maasstad
o
I
Praktische
informatie
JJ-L'
De bonkige boerenpaarden krijgen manden aan weerszij, de netten worden met lange touwen aan hen vastgebonden, de paardenvissers
klimmen op de ruggen en daar gaan ze. De zee in.
te*1
In de duinen bij De Panne worden regelmatig filmop-
namen gemaakt.
■tJL
to MgfeajQ©
door Irene Boonekamp
Zwoel is deze namiddag, de blauwe
lucht trekt wit weg, gaat over naar
grijs en raakt bezwangerd van een
naderende onweersbui. Een prachtig
spektakel dat zich boven de groene
gordel rond Diksmuide afspeelt.
Ver afgelegen van een bewoonde
wereld. Knopen in onze maag en
knopen op de bewegwijzering doen
ons, fietsers, besluiten de fietsroute
een weinig in te korten om nog voor
de bui binnen te zijn.
Dat is nou het mooie van een nieuw,
5.000 km bewegwijzerd fietsnet-
werk in West-Vlaanderen dat de
aaritrekkelijkste fietsroutes via zo-
geheten knooppunten met elkaar
verbindt in en tussen de kust, de
Westhoek, het Brugse Ommeland
en de Leiestreek. Een knooppunt is
een metalen bord dat de naam van
de regio, het knooppuntnummer en
de richting naar de eerstvolgende
knooppunten aanduidt. Hier kun je
kiezen in welke richting je verder
fietst. Zo is het mogelijk om zelf
de fietsroutes uit te stippelen, te
wijzigen of in te korten. Op alle
plaatsen waar meerdere trajecten
samenkomen, staat zo'n genum-
merd knooppunt.
De fietsroutes gaan over voorna-
melijk verharde, af en toe ook over
onverharde paden. Een aantal van
de paden en enkele fietsbruggetjes
zijn speciaal voor het fietsnetwerk
aangelegd. Alle trajecten zijn zo
geselecteerd dat je de authenticiteit,
de couleur locale, van de desbetref-
fende regio ontdekt. Je kunt ook
voor een thematisch traject kiezen.
De verschillende delen van de fiets-
gebieden zijn uitvoerig en gedetail-
leerd in kaart gebracht. Behalve de
knooppunten vermelden de kaarten
ook algemene en toeristische in-
formatie als belangrijkste begraaf-
plaatsen, musea en cafes.
Wil je blijven fietsen dan is een
zogeheten fietsvriendelijke over-
nachting aan te raden. Toerisme
Vlaanderen stelt hoge eisen aan
de 'fietsvriendelijke' logies. Wie
dit kwaliteitslabel wil voeren. moet
voldoen aan criteria als 'gasten voor
een nacht aanvaarden, stevig ontbijt
serveren, mogelijkheid bieden om
kleding te drogen, een EHBO-kit
en fietsreparatieset ter beschikking
hebben, gratis of tegen betaling
aanbieden van veilige fietsenstal-
•ing.
In de Westhoek (achttien), de Lei
estreek en het Brugse Ommeland
bieden logiesuitbaters meerdaagse
fietsarrangementen aan die ook
worden gepresenteerd in de bro
chure Vlaanderen Vakantieland.
Fietsnetwerk
Westhoek
Vier verschillende fietstochten zijn
uitgezet in de Westhoek, wij fiet
sen a la carte in de omgeving van
Diksmuide. Doorheen een gewel-
dig mooi traject van 35 kilometer,
waarin we genieten van het geva-
rieerde Vlaamse landschap en veel
bezienswaardigheden. We fietsen
over polders met sloten en scheefge-
waaide bomen, door verstilde dop-
jes aan de IJzer, op de oude spoor-
wegbedding richting Nieuwpoort
en langs de vele littekens van de
Eerste Wereldoorlog. Komen onder
de indruk van de couleur locale en
stappen af bij verschillende van de
vele hoogtepunten op deze route zo-
als De Dodengang, het Onze Lieve
Vrouwhoekje, de Viconia Kleiput-
ten bij Stuibenskerke en de beelden
van Kathe Kollwitz. En natuurlijk,
we zijn tenslotte in Belgie, bezoe-
ken we ook brouwerij 'De Dolle
Brouwers'.
