LiViN
Rotterdam is een verzameling dorpen
[rotteroam
Oud en nieuw raken elkaar in de Havenstad
door Dik Vuik
ROTTERDAM - Bij wonen in Rot
terdam denkt u misschien al snel aan
hoogbouw en moderne architectuur.
Maar de Maasstad heeft veel meer te
bieden. Er zijn tal van oude stadsker-
nen, vaak oude dorpscentra, die een
combinatie van oud en nieuw wonen
naast elkaar bieden. Een nieuwe of
gerenoveerde woning in een historisch
stadsdeel is voor de woningzoeker een
eigen dorpskern, waaromheen vanaf sfeer.
de annexatie snel wijken werden bijge-
bouwd. De dorpskernen bleven echter Hergebrtlik
bewaard. Wie Charlois over de Char-
loisse Kerksingel loopt, maakt nog
steeds een toer random de oude dorps-
kerk, met her en der gebouwen die uit
het oude dorpsverleden dateren. En in
Kralingen is het al niet anders. Passeer
de oude wijken van rand 1900, en de
wederopbouw van na de doorlog, en je
reele mogelijkheid. En... biedt een rus-
tige woonomgeving met alle voordelen
van de stad in de buurt.
'Rotterdam is een verzameling dor-
pen', wordt wel eens gezegd. Dat klopt
voor een deel nog ook. Kralingen,
Hillegersberg, Overschie, Delfshaven
of Charlois: allemaal waren het ooit af-
zonderlijke dorpen die niet bij Rotter
dam hoorden. Maar Rotterdam groei-
de en vanaf eind negentiende eeuw
groeide het zelfs hard. Dat betekende
dat ruimte moest worden gevonden
om meer woonwijken te bouwen. In
1895 vond dan ook een aantal an-
nexaties van omliggende gemeenten
plaats. Op de noordoever werd Kra
lingen geannexeerd, op de zuidoever
Charlois. Beide gemeenten hadden hun
komt bij de Hoflaan in een oude kern
terecht die regelrecht aan de nostalgi-
sche tekeningen van Anton Pieck doet
denken. In 1941 volgde een nieuwe
annexatiegolf. Ditmaal werden de ge
meenten Hillegersberg, Schiebroek en
Overschie aan Rotterdam toegevoegd.
Ook daar bleef veel oude bebouwing
bestaan en werd slechts bijgebouwd in
weilanden en polders. Dat bouwen was
in Hillegersberg en Schiebroek al voor
de annexatie begonnen en veel huizen
dateren er uit de twintiger en dertiger
jaren, tegenwoordig een geliefde pe-
riode met betrekking tot de bouwstijl.
Bij de middeleeuwse Hillegondakerk
in Hillegersberg en de Overschiese
Dorpsstraat overheersen nog steeds
oude dorpshuisjes en een landelijke
Wat van de oude dorpskernen bewaard
bleef, wordt tegenwoordig gekoesterd.
Door restauratie en renovatie ontstaan
prachtige historische pareltjes in de
verder zo moderne stad. De dorpskern
is door de gemeente tot 'groeibriljant'
uitgeroepen: een gebied waar inves-
teringen het leefklimaat en economi-
sche kansen zullen verbeteren. Ook
woningcorporaties zien steeds meer
mogelijkheden in bouwprojecten in
oude wijken.
Bestaande panden worden hergebruikt,
zoals het vroegere belastinggebouw in
de Puntegaalstraat en de oude havenve-
men, die voor woon- en andere functies
worden opgeknapt. En waar sloop door
de bouwkundige staat noodzakelijk
is, worden oude gevels behouden en
opnieuw in het straatbeeld ingepast.
Voorbeelden hiervan zijn de oude ge-
velrij op de kruising van de Rochus-
senstraat en de 's Gravendijkwal. Of
de oude trapgeveltjes in de Kralingse
Waterloostraat, waarachter toch echt
nieuwe woningen verscholen gaan.
Kortom: zelfs in de hoogbouwstad van
Nederland is wonen in of bij een oude
dorpskern mogelijk gebleven. Oud en
nieuw naast elkaar: ook dat is Rot
terdam.
Nieuw bij oud
Als ergens oud en nieuw Rotterdam
elkaar raken, dan is het wel in Delfs
haven. Delfshaven kwam tot stand in
de Middeleeuwen, nadat hertog Ael-
brecht van Beieren Delft toestemming
verleende om een vaart naar de Mer-
wede (nu Nieuwe Maas) te graven.
Aan de monding van die vaart werd
een haven gebouwd: Delfshaven. In
het verleden voeren hier handels- en
vissersschepen uit. En vanaf 1602 ook
schepen van de Verenigde Oostindi-
sche Compagnie (VOC), omdat Delft
een van de VOC-steden was. Aan de
Achterhaven werd voor de VOC een
pakhuis gebouwd, het Zeemagazijn.
