Achtergrond
OOO
'Het is al heel lang zo dat
nieuwe generaties rijker
zijn dan de vorige.'
Maatschappij Rovende babyboomers zijn fabel
ooo
Jongeren betalende rekeningvandespilzuchtvan
babyboomers, is een veelgehoorde klacht. Want die
zouden de vergrijzingonbetaalbaar ma ken. Onzin,
blijktuit analyse van decijfers.
20
Profijt van belasting over hele leven
Fortuyn zei het al
3fe Aardgasbaten
3|c Zuipen kunnen ze
MaasstadPers
Woensdagi december20io
Veertigers, zeur
tochnietzo
Jan-Hcin Strop
Babyboomers, jul-
lie hebben het
gedaan. Gebo-
ren vlak na de
Tweede Wereld-
oorlog hebben
jullie onredelijk
geprofiteerd van
de welvaarts-
staat, betaald van de slinkende gasbel
in Slochteren. Bovendien zijn jullie
dankzij de hypotheekrenteaftrek rij-
ker dan wie dan ook en nu gaan jullie
ook nog eens allemaal tegelijk met
pensioen, waar te weinig voor is be
taald. Ennogerger: over een paar jaar
strompelen jullie achter rollators
massaal richting zorginstellingen,
die daardoor onbetaalbaar dreigen te
worden. Jongeren moeten daarom
inleveren om de spilzucht van zelf-
verrijkende, vergrijzende babyboo
mers te betalen. Jullie zijn, kortom,
van de generatie you love to hate.
Het is heel modieus om mee te
zingen in het koor van klagers, zeker
omdat dit valse lied zo'n lekkere anti-
iinkse klank heeft. En nu het econo-
misch wat tegenzit en de gevolgen
van de vergrijzing voor de overheids-
financien helder in beeld zijn geko-
men, moet toch iemand de schuld
krijgen. De hoofdredacteur van BNR
Nieuwsradio Paul van Gessel (45)
schreef er met BNR-presentator Paul
van Liempt (48) onlangs het zeurde-
rige boek Bye Bye Babyboomers over,
waarvan het emstig de vraag is of je er
bomen voor moet kappen.
Onterechte verwijten
Want hoe verleidelijk het ook is om
babyboomers op het schavot te hij-
sen, de verwijten aan hun adres zijn
niet terecht. De mensen die dit roe-
pen - welvarende dertigers en veerti
gers voorop - zijn in hun drift om
hun eigen ouders te verketteren, ver-
geten naar de cijfers te kijken. In Den
Haag, op de burelen van het Centraal
Planbureau (CPB), doen ze dat wel
- nuchter naar de statistieken kijken,
die voor een universitair geschoolde
hoofdredacteur als Van Gessel ken-
nelijkeen brugteverzijn.
Een blik op blik op de studie die de
Haagse rekenmeesters van de rege-
ring in juni hebben gepubliceerd
(Vergrijzing verdeeld - toekomst van de
Nederlandse Overheidsfinanci'en) en
het salonfahige geklaag was ons be-
spaard gebleven.
In de studie waarschuwt het CPB
voor de financiele gevolgen van de
vergrijzing, waarna het ondenkbare
opeens mogelijk bleek: Nederland
gaat langer werken. Omdat de vergrij
zing dus gevolgen heeft voor de jon-
gere en toekomstige generaties, was
er in de studie extra aandacht voor de
verdeling tussen generaties. Vreemd
genoeg hebben de ontnuchterende
conclusies de verwarde veertigers niet
bereikt.
Hadden de klagers de - oke, we
geven toe - nogal ingewikkelde stu
die gelezen, dan hadden ^e wel een
toontje lager gezongen. Want wie
naar de verdeling kijkt vanuit het
principe van het 'netto profijt', con-
stateert dat niet de babyboomers het
meest profiteren van de overheid
maar de huidige dertigers en veerti
gers! Bye bye Van Gessel en Van
Liempt.
Aardgasbaten
Hoe zit dat? Het netto profijt is het
saldo van wat iemand betaalt aan be-
lastingen en premies en wat diegene
ontvangt van de overheid in de vorm
van subsidie, onderwijs, uitkeringen,
snelwegen et cetera. Dit saldo blijkt
positief te zijn voor alle generaties
geboren vanaf 1948, dankzij de aard
gasbaten. Let op: de echte babyboo
mers geboren in 1946 of 1947 heb
ben een negatief profijt.
De latere babyboomers profiteren
meer van de aardgasbaten, maar 'voor
decohorten van voor circa 1960geldt
echter dat ze minder profiteren naar-
mate ze eerder zijn geboren', schrijft
het CPB (zie grafiek). 'De oorzaak
hiervan is vooral dat in de periode na
de oorlog sprake is geweest van een
lange periode van sterk oplopende
uitgaven aan onderwijs, openbaar
bestuur en infrastructuur. Vlak na de
oorlog waren deze uitgaven laag. De
echte babyboomers (1946-1955)
hebben dus een tijd meegemaakt met
gemiddeld lagere profijten van deze
voorzieningen dan de cohorten die
later zijn geboren.'
