Achtergrond
OOO
'Bierisvoorde
bevolkingook
een barometer
voor de staat
van het
land en de
economie.
Congo Primus marktleider
ooo
Bier is bier, zou je denken.
Maarin Congo is biermacht.
Dat maakt de directeurvan de
Heinekenbrouwerij tot een grate
meneer. Al zou hij datzelfzo niet
willenzeggen.
26
Het weer
Makelele aussi
Congo i, 2 en 3
MaasstadPers
Woensdag6 oktober20io
Alle macht
aan het bier
Mark van Assen
Ach, het is gewoon
een blond bjertje,
zegt de directeur
van de brouwerij.
'Vijftig procent
mout, dertig pro-
cent rijst entwintig
procent suiker. De bitterheid is ietsje
lager, dus je kunt er enorm veel van
opzuipen. En er zit veel koolzuur in.
Dat is lekker met de hitte hier.'
lazeker, dat is waar, knikt Jean-Marc
op zijn vaste terrasje langs de Rue Ba
nana in Kinshasa. Maar het is meer
dan lekker: 'Als ik het warm heb en al
mijn energie is op, dan drink ik Pri
mus. Daarkrijgikweerkrachtvan.'
Iedereen in Centraal-Afrika kent Pri
mus. Het is overal te koop. Op alle
wegen rijden bierwagens. In Burundi
was er een tijd dat elke soldaat recht
had op dagelijks drie flesjes. Er is geen
ontkomen aan. In de stoffige straten
van Kinshasa is het Primus-blauw de
dominante kleur, op reclameborden,
op muren, op vrachtwagens, op fles
jes van 0,72 liter. Blauw met rood en
geelZeg, is dat ook niet.lazeker, de
kleur van Democratische Republiek
Congo is ook blauw met rood en geel.
'To lova RDC, to pona Primus!' - 'Hou
je van Congo, dan drink je Primus
En die andere slogan: 'Toujours lea
der!' - Altijd de nummer 1Geen
woord van gelogen, want Primus
heeft in Congo een marktaandeel van
bijna zeventig procent.
In de woonkamer van de familie Ka-
kassa staat behalve een tv ook een
grotekoelkast. Met een slot erop. Het
is tien uur's ochtends.
"Wil je een biertje?' Eh, oke.
Moeder Kakassa gaat op haar te-
nen staan en tast met haar vingers de
bovenkant van de deurpost af. Daar
liggen de sleutels van de koelkast. Te
veel gratis meedrinkers in deextended
family. Ook de zoon krijgt een Pri
mus, en dat terwijl hij even tevoren
nog liep te verkondigen dat hij Van-
wege de kerk' niet drinkt. 'Ja, maar dat
geldt alleen voor buiten. Ik ben erg
religieus, dus dan is het niet goed dat
mensen me zien drinken. Binnen is
niet erg.'
Primus wordt gemaakt door Bralima
(Brasserie, LimonaderieetMalterie),
een brouwerij aan de oevers van de
Congo, gehuisvest in het oudste be-
ton (1923) van Kinshasa. Bralima is
eigendom van Heineken, de direc
teur is een Nederlander, Hans van
Mameren. 'Wij produceren dit jaar
3,9 miljoen hectoliter', begint hij
maar meteen. 'Daarvan is 2,7 bier en
1,2 softdrinks. Of dat veel is? Nou,
het ligt er aan waarmee je het verge-
lijkt. In Congo is de jaarlijkse con-
sumptie per capita zes liter. In Neder-
land tachtig. Dus dat valt best mee.'
Werk aan de winkel dus. Bralima doet
het met muziek. 'Bier, vrouwen en
muziek, dat is de ambiance voor de
Congolezen.'
De brouwerij heeft de grote mu-
sici van het land onder contract: Papa
Wemba, Zaiko, IB, Werrason, Wa-
zekwa, Dakumuda, Ferre en Kotazo.
Die krijgen veel geld, maar niet voor
niets. Optreden in Primus-reclames,
clips opnemen waarin vroli jk Primus
gedronken wordt (ook door de dan-
seressen), liedjes voor Primus schrij-
ven, jingles opnemen voor Primus,
concerten geven op een enorm Pri
mus-podium, onderwijl tussen de
liedjes door een Primusje drinken en
roepen dat Primus erg lekker is.
Overcfreven? Toen Van Mameren
er in slaagde de zanger Werrason los
te weken van concurrent Skol schoot
het marktaandeel in een dag tijd met
vijf procent omhoog. 'En toen we
hem presenteerden, waren er hon-
derdduizend mensen op de been.'
Wat de acht sterren waarschijnlijk
niet weten, is dat de samenstelling
van hun gezelschap niet toevallig is.
'Elke muzikant staat voor een bepaal-
de etnischegroep. Wij doen namelijk
niet aan politiek. Wij proberen een
nationale identiteit neer te zetten.'
En als een zanger per ongeluk toch
aan politiek doet? 'Dan gaan we er
eens goed voor zitten om te zorgen
dat hij dat voortaan laat.'
Met de viering van de 50-jarige onaf-
hankelijkheid van Congo in zicht,
meldde Van Mameren zich bij de au-
toriteiten. Hij wilde graag wat doen,
voor het land. 'Geeftu maar een mil
joen, zeiden ze. Hohoho, zei ik.' Uit-
eindelijk leverde hij de muzikanten,
hetgeluid en het licht voor wat grote
concerten. Als dank werd Primus het
'biere officielle cinquantenaire de
Vindependence de la R.D. Congo'.
Kinshasa. Op elk gewenst tijdstip van
de dag zitten mannen op terrassen
met flessen Primus-bier. Een enkeling
met Skol ('Het is de smaak die het
hem doet'), maar dat smaakt volgens
de kenners naar niks.
Een fles van 0,72 liter (er worden
geen glazen verkocht) kost 1.100
francs, iets meer dan een dollar. 'Spot-
goedkoop', zegt Van Mameren. 'Maar
meer kunnenvelennietbetalen. Eris
een einde aan de koopkracht. En de
mensen willen toch hun biertje.'
Dat Iaatste heeft niet alleen Hei
neken heel goed door, maar ook de
overheid. Het is geen toeval dat van
de enige twee multinationals die nog
over zijn in Congo de ene bier maakt
en de andere sigaretten (British To
bacco). De rest is gevlucht vanwege
de endemische corruptie en/of de
rampzalige infrastructuur. Een en-
kele fiinctionaris probeert het nog
wel, maar president Joseph Kabila zal
nooit toestaan dat Heineken of Bri
tish Tobacco te veel wordt belaagd
door hebberige politici en ambtena-
ren. De man kan blijkbaar van alles
doen met zijn land, kan nog zo veel
Congolese miljoenen in eigen zak
steken, maar van bier en sigaretten
moet hij afblijven. Anders heeft hij
echt een probleem.
Van Mameren pakt een blauw mapje
van een stapel op zijn bureau. 'Kijk,
Kinshasa: 3 3°C/2 3°C, zware regen met af en toe zon
Lubumbashi: 34°C/17°C, alleen maar zon
Kisangani: 29°C/21°C, zware regen met af en toe zon
Ook de van oorsprong Congolese oud-Chelsea-voet-
baller Claude Makelele maakt reclame voor Bralima.
Niet voor bier, maar het moutdrankje Maltina.
Tegenover Congo, aan de andere kant van de rivier
Congo, ligt ook Congo. Dit Congo heet Congo-Brazza
ville, en heeft een beetje ruzie met het andere Congo.
