maasstad
Cirkelend langs de Nederlands-Duitse grens
If
if!
I!
yi
Via Romana, bolwerk van
Romeinse herinneringen
De Millinger Waard
en Millinger theetuin
Bezoekje aan Krefeld
Iss
Verrassende kunst, natuur en cultuur
Meer info
CrossArt Route
Moderne Kunst
5*
m
Xanten
Kalkar
Bedburg-Hau
Kleve
Kranenburg
Mook en Middelaar
Cuyk
Heumen
Nijmegen
Groesbeek
:'-v
door Irene Boonekamp
Je wilt er even tussenuit. een
paar dagen maar. Niet te ver,
niet te duur, graag mooie na
tuur, cultuur, lekker eten en
geen alledaagse maar wel stijl-
volle overnachtingen. Het is
allemaal mogelijk, langs de
grensstreek Nederland/Neder-
rijn. Maasstad Weekbladen
ging u voor. Door een schit-
terende natuur, naar verras
sende musea. Unieke plekjes
voor koffie, lunch en diner,
een bijzonder onthaal voor een
overnachting in de voormalige
atelierstoren van Neerlands be-
roemde schilder Koekoek en Baroktuinen bij Kurhaus Kleve.
voor de tweede overnachting
werden we persoonlijk ont-
vangen door hertog von Urach
in zijn Schloss Ossenberg in
Rheinberg.
Vanuit Rotterdam rijden we in een
goed uur naar Nijmegen, vanwaar
we onze tweedaagse trip starten in
de Millingerwaard. Een uniek 700
hectare groot natuurgebied waar
de natuur haar gang mag gaan. We
rijden langs de meanderende Waal
en verstilde watertjes, over dijkjes
met riante vergezichten en zandige
rivierduinen, door ooibossen, moe-
rassen en bloemrijke graslanden. Bij
het landelijke Kekerdom stallen we
de auto en gaan te voet een stuk het
gebied door waar we een geweldige
lunch genieten in de Orientaalse/
Mediterrane 'Millinger theetuin'.
Vanaf Kekerdom is het nog een
kwartier rijden naar het Duitse
Kleve (Kleef). Een gezellig stadje,
gedomineerd door de 750 jaar oude,
hooggelegen Zwanenburcht. Kleve
heeft veel mooie winkels en ter-
rassen. Zo buitenlands en zo dicht
bij huis. In de grote supermarkten
kom je veel Nederlanders tegen die
profiteren van de lage prijzen en op
de koop toe kun je in Duistland ook
een stuk voordeliger tanken. Maar
we kwamen voor iets anders: Voor
het moderne museum Kurhaus Kle
ve aan de Tiergartenstrasse dat is
Voor alle informatie:
tel. 0049 - 228 9469 333 (ook
Nederlands sprekend)
www.crossart-route-moderne-
kunst.com
ondergebracht in de klassicistische
badgebouwen van het voormalige
'Bad Cleve' grenzend aan de barok
tuinen met amfitheater van Johan
Maurits van Nassau-Siegen. Alleen
al een bezoek aan de gebouwen is
de moeite waard, het museum staat
echter ook bekend vanwege haar
omvangrijke collectie hedendaagse
kunst (nalatenschap van de beeld-
houwer, schilder en graficus Ewald
Matare) en bijzondere tentoonste-
lingen zoals de inmiddels afgelopen
tentoonstlling Denise Green. Vanaf
het dakterras heb je een geweldig
uitzicht op de historische tuinen.
(www.museumkurhaus.de).
Direkt naast het museum ligt, even-
eens aan de Tiergartenstrasse, nog
een bezienswaardigheid: Villa Bel-
riguardo, een klassicistisch gebouw
uit de bloeitijd van de kuurstad Bad
Lopend door groene 'exposing' van Shiro Matsui in Haus Esters.
Hertog von Urach bij ingang van fraaie Schloss Ossenberg.
Bijzondere overnachting in stijlvolle
Cleve. Oorspronkelijk bewoond
door hoge adel, in verval geraakt
als huis der lichte zeden, maar sinds
1992 in oude stijl gerenoverd door
kunstenares en architecte Inge Da-
hne die in de schitterende kamers
kleine winkeltjes vestigde. Van
Mode, glas, porcelein en antiek
tot kinderspeelgoed, tuinartikelen,
badkameraccssoires en tuinmeube-
len. Neem plaats in de antiekkamer
en drink een capuccino of prosecco
bij de open haard of in de fraai
aangelegde tuin en pas op: moeilijk
om met lege handen de deur uit te
gaan.
