Cultuur
'Ik wou geen woede, maar valse vrolijkheid'
VERHULST IS
'VERRADER'
ONMOGELDKE LIEFDE IN BOEK
BLD DOOR
DOSTOJEVSKI
Dimitri Verhulst
schreefeen
humoristisch
boekoverde
moederdiehem
als kind op straat
zette.'lkschrik
vanjankerigheid.'
Dimitri Verhulst Nieuw boek bestsellerauteur is geen afrekening geworden
OOO
DIMITRI VERHULST
Belgische taalstrijd
Tachtigjarige over Kaapstad
Metro Moskou
3|c Geen zuivere autobiografie
Uit elkaar voor de kinderen
Met Doe Maar de grens over
jgg laatste liefde van
feaJ!|n moeder
MaasstadPers
Woensdag 18 augustus 2010
Dirk Koppes
ROTTERDAM
Met De helaasheid der dingen scoorde
Dimitri Verhulst (1972) een van de
grootste Vlaamse bestsellers aller tij-
den. Hetverhaal over een jongen die
in een disfunctioneel plattelandsge-
zin met alcoholistische pa en diens
broers voor galg en rad dreigt op te
groeien, bereikte 00k in Nederland
een groot publiek. In zijn nieuwe ro-
man staat de moeder centraal, die
hem als kind aan zijn lot overliet,
omdat ze zich aan haar nieuwe huwe-
lijk wilde wijden.
Toch is De laatste liefde van mijn
moeder geen rancuneuze afrekening
geworden. Nietsvermoedend gaat de
kleine Jimmy met zijn moeder Mar-
tine en haar nieuwe vriend Wannes
op de eerste buitenlandse vakantie:
een busreis naar het Zwarte Woud.
Verhulst leeft zich uit in de sfeerteke-
ning van het vakantiegenot der kleine
luiden. Vlaamse schlagers knallen uit
de busspeakers en de schnaps smaakt
goed. Maar aan al het goede komt on-
vermijdelijk een einde: de spannin-
gen tussen stiefvader Wannes en
Jimmy lopen steeds hoger op, en
moeder Martine blijkt minder een
moederkloek dan de lezer dacht.
U sust de lezer in slaap met een ge-
moedelijke busreis en een parodie
op de jaren tachtig. Een bewuste
verrassingstactiek?
'Ik heb ergens gelezen dat humor de
beleefdheidsvorm van de wanhoop is.
Die toon ligt dicht bij mijn werkelijk-
heid. Het boek is niet bewust als over-
rompelingsstrategie opgezet. In mijn
eigen leven gebeurde Het drama 00k
zonder dreiging. Er klonk geen trom-
geroffel, geen onweerswolk vooraf-
Uw moeder zette u op straat, u
moest zichzelf redden. Waarom is
dit boek geen rancuneuze afreke
ning geworden?
'Ik ben ondertussen bijna veertig jaar.
Een stuk ouder en begripvoller - te-
genover mijn vader, die mijn leven
tot een hel heeft gemaakt: daarvoor
sloeg hij voldoende kapot. En tegen-
gaand aan de dag dat mijn moeder
besloot haar leven opnieuw te begin-
nen.'
maar ik wou geen woedende schrijf-
stijl, ikzocht naar valse vrolijkheid. Ik
schrikvan jankerigheid.'
Ischa Meijer werd 00k buitenge-
gooid door zijn moeder. Hij zei:
'Ik ben vermoedelijk schrijver om
mij op te dringen aan mijn moe
der.' Geldt dat 00k voor u?
'Ik ben me ervan bewust dat ik iedere
dag aanwezig ben in het leven van
mijn moeder. Gewoon door nu een
bekende schrijver te zijn. Ik ben niet
rancuneus, maar het voeltwel als een
soort overwinning van iemand die op
straat is gezet. Ik ben niet onder de
mat te vegen. Toch staat mijn leven
niet in het teken van mijn moeder. Ik
schreef al toen ik nog bij haar woon-
de. Dit boek ontstond niet om in haar
belangstellingte geraken.'
over mijn moeder, die op haar negen-
tiende een kind kreeg en trouwen
moest. Ondanks alles kan ik 00k lief-
devol terugdenken aan die mensen.
Mijn moeder heeft me tien jaar be-
schermd tegen een bezopen vent die
me kapot timmerde en die alle centen
opzoop. Zi j beknibbelde op alles om
toch eten op tafel te kunnen zetten.
Maar misschien lijd ik aan het Stock-
holm-syndroom en kan ik de gijzel-
nemers van mijn jeugd alleen lief-
hebben...'
Wat was de aanleiding om na uw
vader nu uw moeder centraal te
stellen?
'Dit boek heeft altijd op de rol gestaan.
