Achtergrond OO 'Ikprobeerde mensen al heellangte waarschuwen datdeboel hiergaat instorten. Maarwiewil datnuhoren?' Spitsbergen Klimaatverandering Klimaatverandering is eenserieusprobleem,roepenveel politici.Tegelijkzijn ze eralsde kippen bij wanneerde olierijkdom onderde smeltende gletsjers verdeeld moet worden. OO0 "17 '"g Snelle deeltjes Permafrost He Protest He Gletsjergedrag MaasstadPers Woensdag 26 mei 2010 Weg met dat ijs Steeds meer landen gaan op expeditie op Spitsbergen om er wetenschappelijk onderzoek te doen. henning Hansen Eva Ludemann m k was de enige weten- g schapper', zegt profes sor Mark Hermanson. Hij verschuift een berg papieren op het bureau in zijn kamertje aan de Universiteit van Sval- bard (UNIS) in Longyearbyen. Afge- lopen augustus verruilde hi j zijn baan bij de prestigieuze Ivy League Univer sity of Pennsylvania voor een functie aan UNIS. Op uitnodiging van de Noorse overheid. Het leek hem fan- tastisch te werken in het grootste openluchtlaboratorium terwereld: Spitsbergen. Daarvan is hij intussen wel wat teruggekomen. 'Zo'n maand geleden was ik uitge- nodigd in Bmssel, voor de EU Arctic Footprint Conference', vertelt Herman- son. 'Er waren 23 mensen, uit allerlei Europese landen, waaronder 00k Ne- derland. De insteek van de conferen- tie was klimaatverandering, ze wilden van mij weten hoe snel de aarde op- warmt. Maar niet uit bezorgdheid. Iedereen had slechts een vraag: wan- neer is er genoeg ijs gesmolten om te kunnen boren naar olie en gas?' Europa heeft een nieuw Arctisch beleid: 'zeer betrokken raken bij alle lcwesties die aan het Arctisch gebied zijn gerelateerd'. Aldus een verklaring van de EU begin dit jaar. De EU pro- beert al langer observant te worden bi j de Arctic Council, de raad van acht landen die gebied hebben in de Pool- cirkel, maar tot nog toe zonder suc- ces. De EU wil 00k graag een interna- tionaal Arctisch verdrag realiseren. Dat is evenmin gelukt. Proefballonnetje Arctica is hot. En naarmate de aarde opwarmt, wordt het steeds hotter. Naar verwachting komen respectie- velijkl 3 en 30 procentvan de wereld- wijde olie- en gasreserves binnen bereik als het ijs er smelt. Volgens de Amerikaanse Geological Survey Arctic Climate Impact Assessment (ACIA) en het VN Intergovernmental Panel on Cli mate Change zal de Arctische Oceaan vanaf2020's zomers ijsloos zijn. Tus- sen 1979 en 2008 is de oppervlakte die met ijs was bedekt geslonken met 40 procent. Het nog resterende ijs is de helft dunner. Vlaggen De hamvraag is: van wie zijn de fos- siele schatten onder het ijs? In 2007 toonde de Russische politicus Artur Chlingarov trots een foto van een Russische vlag op de zeebodem op de Noordpool. Een idioot vertoon, maar de toon was gezet. Een van de laatste acties van president George Bush was het uitgeven van een White House Arctic Paper begin vorig jaar, waarin onder andere een claim werd gelegd op een deel van het Arctisch gebied dat 00k Canada opeist, Elle- smere Island. De Canadezen plant- ten er terstond een groep Inuits om er de Canadese vlag te zwaaien. Kort daaropkwamen ookNoorwegen, IJs- land, Denemarken/Groenland, Zwe- den en Finland met hun Arctische beleidslijn en claims. En de EU. Arctica is niemandsland en het be- heer over de Arctische Oceaan is ner- gens vastgelegd. Afgelopen maart lieten de Russen in Miami een proef ballonnetje op, tijdens een overleg over klimaatverandering door verte- genwoordigingen van alle acht Arcti sche landen: de VS, Canada, Rusland, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Finland en IJsland. De Russen stelden voor dat de, in de toekomst ontdooi- de, Arctische oceaan onder gezamen- lijk Russisch-Amerikaans beheerzou komen. Het idee werd natuurlijkver- worpen, maar het ligt sindsdien wel op tafel. Tijdens de EU Arctic Footprint Conference een maand later kwam het opnieuw ter sprake. Het debat over het beheer van Arc tica wordt harder