Kleve is de stad van Barend Cor
nells Koekoek uit de Hollandse
Romantische School. Zijn geboor-
tehuis is geworden tot een museum
met beperkte openingstijden. De
Tiergartenstrasse grossiert in fraaie
art deco woningen. Achter het ge-
boortehuis van Koekoek staat op
een heuvel een juweel van een pand
waar in een torentje, het atelier/bel
vedere van Koekoek was gevestigd.
Het vriendelijke en zeer gastvrije
eigenaarsechtpaar van Ackeren (be-
roemde architect) heeft de kamers
waar Koekoek zijn inspiratie op-
deed in de belvedere omgebouwd
tot een gezellig en comfortabel
Belvedere van schilder Koekoek.
appartement: twee slaapkamers en
een badkamer, en maak gerust ge-
bruik van de keuken, de geweldige
tuin (noem het park) random en de
bilbliotheek met open haard waar
we getrakteerd worden op een uit-
gebreid ontbijt. Heb je interesse
in de geschiedenis van de woning
en Koekoek, dan leidt Werner van
Ackeren je huis en tuin door, een
bijzondere belevenis.
Kleve laten we achter ons en rijden
via het bosachtige terrein van de
uit 1908 daterende psychiatrische
kliniek van Bedburg-Hau met maar
liefst negentig fraaie klassicistische
paviljons en het Schloss Moyland
(museum) en de erg mooie stad-
jes Xanten en Kalkar aan de Via
Romana naar Krefeld met de vele
bezienswaardigheden.
Vanuit deze onverwacht mooie stad
rijden we weer een stukje huis-
waarts naar Rheinberg waar hertog
von Urach ons vorstelijk onthaalt in
zijn Schloss Ossenberg en waar op
de bovenverdieping enkele schitte-
rend verbouwde, luxe logeerkamers
geheel in stijl zijn ingericht. Na het
uitstekende ontbijt in de bibliotheek
wandelen we enkele uren met de
hertog over zijn landgoed waar hij
enthousiast de bijzondere historie
van prachtige erfgoed tot leven laat
komen.
Over de Via Romana rijden we naar
Nijmegen, maken onderweg een
wandeling in het sprookjesachtige
Reichwald (prachtig wandelgebied).
In Nijmegen zou je eigenlijk een
paar dagen moeten blijven. Dat be-
waren we voor een volgende keer.
Binnen nu en nog een uur zijn we
weer terug in Rotterdam. Waren
we maar twee dagen van huis? En
dit was nog slechts een greep uit het
grote aanbod van bezienswaardig
heden aan deze route.
Krefeld: Musea te over, schitte
rende natuur, een prachtige oude
binnenstad en in het centrum van
Krefeld kun je goed shoppen in de
vele verschillende winkels. Het in
de stijl van de 'Griinderzeit' (1871
tot eind 19e eeuw) gebouwde Kaiser
Wilhelm Museum met hoge ramen
en lichte tentoonstellingszalen pre-
senteert over een oppervlak van
2300 vierkante meter een omvang
rijke verzameling moderne en he
dendaagse kunst. Met meesters als
Claude Monet, Wassily Kandinsky,
Piet Mondriaan en Hans Arp. Maar
ook belangrijke stromingen sinds
de jaren vijftig. Van minimal, con-
ceptueel en pop-art tot recente fi-
guratieve sculptuur, schilderkunst
en fotografie.
Naast het Kaiser Wilhelm Museum
liggen nog twee architectuurjuweel-
tjes: Haus Lange en het ernaast
gelegen Haus Esters, dat in 1981 als
expositieruimte werd toegevoegd.
vormen met hun prachtige tuinen
een uniek architectuurensemble uit
de Bauhausperiode. De twee bak-
steenvilla's werden rond 1930 ge-
bouwd door Mies van der Rohe. De
sobere, ruime vertrekken hebben
magnifieke uitzichten en bijzon
dere lichtinval. Door de vertrekken
lopen is een esthetische belevenis.
Zelfs vervreemdend, wanneer we
in Haus Esters door de tentoonstel-
ling van Shiro Matsui lopen die met
Jonah's Green het vloeiende archi-
tectuurconcept van het gebouw met
natuurwetenschappelijke wetmatig-
heden verbindt. Je loopt door een
groen, kunstmatig vormgegeven
systeem van ronde gangen. In de
villa's Lange en Esters worden ge-
regeld wisseltentoonstellingen ge-
organiseerd.
Vlakbij nodigt het bos 'Stadtwald'
uit tot wandelingen en verpozing bij
het 'Stadtwaldhaus' dat dateert uit
het jaar 1902 en een 'verrukkelijke'
biertuin heeft met fraai uitzicht op
de plas.