Hiermee is het fabeltje van de roven
de babyboomers wel doorgeprikt.
'Het verraste ons ook wel een beetje',
zegt hoogleraar Casper van Ewijk,
medeauteur van de studie, over de
uitkomst. 'Maar het is al heel langzo
dat nieuwe generaties rijker zijn dan
de vorige.'
Pijnlijk voor de klagers is dat de
mensen geboren tussen 1960 en
1980 het meeste geld ontvangen uit
de staatsruif, blijkt uit de berekening.
Toch staat in het anti-babyboomers-
boek: 'Deze X-generatie heeft tot op
heden volgens het CPB relatief meer
geprofiteerd van de overheid, maar
zal de komende decennia ook relatief
meer moeten werken en betalen.'
Maar die generatie hoeft helemaal
niet meer te betalen, want de bereke
ning van het CPB gaat over de gehele
levensloop, daarin is dus ook meege-
nomenwat de huidige veertigers nog
gaan ontvangen.
Waarom heeft de X-generatie het
zo goed? 'De belangrijkste reden is
dat in de jaren tachtig en negentig de
onderwijsvoorzieningen goed waren
en de lasten laag', legt Van Ewijk uit.
De jaren tachtig, die waren inder-
daad prachtig, mits je studeerde.
Vanaf 1986, het jaar waarindekinde-
ren van de babyboomers gingen stu-
deren, kregen studenten 600 gulden
studiefinanciering en nog meer als
hun babyboomouders, die zulke luxe
beurzen nooit hebben gekregen,
armlastig waren. Mensen als Van Ges
sel zagen de guldens de voile zes jaar
op hun bankrekeningbinnenkomen
- hij studeerde maar liefst tien jaar op
kosten van de samenleving.
Ook plezierig voor jongeren zijn
dure voorzieningen als de kinderop-
vangsubsidie, waar babyboomers al-
leen van konden dromen. Sinds 2005
zijn de kosten daarvan opgelopen
van 700 miljoen tot bijna drie miljard
euro. Dertigers en veertigers hebben
er veel plezier van, en krijgen zelfs
met een drie keer modaal salaris een
flinke vergoeding voor hun tweede
kind op de creche.
Redelijke verdeling
Voor mensen geboren na 1980 neemt
het overheidsprofijt af, zo blijkt ver-
volgens, omdat zij een steeds groter
deel van de levensloop te maken krij-
gemiddeld 1700 per jaar
Dei-tiger
1946 -1955
Geboren in: 1948 i960 1980
2010
gen met de gevolgen van de bezuini-
gingen die nu worden ingezet. 'Maar',
zegt Van Ewijk, 'alle toekomstige ge
neraties kunnen netto profijt ver-
wachten, zelfs na bezuinigingen om
financien houdbaar te maken.' De ge-
middelde boreling in 2010 zal vol
gens het CPB 40.000 euro ontvangen
van overheid.
'Jongeren zijn veel beter opgeleid
dan babyboomers en hebben meer
technologische kennis', zegt de Til-
burgse hoogleraar en vergrijzingex-
pert Lans Bovenberg. 'Daaromzijnze
veel welvarender en leven ze langer.
De verdeling is heel redelijk. Het
wordt tijd dat mensen dat vergrijzing
gaan zien als teken van welvaart.'
Dat kan allemaal zo zijn, zullen de
volhouders zeggen, maar die baby
boomers hebben wel enorm geprofi
teerd van de hypotheekrenteaftrek en
de stijging van de huizenprijzen van
af de jaren negentig, en die zijn niet
verwerkt in de CPB-berekening. Hoge
prijzen zijn vervelend voor starters
op dewoningmarkt want zij moeten
veel geld lenen om de aankoop van
het huis te financieren, voorlopig
zonder zicht op een sterke prijsstij-
g'ng
Dat is op zich waar - hoewel de
huizenprijsstijging maar voor een
deel is toe te schrijven aan de aftrek -
vanuit het oogpunt van profijt is het
echter zonneklaar dat de mensen die
Pim Fortuyn schreef ookal eens een verwijtend
boek over babyboomers:
Autobioqrafie van een baby boomer (1998).
Het kabinet-Rutte gaat de aardgasbaten geheel
aanwenden voor het aflossen van de staatsschuld.
Dat is gunstig voor jonge generaties.
Groeiend percentage van de probleemdrinkers zijn
babyboomers. Zij doen laatste jaren in toenemende
mate een beroep op de verslavingszorg. Zielig he.
