Achtergrond
Verslaving Yoram Stein
ooo
Hij heeft het helemaal gehad met de softies die doen
alsofcannabisnetzoonschuldigisalschocolade.
Vijftienjaar lang was schrijverYoram Stein verslaafd.
'Hetzou me minderjaren van mijn leven hebben
gekost als ik eerdergewaarschuwd was.'
Yoram over de actualiteit
jjc Yoram over de sixties (1)
Yoram over de sixties (2)
MaasstadPers
Woensdag7april 2010
Een ioint moet
lointi
kunn
Marcel van Engelen
Het voorzich-
tige verzoek
luidde om af
te spreken in
een coffee-
shop. Het re
solute ant-
woord was
nee. 'Het klinkt misschien kindetach-
tig, maar ik ga nooit meer naar bin-
nen', zegt Yoram Stein later. 'Je moest
eens weten hoeveel moeite het me
heeft gekost er definitief af te komen.
Ik ken een verhaal van een man die
zes jaar was gestopt met drinken, was
uitgenodigd voor een diner en in een
keuken zijn vinger in een glaasje rum
doopte. Hij was verkocht, zoopzich-
zelf hetziekenhuis in.'
Bij wijzevantegemoetkominglaat
hij de buurt zien waar hij in de jaren
tachtig naar school ging, rond het
Montessori Lyceum in Amsterdam
Oud-Zuid. Daarzateen.coffeeshop.
En daar. Hier en hier zitten ze nog
steeds. In dat cafe mocht je blowen,
en daar deed hij mee aan een schaak-
toernooi, jointje erbij. Hele dagen,
weken, maanden gleden voorbij, ze-
ker in zijn studententijd, toen zijn
leven nogeindeloos leek.
In de loop der jaren leerde hij tien-
tallen Amsterdamse coffeeshops ken-
nen. Neuh, dat is niet overdreven. 'Ik
kon ze in elkgeval feilloos aanwi jzen.
Zoals een alcoholist niet steeds naar
hetzel fde cafe gaat, zo wisselde ik van
coffeeshop. Je wilt niet een al te treu-
rige indruk wekken.' Het personeel
zou hem trouwens nergens van heb
ben weerhouden. 'Alle coffeeshop-
houders die ik kende, waren zelf
zware gebruikers. Don't get high on
your own supply was een motto dat
nergens gold.'
We passeren het Montessori, waar
Stein (38) nu filosofieleraar is. Om
zijn boek Stoppen met blowen aan te
kondigen, schreef hij onlangs een
stuk in de lerarenkrant. Een collega,
generatie ouder, sprak hem erop aan
iedereen moet in zijn jonge jaren
toch een keer knetterstoned zijn ge-
worden? Moeten we dan allemaal
Chinezen worden? Stein, getergd:
'Dat is precies het probleem: je moet
een keer stoned worden. Dat moet
helemaal niet.'
In Stoppen met blowen beschrijft
Stein hoe hij op zijn zestiende zijn
eerste jointje nam, er jaren later dage-
lijks bij het ontbijt al mee begon, en
pas op zijn 31 e via groepstherapie
wist af te komen van zijn op- en neer-
gaande cannabisverslaving. Maar
meer dan een relaas en een zelfhulp-
boek is het een afrekeninggeworden.
Een afrekening met de alles-moet-
kunnen-moraal die stamt uit de jaren
zestig.
Leugen
In het boek proef je tussen de regels
zijn boosheid. 'Natuurlijk heb ik het
zelfgedaan. Maar het zou me minder
jaren van mijn leven hebben gekost
als ik eerder gewaarschuwd was. Can
nabis is geen softdrug. Dat is een leu
gen. En dat het niet verslavend zou
zijn, ookonzin.'
De mythen rond cannabis zijn zo
hardnekkig, aldus Stein, vanwege de
progressief-liberale ideologic die in
Nederland nog altijd dominant is:
blowen verruimt de geest en kan ver-
der weinig kwaad; vrijheid, blijheid.
Het was voor hem zelf de verlokking
er mee te beginnen. Hij zou geen bur-
gertrut worden.
Twintig jaar later zit Stein in het
andere kamp, het 'conservatief-chris-
telijke' zoals hij het noemt. In elk ge-
val neemt hij het voor dat kamp op:
cannabis draagt bij aan de ontwikke-
ling van schizofrenie, leidt tot passi-
viteit, is wel degelijk een opstapje
naar harddrugs, en gebruikers dem-
pen er op een ongezonde manier hun
emoties mee.
