijke doel in een medische fa-
culteit is dat duidelijk wordt welke
functiestoornissen ten grondslag
liggen aan de bovengenoemde
ziekten. De laatste stap is op basis
van dit inzicht werkzame vaccina-
ties of geneesmiddelen te ontwik-
kelen. Met het Proteomics appa
raat dat we via deze actie hopen
aan te schajfen kan het hierboven
beschreven eiwitonderzoek beter
en veel sneller kan worden uitge-
voerd. En zal het onderzoek van
verschillende groepen in het Eras
mus MC een belangrijke push krij
gen.
Ik vraag u om vertrouwen in de
artsen en onderzoekers van het
Erasmus MC en uw financiele
steun om het belangrijke Pro
teomics apparaat voor hen te kun
nen aanschajfen.
Ik heb ik er alle vertrouwen in dat
u de ernst van de problematiek on-
derkent.
Prof. Dr. H. Galjaard
em. hoogleraar Humane Genetica
Erasmus Medisch Centrum Rotter
dam
Universitair Medisch Centrum Rotterdam
..Rotterdam is de ideale plaats voor
het Proteomics apparaat. We heb
ben een goede faculteit en een
goed onderzoekscentrum en veel
ervaring met voorlopers van het
apparaat. Bovendien heeft Rotter
dam het grootste Academisch zie
kenhuis van Nederland: Concen-
tratie van veel expertise en veel pa-
tienten." Dat zegt Professor dr.
Wolter Oosterhuis, hoofd afdeling
Pathologie van het Erasmus Me
disch Centrum. De afdeling waar
het weefsel van bijvoorbeeld borst-
knobbeltjes wordt onderzocht op
kanker. „Met het nieuwe apparaat
kan dit straks aan de hand van
slechts microscopische hoeveelhe
den." Oosterhuis is wereldwijd
bekend en geroemd vanwege zijn
inmiddels al 25 jarige onderzoek
naar kiemceltumoren. „Dat doen
we nu aan de hand van microsco-
pisch onderzoek, straks kan het
veel sneller en nog beter. Met het
Proteomics apparaat.
Er zijn honderden ziekten die kan
ker heten, we weten inmiddels dat
er bepaalde basispatronen zijn die
voorkomen in al die soorten, zoals:
kankercellen delen meer dan ge-
wone cellen, kankercellen rijpen
niet goed uit, kankercellen gaan
niet snel dood. Een gewone eel
sterft af, een kankercel heeft dat
verleerd, waardoor je een teveel
van deze cellen krijgt.
De eigenschappen van goede cel
len zijn constant. Neem een wrat,
dat is een teveel aan huidcellen,
maar ze blijven wel op hun plek
zitten, niets aan de hand. Dit noe-
men we een beheersbare groei. In
tegenstelling tot kwaadaardige tu-
morcellen die niet beheersbaar zijn
waardoor er uiteindelijk uitzaaiing
plaatsvindt.
De resultaten van kankeronder
zoek zijn al voor 95% betrouw
baar, maar er blijft altijd een kleine
groep van tumoren bestaan die we
niet met zekerheid kunnen vast
stellen, waarvan we het basispa-
troon niet in kaart kunnen brengen.
Met het Proteomics apparaat kun
nen we dat wel, waardoor we aan
een 100% zekerheid vaststelling
komen en niemand meer tussen
wal en schip hoeft te vallen, dat
zou fantastisch zijn.
Het Proteomics apparaat kan nog
veel meer! Bijvoorbeeld onder
scheiden welke kwaadaardige tu
moren wel en welke niet gunstig
reageren op chemotherapie, waar
door we gerichter chemotherapie
kunnen toepassen. Dat was tot op
heden niet mogelijk, dankzij het
Proteomics apparaat wel.
Het proteomics apparaat is een be-
legging, met hoog rendement. In-
vesteer ook in uw toekomst."
De eerste bekende Nederlander die
zich in 1987 verbond aan een goed
doel en al sinds 1989 Ambassadeur
van het Sophia Kinderziekenhuis
en de Daniel den Hoed. Zanger
Lee Towers heeft veel bijgedragen
aan extra aankomsten ten behoeve
van deze kliniek. De zanger met
groot gevoel voor zijn medemens
meent: „De Willy Wortel, de spe
cialist van kankeronderzoek Pro
fessor dr. Wolter Oosterhuis, heeft
het Proteomics apparaat nodig. En
met hem veel andere professoren.
Waaronder Professor dr. Albert
Osterhaus, wereldberoemd vanwe
ge ondermeer zijn Sarsonderzoe-
ken. Allemaal in het belang van
onze gezondheid. Dan gaan we er
met heel Rotterdam toch tegen aan.
Niemand mag zich hjeraan ont-
trekken. Vroeg of laat kun je zelf
met dergelijke ziekten geconfron-
teerd worden en wat ben je dan blij
dat dit apparaat er is. En die roton-
derzoeken straks niet meer nodig
zijn! Niet morgen mensen, maar
Nu!"
