Zuid-Afrika
Doe mij maar een buitenlander
'Zuid-Afrikanen
krijgen een baan
en gaan meteen
klagen'
Arbeidsmarkt Zuid-Afrikanen kunnen niet werken
Wie het rookverbod omzeilt, zal het weten
Maasstadpers DagbladDe Persin
Duel Nederland vs. Zuid-Afrika
jfj Verborgen werkloosheid
Conservatieve Boeren
Psst... minuutje kopen?
Woensdag23juni20io m a
Zuid-Afrikaanse bedrijven willen
iedereen aannemen, als het maar
geen landgenoot is. Want daar heb
je helemaal niks aan.
Camil Driessen
KAAPSTAD
'Ze hebben thuis in verschillende
oorlogen gevochten en weten hoe ze
met conflictsituaties moeten om-
gaan.' En dus heeft Rosso, eigenaar
van de bar Bohemia in Stellenbosch,
Congolozen in dienst als uitsmijter.
'Ze zien een gevecht al voordat het
gaatgebeuren, zezijn scherp, hebben
goede manieren en kunnen met ie
dereen communiceren.'
Eigen schuld
Congolezen zijn de beste uitsmijters,
Malawi's top-marktverkopers. En
Zimbabwanen zijn goed in alles: van
bedienen tot chauffeuren, bouwen
en rekenen. In Zuid-Afrika zijn vier
op de vijf wiskundeleraren Zimbab-
waans. Ondertussen klagen donkere
Zuid-Afrikanen steen en been dat
buitenlanders 'hun' werk afpakken,
al vinden werkgevers dat hun eigen
schuld. 'Buitenlanders willen wer-
ken. Mensen van hier niet, die willen
alleen geld', constateert Rosso.
'Ik neem het liefste buitenlanders
aan, vanwege hun werkmentaliteit',
vertolkt directeur Jurgen Kuhnel van
bouwbedrijf Cape Core Construction
de modus vivendi in de Zuid-Afrikaan
se bouwwereld. 'Wij werken het liefst
met Zimbabwanen. Die hebben een
goed arbeidsethos. Ze zijn altijd op
tijd, werken over als het moet en kun
nen ook zelf nadenken bij een klus.'
Zimbabwanen, Malawi's, Mozam-
bikanen, Oegandezen; volgens schat-
tingen van het South African Institute
of Race Relations wonen er zo'n vijf
miljoen Afrikaanse migranten in
Zuid-Afrika (evenveel als het aantal
blanken) op een totale bevolking van
48 miljoen. Onder de gelukszoekers
staat het land bekend als de Verenig-
de Staten van Afrika. Wie thuis geen
werk kan vinden, jaagt de Zuid-Afri-
kaanse droom na.
In Zuid-Afrika nemen de migran
ten elke baan die ze kunnen krijgen.
De locals verwijten de buitenlanders
dat ze hun banen afpakken - de wer-
keloosheid is 25 procent - omdatze
voor hongerloontjes werken.
Max uit Malawi
'Dat is te simpel, hoor. In de bouw-
sector is er een minumumloon van
12 rand peruur', zegt Kuhnel. 'Locals
krijgen, als ze niet werken, onder be-
paalde voorwaarden een werkeloos-
heidsuitkering van 400 tot 500 rand
van de overheid. Buitenlanders krij
gen dat niet. Daarnaast moeten ze
wel hard werken om voor hun familie
thuis tezorgen', is Kuhnels verklaring
voor de drive van buitenlanders die
ze populaire werknemers maakt.
Geduld
Max uit Malawi kijkt op de Green-
market in Kaapstad om zich heen. Hij
verkoopt handgemaakte slippers.
Een paar per dag, drie als het goed
gaat. Per verkocht paar verdient hij 50
rand (zo'n 5 euro).
'Kijk maar eens om je heen', wijst
hij naar de tientallen kraampjes met
petjes, sjaals, beelden en schilderijen.
'Hier staat geen Zuid-Afrikaanse ver-
koper tussen. Het zijn allemaal bui
tenlanders.'
Max werkt zeven dagen per week
om rond te komen. 'Er is een reden
waarom buitenlanders alle barran
krijgen. Zelfs als je weinig verdient,
moet je geduld hebben. Zuid-Afrika
nen krijgen een baan en gaan meteen
klagen dat ze te weinig verdienen.