■- -
51
De Dodengang is een gerestaureerd
deel van de Belgische frontlinie die
onder constant vuur van de Duitse
sluipschutters lag. De Duitse linies
bevonden zich hier op minder dan
twintig meter.
Het domein O.L.V. Hoekje bestaat
nu nog uit: De kapel O.L.V. -ter
Zege (1925), het puin van de geres-
taureerde voet van de kerktoren met
daarbovenop een orientatietafel die
35 belangrijke plaatsen uit de oorlog
aanduidt, 2 grotere monumenten
41 gedenkzuiltjes van regimenten
die deelnamen aan de slag van de
IJzer en een demarcatiepaal.
De Viconia Kleiputten (30ha) in
Stuivekenskerke ontstonden door
de kleiwinning van 1945 tot 1979,
en zijn sinds 1981 als Vlaams na-
tuurreservaat beschermd. Open wa
ter en rietmoeras wisselen elkaar
af, zijn een streling voor het oog en
een trekpleister voor zeldzame wa-
tervogels. In een van de kijkhutten
spotten we de bruine kiekendief, de
blauwe borst, de rietgors, grutto,
kluten en plevieren; word je als
mens toch even stil van.
Kathe Kollwitz, de wereldberoem-
de expressionistische beeldhouw-
ster uit Berlijn, heeft veel beelden
gemaakt naar aanleiding van de
oorlog. Op de indrukwekkende
Duitse begraafplaats in het Praat-
bos van Vladslo staat het 'Treu-
rend Ouderpaar' dat rouwt over
hun zoon Peter (de zoon van Kathe)
en over de nog 25.637 andere dode
zonen.
Brouwerij 'De Dolle Brouwers'
staat in de deelgemeente Esen. Wat
begon als een grap mondde uit in
een brouwerij. De broers Herteleer
namen voor de 'klucht' deel aan
een professionele bierwedstrijd...
en kaapten de eerste prijs weg!
Het bier aller bieren is hun 'Oer-
bier', een koppig biertje waarvan
je er niet teveel moet nemen als
je veilig verder wilt fietsen. Rond
Kerstmis wordt 'Stille Nacht' ge-
brouwen en rond Pasen 'Boskeun'
(bos konijn). „We willen de brouwe
rij kleinschalig houden." Moeder
Herteleer, kittig madammeke van
ver in de tachtig, verzorgt de rond-
leidingen op een zeer 'smakelijke'
wijze. Alleen op zondag om 15.00
uur. (verkooptijden en info: www.
dedol lebrouwers.be).
Bierstreek
De Westhoek is bij uitstek een bier
streek. Welke notoire bierdrinker
kent de trappist van Westvleteren
niet! Dit beste bier ter wereld is
moeilijk te krijgen, de paters zien
hun contemplatief leven zelfs seri-
eus verstoord. Ze brouwen om te le
ven, maar leven niet om te brouwen:
8 uur werken, 8 uur bidden, 8 uur
slapen Het goddelijke bier is niet
in winkels te koop, je zult ervoor
in de rij moeten staan (niet tussen
12.00 en 14.00 uur en niet op vrij-
dag en zondag). Mocht er 'winst'
met brouwen worden gemaakt dan
wordt deze aan het eind van het jaar
aan een goed werk geschonken.Via
de biertelefoon van de abdij kom je
te weten welk bier wanneer in voor-
raad is. (0032 - 57401057).
En er zijn nog meer bierjuwelen in
de Westhoek: Arabier, Watou's Wit,
Kapittel, kerelsbier. St.-Bernardus
Prior, Boeteling, Zatte Bie, Hel-
lekapelle en Hapin, om er maar
eens een paar straffe heerlijkheden
te noemen, beter nog: te proe-
ven! Tip: blijf tijdens het fietsen de
blauwe knoop trouw, anders kom
je helemaal in de knoop met al die
knooppunten.