In mijn persoonlijk leven ben ik door
een gelijkwaardige hel gegaan. Het is
niet niks, om door uw mama aan uw
lotte worden overgelaten. Ik heb lang
gewacht tot ik genoeg maturiteit had
als schrijver en mens, om dit boek zo
rustig en licht mogelijk te schrijven.
Tien jaar geleden had ik het meerwoe-
dend geschreven. Kan 00k mooi zijn,
Heeft ze al gereageerd op het
boek?
'Ikweetnietofzenogleeft. Ikheb he-
lemaal geen contact meer met haar.
Tien jaar geleden heb ikhaarvijf mi-
nuten gezien tijdens een proces dat ze
naar aanleiding van een ander boek
had aangespannen.'
Als een ellendige jeugd een schat-
kist is voor een schrijver, bent u
een schatrijk man.
'Ik ga niet mee in die onzin. Dan zou-
den er nog veel meer goede boeken
moeten zijn. Al erken ik dat die ver-
schrikkelijke tijd een mooie leer-
school was. Ik heb veel kunnen zien:
ouders, gescheiden ouders, pleegge-
zin, tot mijn achttiende een tehuis
voorverwaarloosdekinderen. Ikheb
het hele scala aan mogelijkheden
doorlopen. Zelfs als ik mijn leven op
nieuw zou beginnen, zou ikhetgraag
nog een keerzo doen. Misschien was
ikergongelukkigals kind. Nu prijs ik
megelukkigmetmijngeluk, talent en
intelligentie. Ik heb voldoende kerels
in het tehuis gezien die helemaal ten
onder gingen, zelfmoord pleegden of
aan de drugs raakten en nu een mise-
rabel bestaantje in een donkere hoek
van de beschaving leiden.'
De eerste druk van uw boek is
30.000 exemplaren. Druk?
'Als je als auteurzo'n oplage normaal
vindt, getuigt dat van pedanterie. Ik
vrees dat iedereen me het succes wel
gunt, maar niet te lang en niet te veel
Ik herkeri die reflex, dus zet me
schrap.' O
De laatste liefde van mijn moeder
(Contact) ligt vanaf vandaag in de
winkels.
In de Vlaamse media wordt Dimitri
Verhulst een verrader van de goede
Vlaamse zaak genoemd, omdat hij
in Wallonie woont. 'Ik heb Vlaande-
ren niet afgezworen, maar ik wilde
in de natuur wonen. Ik ben een Belg
in Belgie. Als ik een villa in de Pro
vence had, zou niemand zich daar-
aan storen. De Belgische taalstrijd is
onzinnig. Drie officiele landstalen in
een zakdoek genaamd Belgie: moet
kunnen.'
Schrijvers zijn jong op hun veertigste
en rijp op hun tachtigste. De Baarnse
auteur Theo de Kok besloot terug te
keren naar zijn jonge jaren in Zuid-
Afrika met de roman In de schaduw
van Kaapstad.
Ooit probeerde De Kok daar zelf
een nieuw bestaan op te bouwen.
Daarbij werd hij geconfronteerd met
het apartheidssysteem en de gevol-
gen daarvan voor kleurlingenwijk
District 6. Later zou hij terugkeren
naar Nederland en werken als predi-
kant.
De Koks In de schaduw van Kaapstad
(uitg. Bakker Baarn) vertelt over de
onmogelijke liefde tussen architect
Wim van Boekesteijn en kleurlinge
Irene Rice. Een blanke jongedame wil
hem inpikken, maar faalt in haar
amoureuze pogingen. Dit brengt Wim
in steeds grotere problemen.
Handig weet De Kok kleine details
over het leven tijdens de Apartheid in
zijn verhaal te weven. Minder handig
is zijn vertolking van een liefde: te
veel keukenmeidenemoties, te wei-
nig onbenoemde passie.
Psychologen protesteerden nog bij
de opening, eerder deze maand, van
het nieuwe Moskouse metrostation
dat aan de Russische schrijver Fjo-
dor Dostojevski is gewijd. De naar-
geestige illustraties, naar Fjodors
werk, zouden tot zelfmoord leiden.
Reizigers lanceerden een tegenof-
fensief: zij besparen reistijd en zijn
blij met de hommage aan een Russi
sche icoon. 'Psychologen zoeken ne-
gatieve dingen. Hier liever niet.'
'Mijn leven is onvoldoende interessant
®om rechtstreeks in een boekte stoppen', vindt
Dimitri Verhulst. 'Dat is geen roman, dat ben ik zelf.'
Verhulst hield niet meer van de moeder van zijn kind.
'Ik wilde geen spiegelbeeld van mijn ouders worden.
De moet juist uit elkaar gaan voor de kinderen.'
Aan Doe Maar koestert Verhulst goede herinnerin-
gen. 'Feit is dat we toen cultureel makkelijker de
grens overstaken. Nu maken we elkaars series na.'