Een buitenlander werkt een paar
maanden, laat zien wat hij waard is
en vraagt dan om opslag.' O
....weerklinkt het schatergelach van
baby's tegen de kerkmuren. Julia
past vandaag op. Ooit was haar
kerk, de Central Methodist Church in
hartje Johannesburg, het pronkstuk
van de Zuid-Afrikaanse methodis-
ten. Het massieve gebouw met zes
verdiepingen had onbevlekte vloe-
ren, een heilig schoon altaar en reli-
gieuze rust.
Dat is niet meer. De kerk biedt nu
opvang voor diegenen die elders
geen onderdak vinden. Toen Zuid-
Afrika in 2008 het toneel was van
xenofobisch geweld vonden zo'n
3.000 mensen, voornamelijk Zim
babwanen, hun weg naar de ge-
meente van bisschop Verryn. Nu is
dit aantal gehalveerd: bijna 1.500
mensen slapen in de gangen, op de
trappen en op de vloeren van het
gebouw.
Door velen wordt de kerk afge-
schilderd als Gomorra op aarde. Ge-
ruchten van steekpartijen, georga-
niseerde misdaad en babyhandel
doen de ronde. Met een peuter op
haar schouder wandelt Julia door de
gangen. Het stinkt naar kip, pap, vet
en rook. Niet ver van degasbrander-
tjes liggen kleurrijke dekens in
plaats van bedden. Ze loopt verder,
langs de gaarkeuken en de kliniek,
naar haar creche. Er zijn een hoop
kinderen in de kerk; een aantal van
de kleinsten is er zelfs geboren. Ze
worden gewassen in plastic teiltjes,
verstoppen zich onder kerkbanken
en slingeren in doeken om moeders
nek. Julia weet dat er nare dingen
gebeuren in de kerk. Verkrachtin-
gen, misbruik, exploitatie, haat en
geweld. 'It happens. Er wordt hier
gegeten en gedronken, gehandeld
en gefeest, gehaat en bemind'. O
Echte mensen zijn soms ook
symbolen. Zuid-Afrika-kenners van
de Vrije Universiteit in Amsterdam
schilderen elke dag een kleurtje van de
Rainbow Nation.
Vandaag: Dhoya Snijders
Laurent Dansikpe (28, met zijn armen overelkaar) komtuitTogo. Hij werkt als uitsmijter in een nachtclub. oupankosi/twentyten
Hoe kijken ze in Zuid-
Afrika naar het
Nederlandse nieuws?
In Nederland raken we niet uitgepraat
over roken in de kroeg. Rokers balen dat
ze buiten moeten roken of in een onge-
zellig hok achterin het cafe belanden.
Niet-rokers komen er achter dat een dis-
cotheek nog veel erger stinkt als er niet
wordt gerookt. En kroegbazen klagen
dat hun omzet daalt, omdat een kroeg
zonder asbakken gewoonweg voor veel
mensen een stuk minder gezellig is.
De laatste tijd gaat het vooral over de
grootte van een kroeg: moeten kleine
horeca met maar een persoon achter de
bar een andere behandeling krijgen?
Sinds vijf jaar is ook in Zuid-Afrika
een rookverbod van kracht. Heel gek
was deze beslissing niet: tabaksgebruik
is in Zuid-Afrika de grootste oorzaak van
vroeggeboortes. Terwijl er in Nederland
veel horecabedrijven zijn die zich niet
aan het rookverbod houden, is dat in
Zuid-Afrika geen optie.
'Als je zo'n maatregel neemt, moet dat
wel gecontroleerd worden. En dat ge-
beurt dus ook. Een overtrading kost me
minimaal 2150 euro', zegt Bob, eigenaar
van Bob's Bar 81 Bistro in het centrum
van Kaapstad. Er is wel een groot ver-
schil met het rookverbod in Nederland,
merkt hij op. 'In Nederland is het rook
verbod in de horeca ingesteld ter verbe-
tering van de werkomstandigheden
van het personeel. Hier is het anders-
om. Wij werken in een rokerige ruimte,
en ergens achterin is een ruimte voor
niet-rokers. Aan het personeel wordt
dus niet gedacht. Klagen heeft geen zin.
Dat hebben we al vaak geprobeerd. Dit
zijn nu eenmaal de regels.' O
Werknemers, daar zijn er in Zuid-Afrika eigenlijk
£SSk altijd te veel van. In een restaurant staan vrijwel
altijd zes of zeven mensen niets te doen.
Kaapstad en omgeving is een andere wereld vergele-
ken met het noorden van het land. De Boeren daar
vinden de Kaap een vrijzinnig 1 iberaal stuk land.
Zelfs in de meest armoedige wijken van Johannes
burg ziejeze:de jongens en meisjes van de mobiele
operators. Ze verkopen belminuten.