Wanneer, gedurende de zomer-
maanden, de paardenvissers van
Oostduinkerke op hun gespierde,
bonkige trekpaarden de netten door
de zee trekken, worden ze immer
gadegeslagen door toeristen uit de
gehele wereld.
Oostduinkerke behoort tot de West
hoek en is de enige plek op aarde
waar professionele garnalenvissers
te paard de zee- ingaan. Nog wel.
„Vroeger trokken langs de gehele
Belgische kust horden garnalenvis
sers te paard de zee in, nu zijn er
nog slechts zeven over en alleen
in Oostduinkerke." Jules Durant
is een van de oudgedienden. Met
zijn 89 jaar oefent hij het beroep
niet meer zelf uit, maar gaat nog
wel mee op met de anderen, om de
tijd te passeren. „Ach madam, die
schone tijd zo'n zestig jaar geleden,
toen we met drie paarden wel 300
kilo vangst hadden, nu zijn we al
tevreden met vijf kilo."
Achter in de tuin van schoonzoon
en paardenvisser Eddy D'Hulster
spant Jules zijn lievelingspaard Jean
Louis voor de houten kar; een zwaar
gespierd trekpaard. „Jean Louis is
het mooiste paard van de zee, kan
met gemak vijf ton trekken, dus stap
maar op, haha geintje madam!"
Is ieder trekpaard voor dit werk
geschikt? „Om den duvel niet, ze
zijn er voor in de wieg gelegd, haha.
De beesten moeten goed kunnen
aanleren, een goed karakter heb
ben, goed kunnen luisteren, oersterk
en dapper zijn, door putten durven
gaan en met het hoofd onder water
kunnen. Zulke beesten vind je niet
makkelijk meer."
Waarom juist alleen nog Oostduin
kerke? „We hebben hier nog open
strand waar je met de paarden heel
diep de zee in kunt. En er ligt slib,
voeding voor de garnalen.Verder is
het de gemeente die deze traditie
wil behouden." Een traditie op de
tocht, want de paardenvissers on-
dervinden veel concurrentie van de
bootvissers die nog dieper kunnen
gaan. „Bovendien neemt de gehele
vangst, door het steeds warmer wor-
dende zeewater, ook flink af."
Paardenvissen in Oostduinkerke ge-
beurt al sinds de vijftiende eeuw.
„Langs de gehele kust van Koksijde
tot Nieuwport en vooral beoefend
door keuterboertjes, de kolenboer
en de smid. Al wie een paard had
verdiende er op die manier wat
bij. De paardenvissers van nu zijn
tevens uitbaters of gebruiken de
paarden ook voor huifkarrentoch-
ten. Van het garnalenvissen zelf kan
de schoorsteen niet roken. Maar we
houden vol en er zijn nog steeds
opvolgers!"
Wanneer we met de paardenkarren
de boulevard van Oostduinkerke
naderen, komen horden toeristen
met camera's op ons af en lopen
mee tot de vloedlijn. De bonkige
boerenpaarden worden losgemaakt
van de karren, ze krijgen manden
aan weerszij, de netten worden met
lange touwen aan hen vastgebon
den, de paardenvissers klimmen op
de ruggen en daar gaan ze. De zee
in, steeds dieper, de benen tot aan
de schoften in het water. De netten
achter zich aanslepend die over de
bodem schuren waardoor de gar-
nalen opspringen en in de netten
worden gevangen.
„De paarden gaan alleen met laag
water de zee in, gemiddeld een
uur voor de aanvang van laag tij
en een uur er na. Daarna worden
de netten, soms ook tussentijds,
op het strand in korven geleegd.
'Ongedierte' wordt verwijderd en
de schone garnalen gaan mee op de
karren naar huis. Waar ze meteen
gewassen en gekookt worden. On-
derweg is Durant verbaasd dat we
consumptie van zijn rauwe garnalen
afslaan: „Maar das toch voortref-
felijk, zulle?"
Vanaf eind april tot eind juni en in
September en oktober is de tempera-
tuur van het strandwater op zijn best
en baart de zee de meeste garnalen.