Ooit getroffen door een lezing in
het AMC, vanaf dat moment zet
Tom Westermeijer, bekend van
ondermeer de naamsaanduiding op
het markante Witte Huis in Rotter
dam, zich belangeloos in voor de
Daniel den Hoed. Als begaafd pia
nist geeft hij dikwijls kamercon-
certen waaronder bij Koningin
Beatrix. „Veel van deze concerten
heb ik gehoudfcn ten bate van het
Proteomics apparaat." Binnenkort
verschijnt zijn tweede 'Moppen-
boek', ook de opbrengst hiervan
komt in ten goede aan het Pro
teomics apparaat. ,Als zakenman
weet ik maar al te goed dat projec-
ten alleen slagen wanneer de han-
den gezamenlijk ineeri gestagen
worden. Rotterdam, geef me de
vijf!"
Wereldwijd is MARSH de grootste
verzekeringsmakelaar. Directeur
Marketing Communications Gi
no Keijzer: „We adviseren grotere
bedrijven hoe om te gaan met risi
co's. In het advies nemen we alle
mogelijkheden van verzekeren
meg; maar bedenken ook een ttp
het bedrijf toegespitste verzeke-
ringsoplossing waarmee we naar
de verzekeraar gaan." Waar mo
gelijk sponsort MARSH instanties
en organisaties, in het bijzonder de
Daniel den Hoed. „We zijn een
maatschappelijk verantwoorde on-
derneming., doen in risicomanage-
ment,. We zijn zelf risicoadviseurs,
wat het Proteomics apparaat is
voor de mens pretenderen wij voor
bedrijven te zijn. Risico's uitslui-
ten. het Proteomics apparaat moet
er snel komen. iedere dag later be-
tekent risico's voor ons leven!"
Motor achter deze actie, met nim-
mer aflatend enthousiasme en een
entente drive! Samen met Lee To
wers en professor Wolter Ooster
huis vormt Sandra Wigmore de
werkgroep van de sponsoractie.
Geen brug te ver om gelden te vin-
den, om te bedelen, om te organi-
seren. „Het Proteomics apparaat
kost 2.000.000 euro, dat is veel
geld. We zijn net over de helft,
maar streven er toch naar dat we 1
januari het volledige bedrag bijeen
hebben, zodat het apparaat aange-
schaft kan worden. De gelden
druppelen, stromen zelfs af en toe
binnen. We hebben een geweldig
succesvolle veiling gehouden in de
St Laurenskerk, waarbij burge
meester Ivo Opstelten optrad als
veilingmeester. Overal zijn men-
sen voor ons bezig. Zoveel mensen
die zich inzetten, het ontroert!
Maar het moet een actie van ieder-
een voor iedereen worden, een eu
ro helpt ook! Mensenalsjeblieft:
kleine daad, griot resultaat." v
Maarten Van Sten is 26 jaar.
Gek van de Engelse sportauto
Lotus, heeft hij enkele jaren
geleden een eigen onderhouds-
bedrijfje opgericht voor deze
bijzondere auto's. Anibitieus
maar op een eigen manier.
Wars van winstbejag, hecht hij
aan kennis en vriendschappen.
Vanuit heel Europa komen
'Lotusgekken' naar zijn be
drijf, dat in enkele jaren is ge-
worden tot een Lotussoeieteit.
Maarten van Sten wordt een
autoriteit in de Lotuswereld.
Een wereld van vrienden, veel
vrienden, echte vrienden.
Vorig jaar werd Maarten erg
ziek. Uitgezaaide kanker! Tij-
dens zijn ziekte blijven zijn
vrienden hem trouw. rijdt hij zo-
lang het nog gaat in een aange-
A* r >^5-
paste Lotus en kopen vrienden
voor hem een heel bijzondere
Lotus, waarmee hij met vrienden
en moeder naar Engeland rijdt
..Met een vaart van 200 kilome
ter per uur vloog hij over de
snelweg. in Engeland is hi j com-
pleet ingestort. helemaal op."
Maarten wordt opgenomen in de
Daniel den Hoed, na tien dagen
gaat hij naar huis om te sterven.
Door 100 Lotusauto's en 500
Lotusvrienden uit alle delen van
de wereld wordt Maarten bege-
leid naar z"n laatste rustplaats.
De auto's staan tussen de gra
ven. zo dicht mogelijk bij Maar
ten. aan wie op indrukwekkende
wijze een laatste groet wordt ge-
geven.
Augustus 2004: precies een jaar
na zijn overlijden rijden er 100
Lotussen tot aan de ingang van
de Daniel den Hoed: patienten
en artsen stappen in. op weg naar
de racebaan van Zandvoort.
waar 'gescheurd' wordt dat het
een lieve lust is. Voor iedereen
een topdag. Alle auto's zijn ge-
sponsord. de opbrengst is voor
het Proteomics apparaat. zo was
besloten in overleg met de ou-
ders van Maarten. met wie de
Lotus'vriendschappen worden
voortgezet.
..Onze Maarten heeft veel gele
den. Toen de eerste symptomen
zich kenbaar maakten, was het
melanoom (huidkanker) al uitge-
zaaid. Zou er een mogelijkheid
geweest zijn. dit melanoom
vroegtijdiger op te sporen. dan
zou Maarten nog leven.
En waren hem bovendien veel
nare onderzoeken bespaard ge-
bleven!"
