maasstad
Belevenissen van een Rotterdams dienstmeisje
In betrekking
Snijbiet, stokbonen en sla aan de Coolsingel
roo
4000 m2
mmi
1200m2
maasstad 1
iJiMzel
Win een pannenset
Stella van Boretti!
0909- 50 10 699
Unieke lezersaanbieding
COEI
IDOEL
27
I
L
t
I
I
I
TUIN-
SERREMEUBELEN
STOPPEN MET
ROKEN
€375
Woensdag 4 juli 2007
Herinneringen van een dienstmeisje dat
s
w e e k b
a d e
Drie dagen Bourgondisch genieten
in de Belgische Ardennen
Het 3-daagse verwenarrangement
kost slechts 99,- per persoon op
basis van een tweepersoonskamer.
Vakantieoord Het Lorkenbos
JMmm AANBIEDINGEN
INTERESSE OM HIER
TE ADVERTEREN?
Stacaravanpark de Meysberg
Boschhoeve
Soerendonk
tel. 0495-592356
Dansen in
de zomer
Wandeling
Slaapsystemen
en
slaapadviezen
Slaapboulevard
DE GROOTSTE COLLECTIE
VAN NEDERLAND
/Itied, uit wuwu tad
ievenhztvi!
Lasercentra N.O.
vestiging Rotterdam
T
T
T
-
\i\faafdg
sfbui*<
Zo doet u mee!
kjbl
tx 63
door Vincent Wernke
ROTTERDAM - „Achteraf
verbaast mij de vanzelfspre-
kendheid waarmee ik altijd aan
de jeugd van mijn ouders voor-
bij ben gegaan", schrijft Hans
de Koomen. Op zijn verzoek
vertrouwde zijn moeder Maria
van der Ent haar herinneringen
als dienstmeisje toe aan het
papier. Na haar dood mocht
de tekst openbaar worden ge-
maakt. 'In betrekking - herin
neringen van een dienstmeisje
dat in het begin van de vorige
eeuw volwassen werd' is nu
verkrijgbaar.
Hans de Koomen en zijn vrouw
kenden veel anekdotes en familie-
verhalen: „Maar in mijn herinne-
ring had mijn moeder daarin nooit
een bijzondere plaats ingenomen,
anders dan dat zij de oudste was
van een gezin met dertien kinde-
ren." In 1970 bleek tijdens een
gesprek met haar dat het gemis aan
kansen aan zijn moeder was blijven
knagen. Als kind van ongeschoolde
ouders werd zij op haar twaalfde
van school gehaald om te gaan
werken als dienstmeisje: „Zij had
zoveel meer gewild, het gevoel zo-
meer gekund te hebben."
Maria van der Ent (1900-1991)
werkte 25 jaar 'in betrekking', maar
haar kinderen wisten daar eigenlijk
niets van. Ze had er nooit over
gesproken. In haar tijd als dienst
meisje kreeg ze verschillende goede
getuigschriften, maar die had ze na
haar huwelijk in 1925 verscheurd.
„Dienstbode zijn heb ik altijd als
een vernedering gevoeld", schrijft
ze. Toch deed ze haar werk getuige
haar belevenissen niet met tegenzin
en klom ze op binnen de hierarchie
van de huishouding van deftige
families en kwam zo veel te weten
over hun leefwijze en etiquette. En
niet in de laatste plaats over het
leven zelf.
Op verzoek besloot Maria haar
herinneringen aan haar tijd als
dienstmeisje op te schrijven. Ze
had hier twee jaar voor nodig. De
vierhonderd dichtbeschreven pagi
nal, bijeengebonden in een mul-
tomap, waren bedoeld voor haar
zoon en schoondochter en na haar
dood mochten ze openbaar worden
gemaakt. Ze belandden uiteinde-
lijk bij een uitgeverij en inmiddels
zijn ze in boekvorm verschenen en
kan iedereen meelezen met haar
belevenissen bij verschillende Rot-
terdamse families.