De Via Romana is de oude Ro
meinse 'heerbaan' tussen Ul-
pia Traiana (Xanten) en Ulpia
Noviomagus Batavorum (Nij
megen). Heerbanen zijn leger-
banen die de Romeinen in de
eerste eeuw van onze jaartel-
ling aanlegden om Romeinse
legerplaatsen met elkaar te ver-
binden. De Via Romana Xan-
ten-Nijmegen voert door het
prachtige natuurgebied van het
Rijk van Nijmegen en de Nie-
derRhein. Langs de weg vinden
we veel Romeinse sporen als
villa's, en grafheuvels in en bij
de fraaie oude stadjes: Xanten,
Kalkar, Bedburg-Hau, Kleve,
Kranenburg, Groesbeek, Mook
en Middelaar, Cuyk, Heumen
en Nijmegen.
In de 2000 jaar oude stad vinden
we veel indrukwekkende Romeinse
overblijfselen in het Archeologisch
Park Xanten. Strand- en watersport
recreatie bij de Xantener Nord- en
Siidsee met het Nibelungenbad.
Een van de oudste steden in om-
trek, met fraaie puntgevels rond de
markt, het Middeleeuws gothische
Raadhuis en beroemde St Nicolai-
kerk. Recreatie aan de Wisselersee.
In Kernwasser Wunderland maakje
kennis met de geschiedenis van de
snelle kweekreactor.
In Qualburg heeft het Romeinse
Castellum Quadriburgium gestaan.
In Bedburg-Hau verder het ma-
jestueuze Schloss Moyland uit de
14e eeuw en in neogothische stijl
verbouwd. Nu museum van heden
daagse kunst met accent op bekende
Beuy^collectie van de gebroeders
Marktplein Xanten.
v.d. Grinten. Met fraaie historische
tuinen. (zie ook Rheinischen Kli
niek elders op deze pagina).
In het aangrenzende Rindern zijn
resten van een Romeins gebouw
met vloerverwarming. Aanrader
voor een landelijke lunch is de
monumentale hoeve 'Cafe im Gart-
chen' Zelfgebakken taart en brood,
producten uit eigen teelt in de met
buxusboompjes omzoomde boeren-
tuin. (zie ook Kleve elders op deze
pagina).
Grensstadje tfet historisch centrum
en misseleeuwse stadswal, verdedi-
gings- en molentoren (nu streekmu-
seum). Al eeuwenlang bedevaart-
plaats naar het wonderbaarlijke _T,
kruis in de Hallenkerk van Petrus Ubbergen
en Paulus. In museum Katharinahof
moderne kunst en historie voorma
lige grensvesting.
seum een permanente tentoonstel-
ling van Operatie Market Garden.
Resten van een Romeinse villa bij
het gehucht Plasmolen en van de
brug naar Cuijk. Recreatie bij wa-
tersportparadijs Mookerplas met
twee jachthavens.
Vanuit de vesting, Castellum Ceu-
clum, konden de Romeinen de ste-
nen brug over de Maas bewaken.
Het museum Ceuclum in de oude
stadstoren geeft veel informatie
over het archeologisch onderzoek
naar deze Romeinse brug. Vlakbij
liggen de Kraayenbergse plassen.
In Heumen liggen nog resten van
Romeinse heerbaan Via Romana
zelf. Rondom het dorpje veel ven-
nen, heidevelden en bossen.
Ulpa Noviomagus kreeg al in 105
marktrechten van keizer Trajanus.
Keizer Barbarossa liet de 'palts' op
het Valkhof (de grondvesten van het
vroegere Romeinse Castellum) tot
een burchtcomplex uitbreiden. In
het museum veel informatie hier-
over. Verder veel reconstructies van
het Romeinse verleden door de stad.
Een levendige studentenstad met
veel bezienswaardigheden, gezel-
lige pleintjes en terrassen aan de
Waalkade-boulevard.
Overblijfselen van een Romeinse
panoven in de Holdeurn. In Berg en
Dal het Afrikamuseum met in het
openluchtpark originele construe -
ties van Afrikaanse dorpjes. Het
bijbels openluchtmuseum geeft een
indruk van het Palestina in de tijd
van Christus. In het Bevyjdingsmu-
Er gaat nog een Via Romana 'bo-
venweg' van Kleve naar Nijmegen
over Ubbergen. Met het Museum
Mooi Nederland alwaar een kleine
collectie Romeinse vondsten, de
Bartolomeuskerk in het centrum
van Beek en het dorpskerkje van
Persingen. In het fraaie landschap
het grote recreatiegebied Wyler-
bergmeer.
