Actueel
ooo
Klimaat Bjorn Lomborg bepleit C02-tax
'Als we investeren in
alle technieken, is
de kans groot dat ze
resultaat opleveren.'
WIEGEL
HANS
Beter milieu begint in Vlaanderen
Hitterecord
Ben Jerry's leugentje
MaasstadPers
Woensdag2gseptember20io
Het is wel erg, dus lossen we het op
Hij was het internationale gezicht
van de klimaatsceptici, maar de
Deen Bjorn Lomborg pleit nu voor
honderd miljard dollar aan maatre-
gelen.Perjaar.
Marcel van Engelen
ROTTERDAM
Wie Bjorn Lomborg aan de telefoon
heeft, voelt aan de andere kant van de
lijn een vuur branden. Een vuur van
overtuiging - hij praat nogal gepas-
sioneerd, aan een stuk - aangewak-
kerd door ergernis. 'Ik heb altijd ge-
zegd dat klimaatverandering real is,
maarnietzo ergalsAl Gore beweerde.
Mensen hoorden alleen het tweede
deel en dus was ik een ontkenner. Nu
zeg ik dat we andere oplossingen
moeten kiezen dan C02-reductie en
dat we daar honderd miljard dollar
per jaar aan moeten besteden. Op-
nieuw horen mensen alleen het twee
de deel, en nu ben ik A1 Gore.'
Niet gedraaid
Vorige week verscheen Lomborgs
nieuwste boek, Smart Solutions to Cli
mate Change, en de begeleidende pu-
bliciteit ging vooral over de draai die
hij zou hebben gemaakt. Het zette
hem aan tot een opiniestuk in The
Wall Street Journal: ik ben helemaal
niet gedraaid! Dat het vooral daar-
over moet gaan, tekent volgens Lom
borg de polarisatie in de discussie
over klimaatverandering. 'Er lijken
nog altijd maar twee posities moge-
lij k: je vindt het bedrog of je vindt het
het einde van de wereld. Geen van
beide is juist. De belangrijkste reden
waarom we niet vooruitkomen is dat
het nauwelijks mogelijk is een intel-
ligente middenpositie in te nemen.'
Nu is het niet verboden om van
meningteveranderen, maar het moet
gezegd worden: Bjorn Lomborg is
niet gedraaid. Hij heeft nooit ont-
kend dat klimaatverandering een
door mensen veroorzaakt probleem
is. Wel kun je zeggen dat zijn betoog
is veranderd, of in elk geval dat hij
zijn nadruk heeft verlegd. Van 'hoho,
niet zo overdrijven' - waarmee de
echte klimaatontkenners hem in hun
kamp probeerden te slepen - naar
'dit is een serieus probleem, hoe gaan
we het oplossen?' Misschien is met
hem het hele debat aan een nieuwe
fase toe.
Lomborg is een politicoloog, die
statistiek doceerde aan de universiteit
van Aarhus, zich stoorde aan het pes-
simisme over het milieu, eind jaren
%S}iiii6SS
'Het probleem blijft honderd jaar bestaan. Zo lang kun je mensen niet bang blijven maken.'
REUTERS
Bjorn Lomborg. hollandsehoogte
negentig in Denemarken tegendraad-
se opiniestukken begon te schrijven,
en tenslotte een icoon werd in het in
ternationale debat over klimaatver
andering. Hij belandde erdoor op de
lijsten van's werelds invloedrijke
mensen en publieke intellectuelen -
van media als Time Magazine - zo on-
geveer als Ayaan Hirsi Ali is vergaan.
Wolkenvorming
Het lijkt er sterk op dat Lomborg,
naarmate hij zich verder heeft ver-
diept in de onmetelijke databergover
klimaat, de opwarming van de aarde
serieuzer is gaan nemen. 'De laatste
drie a vier jaar heeft mijn standpunt
zich ontwikkeld', geeft hij toe. 'Dat
komt doordat de mogelijkheden
voor slimme oplossingen zijn verbe-
terd. Maar ik ben nog altijd tegen
alarmiseren, het bang maken van
mensen. A1 Gore heeft zo het pro
bleem op de agenda gezet, dat heeft
zijn waarde gehad, maar het blijft
honderd jaar bestaan. Zo lang kun je
mensen niet bang blijven maken.
Dan worden ze moe, verliezen ze hun
interesse. Je moet oplossingen bie-
den.'
Lomborgs zwakte - hij is geen kli-
matoloog maar sociaal wetenschap-
per - is tevens zijn kracht. Hij pro-
beert overzicht te houden en neemt
het menselijk gedrag als uitgangs-
punt. In zijn nieuwste boek zetten
voor- en tegenstanders van uiteenlo-
pende oplossingen hun argumenten
uiteen, waamavijfeconomen (onder
wie drie Nobelprijswinnaars) die be-
oordelen. Welke oplossing biedt het
meeste waar voor haar geld? Hele
maal onderaan bungelt het terug-
dringen van broeikasgassen. We kun-
nen ons geld veel beter uitgeven aan
ontwikkeling van schone energie
(zon, wind, alge'n) en ook aan nog
slecht ontwikkelde technologieen als
het bevorderen van wolkenvorming
boven de zee, zodat de warmte van de
zon weerkaatst wordt.
Een onzekere rich ting, beaamt hi j
'Maar er zijn vele verschillende tech-
nieken. Als we in allem'aal investeren,
is de kans vrij groot dat ze resultaat
opleveren. Laten we zeggen dat deze
aanpak 90 procent kans van slagen
heeft. Dat is meer dan de nul procent
van de huidige aanpak. We richten
ons al twintig jaar tevergeefs op het
terugdringen van de COruitstoot.'