Het is opvallend hoe goed en gede-
tailleerd ze zich bepaalde gebeur-
tenissen zoveel jaar na dato wist
te herinneren. Over haar ouders
vertelt ze: „Ik hield veel van mijn
vader, moeder was hels jaloers op
alles en iedereen, ook op haar eigen
dochters. Ze was heel onredelijk en
wispelturig en veel meer minnares
dan moeder. Dat er dertien kinde
ren geweest zijn was aan haarzelf
te wijten."
Het was ook haar moeder die vond
dat Maria op twaalfjarige leeftijd
moest gaan werken. Ze werd ver-
huurd voor hele dagen en 's zon-
dags een halve dag voor 75 cent per
week. Ondanks haar jonge leeftijd
en het feit dat ze vaak last had van
duizelingen en hoofdpijn, was ze
goed in haar werk. Ze was leergie-
'In betrekking' van Maria van der Ent (Uitgeverij Artemis co.) is voor 17,95 euro te koop in de boekhandel.
rig, eerlijk, absoluut niet Iui en werd
gaandeweg ook steeds mondiger
tegenover de dames bij wie ze in
dienst was.
Het langst werkte ze voor de fa-
milie Stevens in de Vijverlaan in
Rotterdam-Kralingen. Ze bewaarde
goede herinneringen aan deze peri-
ode: „Daar in dat huis heb ik alles
geleerd, daar ben ik volwassen ge-
worden." Ze begon als hulpje, maar
was uiteindelijk verantwoordelijk
voor het hele huishouden, inclusief
de uitgebreide diners die regelmatig
gegeven werden. Met tientallen gas-
ten die zo'n twaalf gangen kregen
geserveerd. En alles moest uiter-
aard perfect verlopen.
„Jullie kunnen je nauwelijks voor-
stellen hoe deftig en ceremonieel
alles was in die dagen en hoeveel
waarde er werd gehecht aan goede
manieren. Ik vind het verschrikke-
lijk jammer dat er zo weinig egards
meer zijn", schrijft ze. 'In betrek
king' geeft een kleurrijk beeld van
het leven in de Rotterdamse upper-
class aan het begin van de vorige
eeuw. Daarnaast schrijft Van der
Ent over de tegenstelling tussen arm
en rijk, de bekakte dames bij wie ze
in dienst was, de roddels onder het
personeel, en de worstelingen van
haar ouders met het geloof.
Duidelijk blijkt hoe de twaalfja
rige Maria in 25 jaar uitgroeide tot
een zelfverzekerde en toegewijde
vrouw, die zelfs niet naliet haar
baas op de vingers te tikken toen
die weigerde genoeg beleg te ko-
pen voor haar personeel: „Het is
vernederend voor ons en voor u om
droog brood te moeten eten in een
huis als dit." Wie dat durft moet
meer in haar mars hebben gehad
dan werken als dienstmeisje.
ROTTERDAM -De tuin van het
I7de-eeuwse Schielandshuis, een
van de locaties van het Historisch
Museum Rotterdam, is een on-
verwachte groene oase tussen de
wolkenkrabbers. Tijdens de grote
restauratie van het Schielandshuis
is in 1982 ook de huidige tuin in
een klassieke opzet aangelegd. De
monumentale Iep, bijna anderhalve
eeuw geleden geplant door Koning
Willem III, vormt het pronkstuk.
Tot en met oktober staat hier de
horticulturele show 'Do me a gar
den, please'.
'Do me a garden, please' is gein-
spireerd op de nuts-tuincultuur, het
kweken van eigen groenten en bloe-
men. Vroeger leefden stadsbewo-
ners van voedsel uit de eigen stad en
omgeving. Tegenwoordig legt voed
sel vaak duizenden kilometers af
voordat het ons bord bereikt. Maar
het kan ook anders. Volgens de
FAO, de Voedsel en Landbouwor-
ganisatie van de Verenigde Naties,
kunnen kleinschalige stadstuinen
700 miljoen mensen voeden. Ook
in Rotterdam willen veel mensen
zelf voedsel verbouwen. Maar door
het verdwijnen van volks- en nuts-
tuinen is hier nog maar weinig
ruimte voor.