Tijdens het zomerseizoen worden
de gevangen garnalen op de Zeedijk
gekookt en kunnen toeristen een
bakje kopen om ze thuis te pellen.
De gemeente koestert de paar
denvissers die de unieke traditie
in leven houden. Een weinig trots
vermeldt Jules Durant dat hij (en
iedereen die met dit werk stopt), ere-
burger van de gemeente is. Ook de
garnaal staat in deze kontreien hoog
in het vaandel en krijgt in de gastro-
nomie veel aandacht. Een paar da-
gen Belgische kust zonder de smaak
te genieten van een garnalenkroket
is als zee zonder schuim.
In het Nationaal visserijmuse-
um van Oostduinkerke (Pastoor
Schmitzstraat 5) wordt een boeiend
overzicht gegeven van Verleden en
heden van de Vlaamse Zeevisserij:
van het tot stand komen van vissers-
dorpen en -havens aan de Vlaamse
kust en de kust- en zeevisserij door
de eeuwen heen tot een kennisma-
king met de woon- en leefcultuur
van de vissers. Inclusief maquet-
tes van vissersschepen, schilderijen
van kunstschilders die omstreeks
1900 rond Oostduinkerke hebben
gewerkt, een origineel bewaard vis-
sershuisje, een vissersherberg en
een gerestaureerd vissersschip.
De fietsnetwerkkaarten
(zes euro) zijn te koop bij
Westtoer en bij de lokale
Diensten voor Toerisme.
Extra inforniatie over
routes en netwerken
in West-Vlaanderen
in de gratis fietskrant
en in de pocketuitgave
'Recreatiegids West-
Vlaanderen'.
Voor brochures en
informatie: Toerisme
Vlaanderen (e-mail: info@
toerisme-vlaanderen.nl tel
070 - 416 81 10 (dagelijks
van 9.00 tot 13.00 uur) en
bij Westtoer (e-mail: info@
westtoer.be, tel. 00 32 50/
305 500).
De meerdaagse fiets
arrangementen worden
ook vermeld in de
logiesbrochures van de
Westhoek, het Brugse
Ommeland en de Leiestreek.
Eveneens te vinden in de
brochure Vlaanderen
Vakantieland.
Internet: www.toerisme-
vlaanderen.nl; www.
fietsen-wandelen.be;
www.dekust.org; www.
toerismewesthoek.be; www.
brugseommeland.be; www.
toerisme-leiestreek.be.
Wilt u weten op welke
tijden en dagen de
paardevissers uitrukken?
www.paardevissers.be.
Tot de Westhoek behoort ook de
zuidelijke westkust, op een boog-
scheut van Diksmuide. In het uitge-
strekte natuurgebied van de Panne
liggen de breedste stranden van de
Belgische kust (strandzeilen). Uniek
is het 340ha grote Westhoekreser-
vaat met zeereep-, loop- en para-
bolduinen, duinpannen, grijze en
blonde duinen, duingraslanden en
kalkmoerassen. We lopen er over de
zilte zandkorrels van zandverstui-
vingen waar we ons in de woestijn
wanen! En waar de stilte wordt
onderbroken door een filmploeg uit
Amerika. Het blijkt dat veel scenes
van films die zich afspelen in een
woestijn, in de Panne worden op-
genomen.
Iedere twee weken is hier springtij.
Stormt het dan tegelijkertijd, dan
lopen de twee slufters of inhammen
in de duinen in De Panne geheel
onder, een enorm spektakel. Via
de slufters komt ook vers stuivend
zand het Westhoekreservaat binnen.
En dat geeft die schitterende dyna-
miek aan de duinen.
Het plaatsje de Panne zelf wordt
omgeven door hoge heuvels en is
gevuld met terrasjes, uitspanningen,
leuke winkels en fraaie woningen.
Zelfs meer dan fraaie woningen
vind je ook in Den Haan, op een
boogscheut van De Panne en be-
kend vanwege de belle epoque vil
la's en haar schone rustige strand.