Het ergst zijn de drugsprofessoren,
de wetenschappers verbonden aan
onderzoeksinstituut Trimbos of de
LIniversiteit van Amsterdam die zelf
vaak verstandig met dmgs weten om
te gaan en de schadelijke effecten en
het verslavende karakter van canna
bis bagatelliseren. 'Wij betalen belas-
ting, zodat zij ons de risico's van
drugsgebruik kunnen rapporteren.
Dat hebben ze jarenlang geweigerd.
In 2006 vergeleek Raymond Niesink
van het Trimbos cannabis op de radio
nog met chocolade. Hij zou juist
moeten waarschuwen.'
Stein komt in zijn boek met cijfers
(in elke klas van 30 leerlingen zitten
er 1 tot 3 met serieuze cannabispro-
blemen) en onderzoeken (nederwiet
is in de loop der ti jd vijf keer zo sterk
geworden) die zijn gelijk moeten on-
derstrepen. Maar is het wel zijn ge
lijk? De afgelopen jaren is de opvat-
ting over cannabis toch alveranderd?
De hennepteelt is niet meer in han-
den van liefhebbers maar van zware
jongens, weten we inmiddels. En het
Trimbos en de Jellinek hebben hun
mening aangescherpt. Er zijn toch
niet voor niks groepstherapieen?
Dat is waar, zegt Stein, maar het
gaat hem niet ver genoeg. Het debat
over softdrugs doet denken aan het
debat over de multiculturele samen-
leving, waar hij zich als journalist ook
in mengde. Dezogenaamde progres-
sieven zeggen hun mening te hebben
bijgesteld, maar in wezen hebben ze
dat niet. Steeds steken de oude re-
flexen de kop weer op: ontkennen en
bagatelliseren. Vooral de verslavende
werking van cannabis wordt nog vol-
komen onderschat.'
Volgens Stein bestaat het onder-
scheid tussen lichamelijke en geeste-
lijke verslaving alleen in de hoofden
van de bedenkers. Cannabis zou, am
ders dan harddrugs, niet lichamelijk
verslavend zijn. Maar hij heeft aan
den lijve ervaren steeds meer te moe
ten innemen voor hetzelfde effect.
Ook had hij last van afkickverschijn-
selen, zoals braakneigingen en duize-
lingen. 'De werkelijke verslaving
schuilt in de roes. Afkicken van hero
ine is te vergelijken met twee weken
griep. Dat is het probleem niet. Het
probleem is het verlangen dat je de
baas moet worden. Een roesversla-
ving is een roesverslaving. Het maakt
niet uit of het gaat om alcohol, hero
ine, gokken of cannabis.'
Verraden
'Ik behoorde tot het kamp van de li-
beraal-progressieven. Maar ik voel
me verraden. De gebruikers van nu
zijn geen hippies die een onschuldig
middel hebben ontdekt en filosofe-
ren over een nieuwe samenleving.
Het gaat om wannabe gangsta's, die
schijt hebben, onverschillig zijn,
vluchten, omdat de maatschappij zo-
veel van hen vraagt.'
'Als je progressief bent, dan zeg je
niet: 'Wij komen op voor het recht
om te blowen door jongeren.' Dan
zeg je: "Wij komen op voor het recht
om een toekomst op te bouwen, het
recht om betekenisvolle ervaringen
op te doen.' De ideologic rond can
nabis moet veranderen. De intellec-
tuele elite moet waarschuwen, ont-
moedigen. Het li jkt er soms op dat in
Nederland alles moet kunnen, be-
halve rporaliseren. Nou, ik ben een
ontzettende moralist.'
Opmerkeli jk is dat Stein, ondanks
zijn verslaving, zijnstudie (filosofie)
wist af te maken en behalve als part-
time filosofieleraar een journalistieke
loopbaan opbouwde, eerst als redac-
teur religie/filosofie bij Trouw en later,
na zijn verslaving, bij opinieweek-
blad Opinio. Je kunt dus functioneren
als je de hele dag stoned bent?
'Ik ben vaak tijdelijk gestopt, een
keer zelfs drie jaar lang, anders was
dat me niet gelukt. En werk bleef al
tijd heel belangrijk voor me. Als stu
dent lukte het me op een gegeven
moment om te lezen en schrijven on-
der invloed. Want dat is wel waar:
cannabis kan je geest verruimen, het
heeft me op goede ideeen gebracht.
Van Yoram Stein (1972) verscheen in 2006
hetboekFilosofischElftal.NederlandseDenkers
over de Actualiteit.
'0m in de Hof van Eden terecht te komen was er maar
6en ding nodig, zoals Bob Dylan zong: Everybody
must get stoned.'
'De idealen van deze periode zijn dermate onrealis-
tisch dat je ze nuchter misschien niet al te lang seri-
eus kunt uitdragen.'