'Do me a garden, please' laat zien
dat je ook midden in de stad groen
ten kunt verbouwen. Bovendien
blijken groenten prachtige planten.
Een artisjok is een majestueuze ver-
schijning, een doorgeschoten prei
een architectonisch wonder. Een
moestuin doet het ook prima als
siertuin. En wat is nu lekkerder dan
je eigen knisperende sla? Wie wordt
niet vrolijk van heerlijk geurende
aardbeien?
'Do me a garden, please' is een pro-
De tentoonstelling 'Do me a
garden, please' is geinspireerd op
de nuts-tuincultuur, het kweken
van eigen groenten en bloemen.
ject van Gina Kranendonk met con
structs van Paul Vinken en vindt
plaats in het kader van de fototen-
toonstelling Inspiratie Rotterdam in
het Historisch Museum Rotterdam.
Foto s die Kranendonk maakte van
het werk en de oogst in (Rotter
damse) schooltuinen zijn van 1 juli
2007 t/m 24 februari 2008 te zien
als onderdeel van Inspiratie Rotter
dam. Do me a garden, please wordt
tijdens de opening van Inspiratie
Rotterdam op 1 juli 2007 openge-
steld. Gina Kranendonk licht dan
haar horticulturele kunstwerk toe,
terwijl groentenmeisjes voor ge-
zonde snacks zorgen.
In samenwerking met
Best Western Hotel Arlux"* heeft
Maasstad weekbladen een 3-daags
verwenarrangement samengesteld.
U geniet van de rust in een bosrijke
omgeving waar gezellige steden als
Luxemburg en Metz makkelijk aan te
rijden zijn.
Inbegrepen bij dit arrangement is:
- Ontvangst met een heerlijk welkomstdrankje;
- 2 overnachtingen in een volledig vernieuwde kamer;
- Tweemaal een uitgebreid ontbijtbuffet;
- Een keer een heerlijk driegangendiner;
- Een keer een heerlijk vijfgangendiner;
- Gratis toeristische folders met leuke tips.
Mi
EXTRA:
Een GRATIS
toeristische boottocht
op de
Luxemburgsche Moezei
Enkele tips voor leuke uitstapjes in de omgeving:
Brasserie de Bouillon, het kasteel van Bouillon en de prachtige
omgeving.
Het Gallo-Romeinse Arlon, met zijn vele musea en historische
plekjes.
Luxemburg, de hoofdstad van het Groothertogdom, ligt
op slechts 30 km van het hotel en vanuit Arlon ben je zo in
Duitsland.
Aanraders op een halfuurtje rijden zijn Trier, de oudste stad van
Duitsland en het pittoreske Moezelstadje Remich.
Voor reserveren en informatie
o.v.v. lezersactie Maasstad weekbladen
Tel: 0032/ (0) 63232211
Fax: 0032/ (0) 63232248
E-mail: hotel.arlux@autogrill.net www.autogrill.be
Best Western Hotel Arlux (E411/E25 Luxemburg-Brussel,
afrit 31Arlon Gare) Rue de Lorraine, 6700 Arlon, Belgie.
Voorwaarden: Op basis van een tweepersoonskamer. Het arrangement is geldig t/m
31 oktober 2007 op basis van beschikbaarheid van kamers. Reserveren is noodzakelijk.
Extra overnachting: 25,- p.p. in dubbele kamer incl. ontbijtbuffet. Eenpersoonstoeslag:
20,- per nacht. Kinderen van 0-3 jaar: gratis. Kinderen van 4-12 jaar: 50% korting (max.