Ernaast lag een scheepswerf, waar tal
van trotse koopvaarders en oorlogs-
schepen werden gebouwd. Een van die
oorlogsschepen, het achttiende-eeuwse
linieschip de Delft, wordt op een steen-
worp afstand aan de Schiehaven her-
bouwd. De VOC ging eind achttiende
eeuw failliet. Delfshaven werd in 1795
bovendien zelfstandig, een status die
het tot 1803 behield, Daarna behoorde
het weer bij Delft, tot de band opnieuw
werd verbroken en Delfshaven in 1825
zelfs een 'stad' werd.
gebouwd op een werf aan de Buizen-
waal. En precies hier, random het oude
Zeemagazijn, ontwikkelt Blauwhoed
Eurowoningen een nieuwe wijk. Een
nieuwe wijk binnen een oude wijk, om
precies te zijn. Het terrein van de vroe
gere scheepswerf achter het Zeemaga
zijn werd later lange tijd gedomineerd
door een soda en chemicalienfabriek.
Nadat het fabrieksterrein werd ont-
ruimd en de fabrieksruimte werd
gesloopt, ontstond ruimte voor een
nieuwbouwproject. Het Zeemagazijn
zal een publiekgerichte functie krijgen,
met daar omheen een mengeling van
oude bebouwing in Lange Dijkstraat
en Havenstraat en nieuwe bebouwing
op het voormalige fabrieksterrein. Wie
hier in een van de vele verschillende
typen appartementen komt wonen,
woont letterlijk in het hart van Delfs
haven. Met restaurants, galeries en
andere kenmerkende winkels om de
hoek. Langs de Buizenwaal komen
ruime kadewoningen en achter het
Zeemagazijn komt een centraal plein,
met daaraan stadswoningen en woon-
werkwoningen.
En net zoals in de VOC-tijd van
deze omgeving zal er weer een hechte
verstrengeling komen van wonen en
commerciele activiteiten. In de woon-
werkwoningen zullen bijvoorbeeld
kleinschalige galeries kunnen ontstaan
en het Zeemagazijn kan een hore-
cafunctie gaan herbergen. Wonen en
werken in Historisch Delfshaven. Het
is als een dorp in de stad.
Le Medi
Verderop in Delfshaven lonkt nog een
nieuwbouwproject in een oud stads
deel. De wijk Bospolder-Tussendijken
ligt juist aan de westzijde van histo
risch Delfshaven. De wijk ontstond
toen Rotterdam vanaf het eind van de
negentiende eeuw in westelijke rich-
ting uitbreidde. De Hudsonstraat stamt
bijvoorbeeld uit 1910 en het Bospolder-
plein uit 1911. Een aantal straten moest
bij de aanpak van de buurt worden
gesloopt.
De woningcorporaties Comwonen en
WoonbronMaasoevers en ERA Bouw
gaan hier aan de slag met het project
Le Medi. Dat zal het nieuwsttf^tukje
Delfshaven worden, naast de his
torische kern en de bebouwing van
begin twintigste eeuw. De veelkleurige
wijk die er gaat ontstaan, voegt een
nieuw element toe aan de geschiedenis
van de omgeving. En ook deze wijk
wordt weer een dorp in de stad, met
een eigen, mediterrane uitstraling, veel
kleurgebruik, patio's en gemeenschap-
pelijke binnentuinen. Het idee voor
de mediterrane wijk ontstoncT toen
Hassani Idrissi zich beijverde voor het
zichtbaar maken van de multiculturele
samenleving in Rotterdam.
In eerste instantie kwam er een Marok-
kaanse fontein op het Noordplein te
staan, en nu volgt een hele woonwijk
in mediterrane sfeer.
Nieuwbouw en oudbouw naast elkaar:
het kan in Rotterdam. Een stsd die
al heel lang gewend is aan vernieu-
wing en uitbreiding. Historische ker-
nen werden overvleugeld door nieuwe
wijken, maar bleven zichzelf.
De opmerking 'Rotterdam is een ver
zameling dorpen' doet niets af aan de
stadse cultuur, maar geeft wel aan dat
wonnen in Rotterdam nog steeds heel
veel alternatieven biedt. De oirtle ker-
nen voegen met hun channe en lokale
sfeer juist iets toe aan de nieuwbouw-
projecten die ernaast ontstaan. v
Stadtswerf
Het al genoemde linieschip Delft werd
Rotterdam LiViN
nieuwbouw woonbeurs 18&19 maart 2006
Cruise Terminal Rotterdam
Le Medi; een project met een mediterrane uitstraling.
In het verleden vertrokken de handels- en visserschepen vanuit Delfshaven.
In Charlois proef je het dorpsverleden.
De Hoflaan in kralingen doet aan een tekening van Anton Pieck denken.
Stadtswerf; wonen in het hart van Delfshaven.
