A Achtergrond
ooo
In 2001 bepaalde Ratzinger
nog dat misbruikzaken vielen
onder het pauselijk geheim.
De dader ligt
ophetkerkhof
ooo
-4i_
nfi-
Noorwegen
He Australie
He Filippijnen
MaasstadPers
Woensdag24november20io
In januari van dit jaar bekende de Noorse oud-bis-
schop Georg Muller aan de politie dat hij twintig jaar
eerder een minderjarige misdienaar had misbruikt.
Minstens 12 priesters (uit Canberra, Sydney, Mel
bourne, Brisbane, Perth, Townsville, Ballarat, Bun-
bury, Wagga Wagga en Tasmanie) zijn veroordeeld.
Volgens aartsbisschop Orlando Quevedo hebben
wellicht 200 van zijn 7.000 priesters zich seksueel
misdragen - van pedofilie tot homoseksualiteit.
Nederlandse slachtoffers van
seksueel misbruik in de ka-
tholieke kerk kunnen zich tot
volgende week woensdag melden bij
de onafhankelijke commissie-Deet-
man, die het misbruik onderzoekt.
Binnenkort verschijnt Deetmans eer-
ste advies, over hoe de hulpverlening
aan slachtoffers het beste georgani-
seerd kan worden. Een dingstaat nu
al vast: de katholieke stichting Hulp
Recht, waarover slachtoffers sowieso
sceptisch zijn, kan die taak niet aan.
Sinds de affaire losbarstte in maart
zijn daar zo'n 1800 meldingen bin-
nengekomen, waarbij in 1600 geval-
len sprake was van seksueel mis
bruik. Ongeveer 200 mensen widen
bij Hulp Recht een procedure aan-
spannen tegen de dader. Maar met
het huidige tempo van de zittingen
gaat dat nog minstens vier jaar duren.
Dat betekent dat nog meer ontucht-
plegers overleden zullen zijn. Al is het
mogelijk dat de bisschop die dader
dan vertegenwoordigt.
'We doen vier tot vijf zaken per
maand', vertelt een woordvoerder.
'Mensen doen hun verhaal, je kunt ze
niet afkappen na een uurtje. Het is
heel tijdrovend, dat horen we ook
van juristen. En soms is de dader er-
bij, dat is emotioneel.'
De in 1995 door de kerk opgerichte
stichting heeft pastoraal-pedago-
gisch werkersachter de hand, maar
komtaan hulpverleningampermeer
toe. 'Misschien moet daarvoor een
speciale instantie in het leven wor
den geroepen', zegt de woordvoerder.
Hulp Recht heeft 1200 klachten
doorgespeeld aan de commissie-
Deetman. Die had zelf al 1000 mel
dingen via andere kanalen ontvangen
en moet nu de dubbelingen eruit ha-
len. In november volgend jaar komt
het eindrapport over alle misbruikza
ken. Daarin wordt ook gekeken naar
de verantwoordelijken, en naar hoe
zo'n drama in de toekomst voorko-
men kan worden. O
Tv-presentator Thomas Roberts vertelde aan
CNN hoe hij als 14-jarige leed onder het mis
bruik door Father Jeff Toohey. 'Een maand na-
dat het was begonnen, probeerde ik zelfmoord
te plegen.' Roberts nam een doos pillen in en
werd op het nippertje gered door zijn zus, die
toevalligzijn slaapkamer binnenliep. Toohey
moest een paar jaar geleden alsnog de eel in.
En dan zijn er nog de talloze bekend gewor-
den aanrandingen en verkrachtingen in Argen
tine, Mexico, Canada, Noorwegen, Duitsland,
Oostenrijk, Australie, de Filippijnen, Italic.
Maar er zijn nog veel landen waar het ijzig
stil is, in devoot Latijns-Amerika of het geker-
stende Afrika bezuiden de Sahara. Is het gezag
van Rome daar nog onaantastbaar, het taboe te
groot? Het kan niet anders dan dat ook in die
landen kinderen verkracht werden, terwijl Jezus
machteloos toekeek vanaf een houten crucifix.
Het is slechts wachten tot iemand ook daar het
stilzwijgen doorbreekt.
Ratzinger
Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Critici als
dichter Huub Oosterhuis, zelf uitgetreden als
priester en getrouwd, zoeken de duivel in het
celibaat. Priesters mogen geen partner hebben.
Daardoor ontladen hun seksuele gevoelens
zich in perverse kronkels. Alleen is het weten-
schappelijk niet aan te tonen dat het celibaat
een rol speelt.