naarmate meer ijs smelt. En dat gaat snel, want de aarde warmt in dit gebied 40 procent snel- ler op dan in de rest van de wereld. Het is een proces dat zichzelf voedt: hoe meer ijs smelt, des te meerzon- nehitte het vrijgekomen land en de wassende oceaan absorberen, waar- door het gebied nog weer sneller op- wacmt. Het is geen toeval dat UNIS, het onderzoeksinstuut naar klimaat verandering, in Longyearbyen staat, een tweeduizend zielen tellend mijn- stadje op Spitsbergen. En dat steeds meer landen er wetenschappelijke teams heen sturen. Om kennis op te doen, maar 00k om hun claim vast te manifesteren. De effecten van de opwarmingzijn op Spitsbergen al te zien. In de ver- armde, slechtonderhouden Russische nederzetting Barentsburg is de perma frost onder het Pomormuseum zo ver ontdooid, dat het pand ernstig is ver- zakt, de kelder staat permanent onder water. De opslag van het museum heeft onlangs onderdak gekregen in het magazijn van het Svalbard Muse um in Longyearbyen. 'WODKA' staat in rode kapitalen op zo'n vijftig dozen cultureel erfgoed van de Russen. Stadje op palen Ook in het stukken welvarender Longyearbyen zijn problemen, door- dat een steeds dikkere laag van de permafrost 'actief wordt, dat wil zeg- gen dat hij in de zomer smelt en 's winters niet geheel weer opvriest. Een van de toegangswegen naar Longyearbyen is onlangs ingestort. En de bodem van de kelder van de gouverneur is gescheurd en de muren staan bol: het bevroren land waarin de kelder is gebouwd, is nu een dras- sige massa. De plaatselijke aanne- mer, Sandmo Svenkerud, heeft vrieselementen in de muren geplaatst opdatdeboel nietvolledigbezwijkt. Longyearbyen staat op palen. UNIS, de huizen, de winkels, de rio- lering, waterleiding, elektriciteit, ver- warming; vrijwel alles stut op palen die in de permafrost zijn verankerd. Met gloeiend hete staven worden daarin achttien meter diepe gaten ge- maakt, waarin daarna houten palen wordengeslagen. Dievriezenvervol- gens vast in de permafrost, waarna er een constructie op wordt gebouwd. 'Ik probeer consultants en aanne- mers al jaren te waarschuwen dat dit niet heel lang meer houdt', klaagt Ian Otto Larsen, geotechnisch ingenieur en verbonden aan UNIS. "Vriesele menten in muren zijn mooi, maarze zijn niet de oplossing van het pro- bleem. Over dertig, veertig jaar stort heel Longyearbyen in. Maar wie wil dat nu horen?' In zijn kamertje, achterzijn met paperassen bedekte bureau, schudt Mark Hermanson zijn hoofd en zucht. 'Aan de ene kant roepen de po- litiek en het bedrijfsleven dat wij, we- tenschappers, de klimaatverandering overdrijven. Tegelijkertijd willen ze niets lieverdan van ons horen dat het ijs smelt, zodat ze naar grondstoffen kunnen boren. Het is je reinste op- portunisme.' O Als permafrost smelt, komen grote hoeveelheden broei- kasgassen vrij. De molecu- len van broeikasgassen, als C02 en methaan, gaan in de atmosfeer vi- breren als infraroodlicht (de zon) op ze schijnt. Daardoor veroorza- ken ze hitte die vervolgens ook an dere gassen in de atmosfeer verhit. Zoals ook water, dat zich in gasfase als broeikasgas gedraagt. Hoe meer C02 emissies in de atmosfeer, hoe warmer die wordt, en hoe meer water in gasvorm die kan vasthouden, waardoor het proces van opwarming steeds versnelt, waardoor ook steeds meer ijs en permafrost smelten. In de noordelijke hemisfeer ligt zo'n 25 procent van het land onder permafrost, permanent bevroren land. Het meeste van dit land ligt in het Arctisch gebied. Honderden klimaatwetenschappers plaatsten begin deze maand een grote advertentie in het tijdschrift Science uit protest tegen politieke druk op hun werk. Gletsjers die op permafrost staan, smelten aan de voorkant, maar groeien aan de bovenkant. De totale omvang van de gletsjers op permafrost neemt wel af.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Maaspost / Maasstad / Maasstad Pers | 2010 | | pagina 17