2 kinderen bij ouders op kamer).
Dichtbij het Nationale Park de Hoge Veluwe. Boek nu
voor de zomer. Nog diverse bungalows en caravans.
Alle voorzieningen zijn aanwezig.
Kijk op www.lorkenbos.nl of bel ons op
0318 591 567
Bok's Bungalowpark
voor rust en natuur naar GAR DER EN
Putterweg 76, tel. 0577-461362.
Vraag prosp. aan voor 6-pers. bungalows.
www.boksbungalowpark.nl
LAST MINUTE AANBIEDINGEN
Te huur op gezinscamping de Hacienda in de
omgeving Maasstricht, Aken en Spa:
stacaravans en appartementen
Voor informatie en reserveringen:
www.ooDema.nl tr 0475 501 633
P(L)AK JE GELUK!
Haal uw stickervel in de winkel
Plak op zaterdag 07-07-07
tussen 07.00 en 19.00 uur
voor 7% extra kassakorting.
Ook op aanbiedingen en tenten.
7 MEGA
Alle gebruikte
caravans en
vouwwagens:
Betaal de rest pas in 2008
Stadionweg 31/33, 3077 AP, Rottterdam T: 010 - 497 08 22
07-07-07 info op: WWW.VERVAT.NL
In Drenthe nabij Hoogeveen
Minicamping de Knotwilg
Tevens caravans te huur. Vanaf 125,= per week.
Tijdens de rijwielvierdaagse zijn er nog plekken
vrij tussen 13 en 28 juli. 0528 361 229
Voor informatie
bel 010 - 4004.391
De familiecamping in Chaam Noord-Brabant
biedt aan: diverse stacaravans (nieuwe en tweedehands) plus jaarplaatsen.
Voor informatie zie www.meysberg.nl of 0161-491423
Ruitervakanties ponykampen
Weekend- en dagarrangementen
vf Vakantiehuisjes 2 pers. kamers
Groepsaccommodatie en Minicamping
Schitterende rijomgeving bos en heide
Zwemmen met paarden!
www.de-boschhoeve.nl
info@de-boschhoeve.nl
ROTTERDAM - In de zomerva-
kantie stopt de SKVR-Dansschool
met haar reguliere lessen, maar we-
gens groot succes is er ook dit jaar
weer de Zomerdansschool. Van 17
juli tot en met 24 augustus organi-
seert de SKVR op dinsdagavond en
vrijdagochtend twee danslessen per
dag. Iedereen vanaf 16 jaar kan zich
naar hartelust uitleven in dans op de
Calandstraat 7 in Rotterdam. Op de
Zomerdansschool geven verschil
lende docenten van de SKVR les in
diverse stijlen van dans. Naast de
danstrainingen Klassiek, Modern
en Modern Jazz zijn er ook lessen te
volgen in de meer populaire dans-
stijlen als Salsa, Urban, Streetdance
en Bellydance. Ter verbetering van
danstechnieken en het op pijl hou-
den van de conditie zijn er de les
sen Pilates en Danstraining. Met
deze diversiteit aan lessen geeft de
Zomerdansschool een ruime indruk
van wat er allemaal te doen is op
het gebied van dans. Zo kan men
tijdens de vakantie op zoek gaan
naar de stijl die het beste bij hem/
haar past en daar na de zomer mee
verder gaan. Voor deelnemers die al
danslessen volgen in een bepaalde
richting is dit tevens de ideale kans
om iets nieuws te proberen. Voor de
Zomerdansschool koopt men een
strippenkaart voor zes lessen. De
indeling van deze zes lessen kiest
de deelnemer zelf: zes weken van
een uur les of drie weken van twee
uur les, de keuze is vrij. Een strip
penkaart kost 31 euro tot en met
20 jaar en 36 euro vanaf 21 jaar.
Inschrijven kan via de site www.
skvr.nl of door te bellen naar de
SKVR-Klantenservice op nummer
010-4361366.