Het taboe op seksualiteit is wel onmisken-
baar. Het Vaticaan voert een uiterst conserva-
tieve lobby bij de Verenigde Naties, tegen seksu
ele voorlichting en het promoten van
condooms. Die zouden aids alleen maar bevor-
deren, of in ieder geval geen echte oplossing
bieden.
Maar de belangrij kste oorzaak van dit gezwel
dat tot zulke weerzinwekkende proporties kon
uitgroeien, is de criminele mentaliteit van het
Vaticaan - alle welwillende individuen ten spijt.
Als een incident doordrong tot de leiding stond
niet het belang van het slachtoffer voorop, zo-
als je zou mogen verwachten van de kerk van
Jezus en Maria, maar het eigen imago. Dus
moest misbmik in de doofpot.
Met een duistere hoofdrol voor kardinaal
Joseph Ratzinger, tegenwoordig beter bekend
als paus Benedictus XVI. De paus die dit jaar
metPasen, inzijn urbielorbi-zegen, inalletalen
zweeg over het ontuchtschandaal. De paus die
later alsnog excuses aanbood en seksueel mis
bruik betitelde als doodzonde, maar dat in een
adem noemde met het wijden van vrouwen tot
priester. De paus die pas afgelopen vrijdag alle
kardinalen naar Rome ontbood om een ant-
woord te formuleren op de crisis. Voortaan
moeten bisdommen samenwerken met de lo-
kale autoriteiten. Het is allemaal too little, too
late.
Want als kardinaal Ratzinger bekrachtigde hij
nog in 2001 hoogstpersoonlijk de kerkregel dat
seksueel misbruik van minderjarigen berecht
moet worden door de kerk zelf, en dat het is
onderworpen aan het 'pauselijk geheim'. Geen
sprake van een verplichte melding aan de auto
riteiten, daders mochten 'zonder ruchtbaar-
heid' overgeplaatst worden.
Toen waren in Amerika al verschrikkelijke
voorbeelden bekend. Zoals priester Lawrence
Murphy, die in Wisconsin zo'n tweehonderd
dove kinderen verkrachtte. De aartsbisschop
van Milwaukee waarschuwde Ratzinger her-
haaldelijk, maar die deed niets. En toen de
Amerikaanse bisschoppen later zelf maarstren-
gere regels opstelden tegen pedofiele priesters,
waaronder een verplichte aangifte, nam het Va
ticaan die bewust niet over. De vrees voor pro-
cessen en reputatieschade was te groot.
Ook kardinaal Simonis keerde zich tegen de
regels. Juist door die mentaliteit ontliepen da
ders vervolging, en konden ze vrolijk verder
gaan met het vernietigen van j onge levens.
Neem de horror in Huize Nazareth te Til-
burg. 'De frater nam je op schoot', zei een oud-
leerling tegen RTLNieuws. 'Ikmoest mijn broek
uitdoen en dan gebeurde het. Op mijn achtste
werd ik anaal verkracht en dat gebeurde zo ge-
welddadig en zo vaak dat ik wel zeven keer ge-
opereerd moest worden.' Dat verschrikkelijke
douchen staat hem nog zo goed bij. 'De frater
ging dan met zi jn vingers langs je schaamstreek
en tussen je billen. Vaak was het niet goed en
moest je je nog eens wassen. Daarna waste de
frater je opnieuw. Altijd op dezelfde plek. En
dan herhaalde zich het ritueel opnieuw.'
Mea culpa
Menig slachtoffer is blij om eindelijk die erva-
ringen te kunnen delen. Meestal anoniem, uit
schaamte. De een klopte eerder al aan voor psy-
chische bijstand, de ander kropte het op. Nu
eisen de slachtoffers gezamenlijk onmisken-
bare excuses, plus represailles voor de verant
woordelijken. Een groeiende groep wil geld
zien, als compensatie voor alle leed. In de Ver
enigde Staten zijn al honderden miljoenen dol
lars uitgekeerd.
Nederland beleefde onlangs een doorbraak
toen de orde van franciscaner broeders toezeg-
de te gaan onderhandelen over een schadever-
goeding. Met de stichting Mea Culpa van muzi-
kant Bert Smeets (59), wiens leven op
jongenspensionaat Sint Maria ter Engelen in
Bleijerheide door de broeders tot een hel werd
gemaakt. Hetzal hier niet bij blijven.
Mea Culpa is Latijn voor 'mijn schuld'. Een
katholiek begrip, dat nog nooit zo van toepas-
sing was als op de rol van Rome in dit enorme
onbevattelijke schandaal. Inderdaad. Mea cul
pa, mea maxima culpa. O
Met dank aan het tv-programma Andere Tijden.