C02-belasting
Volgens Lomborg is het een illusie
dat we minder fossiele brandstoffen
zullen verbruiken als die stapsgewijs
duurder worden. We zullen pas echt
minder verbruiken als groene energie
zo goedkoop wordt, dat iedereen
daarvoor kiest. Daarom moet daar
het geld naartoe. Hij stelt voor het
onderzoek en de ontwikkeling te fi-
nancieren door wereldwijd een COr
belasting in te voeren die jaarlijks de
100 miljard dollar oplevert. Hoerea-
listisch is dat? 'Nee, India en China
zullen niet meedoen, de VS evenmin.
Maar die C02-tax is slechts het ideale
economische model. Je kunt de hon
derd miljard ookuit andere publieke
middelen halen. Het huidige beleid
van de EU, dat door C02-beperkin-
gen leidt tot kunstmatige afremming
van de economie, kost veel meer.'
In wezen is Lomborgs betoog he
lemaal zo dwars niet: hij pleit boven-
al voor schone energie. Wie kan daar
tegen zijn? Rajendra Pachauri in elk
geval niet. DeklimaatbaasvandeVN
vergeleek Lomborg eerder met H itler,
omdat hij mensenlevens te calcule-
Bjorn Lomborg
rend zou hebben beoordeeld. Sinds
kort zijn ze vrienden en ondertekent
Pachauri zijn mails naar Lomborg
liefelijk met 'Pachi', vertelt Lomborg
lachend. Pachi schreef een aanbeve-
ling voor Lomborgs nieuwe boek.
'Hij kende me niet, had zoals ve-
len alleen over mij gehoord via mijn
tegenstanders. Ik was de bad guy.
Toen we anderhalf jaar geleden sa-
men bij een debat waren, bleek hij
het tot zijn eigen verbazing vaak met
me eens te moeten zijn. Ik was geen
gek, maar een intelligente man. En ik
ben vegetarisch, al sinds mijn elfde,
dat heeft wellicht ook meegespeeld.
Dan kun je geen slecht mens zijn.' O
De met enige bombarie aan-
gekondigde tegenbegroting
van de linkse partijen is er
niet gekomen. Het linkse front is in
een zelf gegraven greppeltje geval-
len. Wat een verschil met de eerste
tegenbegroting in onze parlemen-
taire geschiedenis: het plan-Joekes
van de WD ten tijde van het kabinet-
Cals/Vondeling. Dat was actie, dat
was vuurwerk.
Wat nu overblijft is een lijstje di-
versentervervangingvande bezuini-
gingen op inburgering, rei'ntegratie
en kinderopvang. Rommelen in de
marge.
Oftewel: de bulk van de begro-
tingsvoorstellen van het kabinet Bal-
kenende/Rouvoet wordt gewoon
door het linkse front geaccepteerd.
Nu de kinderopvang. Daar worden
door sommigen grote woorden over
gesproken. Professor Louis Tavecchio,
hoogleraar kinderopvang in Amster
dam (Waar je tegenwoordig al niet
professor in kunt zijn) zegt niets van
de plannen te begrijpen. 'Er ontstaat
nu paniek, de kinderopvang wordt
een tricky business', aldus de hoogge-
leerde, die kinderopvang primair een
taak van de overheid vindt.
Is dat zo? Is het niet zo dat, als
mensen kinderen widen krijgen en zo
gelukkig zijn dat dat ook gebeurt, zij
daarmee de verantwoordelijkheid op
zich nemen goed voor hun kinderen
te zorgen, hen op te voeden en hen te
begeleiden tot mensen die hun plaats
in de samenleving weten te vinden?
Natuurlijk is het prima dat de
overheid daarbij ook de voorwaarden
schept: goed onderwijs, een veilige
buurt en ook kinderopvangfacilitei-
ten. Zeker voor ouders die weinig
verdienen of werken en in hun eentje
voor hun kind moeten zorgen. Maar
de eigen verantwoordelijkheid blijft.
Sommige partijen waren nog niet
zo lang geleden zelfs voor gratis kin
deropvang. Maar niets is echt gratis.
Gratis is hier alleen dat anderen dan
de ouders de kosten van die opvang
betalen. Anders gezegd: de opvang
die vroeger zonder subsidie infor-
meel werd geregeld, wordt nu be-
taald door de overheid. Die kosten
zijn gewoon de pan uitgerezen.
Vijf jaar geleden besteeddede
overheid 700 miljoen euro aan kin
deropvang, nu bijna 3.000 miljoen
per jaar. Nu betaalt, gemiddeld geno-
men, de overheid 80 procent van de
rekening van het kinderdagverblijf,
de ouder dus slechts 20 procent. Dat
wordt volgend jaar zo'n 25 procent.
Het Centraal Planbureau heeft
berekend dat die fors hogere subsi
dies maar een klein effect op de
werkgelegenheid hebben gehad.
Dus het zal vast niet zo zijn dat de
deelname van vrouwen aan het ar-
beidsproces nu ineens fors gaat da-
len.
Meer zelf betalen vindt niemand
leuk, maar een ramp is het niet. O
Q
Nederlanders hebben ongeveer 255 euro per jaar
over voor een beter milieu. Dat is minder dan de
Vlaming, die daar 3 2 0 euro voor uittrekt.
0
45 graden Celsius. Sinds de eerste metingen in 1877
is het nog nooit zo warm geweest in Los Angeles,
de Amerikaanse miljoenenstad aan de westkust.
Het populaire ijsmerk Ben a Jerry's mag niet meer op
de verpakking vermelden dat het volledig uit natuur-
lijke bestanddelen bestaat. Het ijs is niet 'all natural'.
o