ROTTERDAM - Gilde Rotterdam
organiseert een wandeling door
Spangen op woensdag 11 juli. Ver-
trek is om 10.00 uur in de hal
van Metrostation Marconiplein.
De wandeling laat zien hoe een
probleemwijk er weer bovenop ge-
komen is en dat er veel bijzonders
in Spangen en het Witte Dorp te
zien is, waaronder architectuur van
architect Oud. Meelopen kost 3,-
euro, belangstellenden dienen zich
vooraf aan te melden (436.28.44)
Blaaksedijk (Ind.terrein Heinenoord)
Boonsweg7 tel. 0186 -601355
www.slaapboulevard-kwakernaat.nl
Verstand van slapen^
tcci*t- e*t
HOOFDWEG 9 - CAPELLE A/D IJSSEL
TEL. 010-41850 79
www.stigter-tuinmeubelen.nl
Professionele ondersteuning nodig
bij het
Lasertherapie,
wetenschappelijk ontwikkeld!!!
Kosten 135,-
waarvan 75% vergoed door o.a
Zilveren Kruis
Bel: 0900- 4378 678
0900- gestopt
dwaze
handeling
vakantie-
ganger
straks
ongeluks-
godin
coureur
drukte
bejaarde
lucht-
stroming
halt!
bomen
inkorten
bouw-
materiaal
vogel
eventueel
2
noordnoord
oost
zuidvrucht
bekaf
versehoten
een gelijk
aantal
tamme loot
6
strijk-
mstrument
plantaardtg
voedsel
enandere j
stappen
zwaar 1
in iemands
voordeel
T
T
naaidboom
vervoer-
middel
Frans
departement
T
trots
dierentuin in
Amsterdam
4
3
bijbelse
vrouw
dee! van
het been
5
oostnoord-
oost
loon
tuin-
gereedschap
gerecht
dus
een zekere
boom
1
verlangen
vertegen-
woordigster
beperkt
luitenant
7
geslacht
Pallieterburght is een nieuw te bouwen tehuis
met dag- en nachtopvang voor ongeneeslijk
zieke kinderen die in ziekenhuizen
uitbehandeld zijn. Om de ouders te ontlasten
kunnen de kinderen hier tijdelijk logeren.
Stichting Pallieter doet dit samen met het
Sophia Kinderziekenhuis, IJsselland Ziekenhuis,
Thuiszorg Rotterdam, De Zellingen en Stek
Jeugdzorg. Dit unieke project wordt geheel
gerealiseerd door vrijwilligers.
Kijk voor meer informatie op:
www.pallieterhelpt.nl
zargt voor het zieke kind
tussen ziekenhuis en thufs
Deze 5-delige pannenset komt van de
Italiaanse fornuizenspecialist Boretti.
De set bestaat uit drie normale pannen,
een soeppan en een handige steelpan.
Het geheel is uitgevoerd in chroom, wat
de pannenset een luxe uitstraling geeft.
Kortom een plaatje om mee te koken.
Kijk voor meer informatie op
www.boretti.com of bel 020-4363439.
Los het Zweedse raadsel op. In de genummerde vakjes leest u de oplossing.
Die oplossing kunt u van woensdag 4 t/m dinsdag 10 juli 2007 doorgeven via
(70 ct. p.m.).
U kunt zo vaak bellen als u wilt. En wie vaker belt, heeft meer kans..
De meeropbrengst van deze actie gaat naar Pallieterburght!
Vul hier de gevonden letters in en bel het gevonden woord door via 0909-50 10 699.
1
2
3
4
5
6
7
De oplossing uit nummer 19 is:
kapitein. De prijswinnaars van de
dinercruise met rederij Triton hebben
inmiddels schriftelijk bericht
ontvangen.
2007 - puzzel en win services
Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.
Prijswinnaars ontvangen automatisch schriftelijk bericht.