Enkele jaren geleden werd de
organisatie CROSSART Rou
te Moderne Kunst opgericht,
een succesvol Duits-Neder-
lands samenwerkingsverband
van geselecteerde musea, met
als gemeenschappelijke basis
kunst, natuur en architectuur.
De musea liggen alien in het
aantrekkelijke en afwisselende
landschap van de grensstreek
Nederrijn/Nederland. De musea
exposeren uit eigen collecties
met het accent op moderne en
hedendaagse kunst. Daarnaast
worden ook regelmatig wis-
seltenstoonstellingen georga-
niseerd. CROSSART geeft op
haar website niet alleen infor
matie over musea en wissel-
tentoontoonstellingen, maar
ook tips voor gastronomische
belevenissen en extravagante
overnachtingen.
De musea die vallen onder het
samenwerkingsverband zijn:
- Kroller-Muller Museum, (Ho
ge Veluwe) Otterloo
- Museum voor Moderne Kunst,
Arnhem
- Museum het Valkhof, Nij
megen
- Museum Kurhaus, Kleve
- Museum Schloss Moyland,
Bedburg-Hau
- Stiftung Wilhelm Lehmbruck
Museum, Zentrum Internatio-
naler Skulptur, Duisberg
- Krefelder Kunstmuseen, Kre
feld
- Museum van Bommel van
Dam, Venlo
- Museum Abteilberg, Monc-
hengladbach
- Stiftung Insel Hombroich,
Neuss/Holzheim
Alle bijzondere maar stijlvolle
overnachtingadressen kunnen
opgevraagd worden bij CROS
SART en zijn ook te vinden
via www.culture-castles.nl. Het
CROSSART-informatiebureau
stelt gratis een individueel ex-
cursieprogramma samen met
handige tips en aanraders. Meer
informatie: www.crossart-route-
moderne-kunst.com.
De Millingerwaard: een schitterend natuurgebied van 700 hectare.
De Millingerwaard ligt op de
zuidoever van de Waal ten oos-
ten van Nijmegen. Het gebied
is 700 hectare groot en on-
derdeeel van het natuurgebied
Gelderse Poort tussen Arnhem,
Nijmegen en de Duitse stadjes
Emmerich en Cleve (Kleef).
In het afwisselende landschap van
de Millingerwaard ontmoet je zan
dige rivierduinen, natuurlijk gras-
land, oude rivierstrangen, moeras-
sen en ooibossen. Er wordt nog
steeds zand en klei afgezet. Zand
op de oeverwallen langs de rivier
en klei tussen de oeverwallen en
de winterdijk. De klei wordt ge-
wonnen voor baksteenindustrie en
dijkverzwaring. De rivier, de wind
en wilde dieren voeren zaden van
planten aan. Er bloeien meer dan
350 verschillende plantensoorten.
Staatsbosbeheer heeft in de Mil
lingerwaard Poolse Koniks paarden
en schotse Galloway runderen uit-
gezet voor natuurlijke begrazing.
Sinds 1994 zijn 54 bevers uit het
Elbegebied in de moerassen van
de Millingerwaard uitgezet en de
reeen die van oorsprong ook het
gebied bewoonden, zijn vanzelf te-
ruggekomen. De dieren leven er vrij
in de wildernis. Op de voedselrijke
bodem groeien de bomen zo snel
dat het gebied zonder deze grazers
binnen tien jaar een ondoordring-
baar bos zou worden.
In de Millingerwaard worden ook
De exotische Millinger Theetuin.
begeleide struintochten georgani-
seerd voor rolstoelers, mensen met
een visuele- of verstandelijke han
dicap of die behoefte hebben aan
speciale begeleiding (www.wilder-
nisopmaat.nl)
Het gehele gebied is buiten de we-
gen en paden vrij toegankelijk. Wij
kiezen toch voor de prachtige route
naar de orientaals/mediterrane Mil-
linger theetuin. Onderweg onver-
schillig begroet door de grazers.
Een bezoek aan de Millinger thee
tuin is een exotische beleving.
Slechts te voet (20 minuten) of fiets
te bereiken. (fietsverhjuur via www.
benmey.nl. Bij het Wilderniscafe
kan een terrein-rolstoel gehuurd
worden). Een drankje in de tuin is
bij de toegangsprijs (4 euro) inbe-
grepen. Copieuze lunches en high
teas dp afspraak. De tuin ligt op
twee nivo's en doet orientaals/me-
diterraan aan met exotische planten.
bloemen, struiken, waterbassins,
bananen- palmen- en vijgenbo-
men. De drankjes kun je nuttigen
aan een van de zitjes die her en der
in de tuin verspreid staan, in het
Moorse theehuis met waranda, of in
het Marokkaanse theehuis en Ma-
rokkaans pleintje met waterpartij.
