Cultuur ^9^
Hi
ooo
De elpee ging dood, werd doordj'sgered,gingweerdood en blijkt nu springlevend op een
markt voorjarennegentigmuziek. 'Jeff Buckley doet het op vinyl beterdan op cd.'
FILM
RECENSIE
AAuziek De dj is niet meer nodig voor de vinylindustrie
Weesgelukkig,
belieguzelf
sje The Social Network op kop
5jc Foo Fighters in het roze
9|c Hofland wint Hooftprijs
MaasstadPers
Woensdagi5december20io
Arjan Terpstra
HAARLEM
Vinyl is dood, maar daar trekken ze
zich lekker niets van aan in de Haar-
lemsevinyldrukkerij Record Industry.
De platenfabriek is de grootste van
Europa en drukt zo'n drie miljoen
schijven per jaar, leren we bij een
rondleiding door het bedrijf. Er zijn
33 drukmachines, die onder het gesis
van stoomaangedreven mechanica
elke 25 seconden een nieuwe plaat
uitpoepen. De totale productie maakt
een aanzienlijk deel uit van de circa
45 miljoen vinylplaten die per jaar
wereldwijd worden geperst.
Goed, het zijn andere tijden dan
voorheen. In 2000, toen vinyl al een
jaar of tien dood was verklaard (en de
cd de vinylschijf uit de muziekschap-
pen had weggedrukt), werden nog
250 miljoen platen gedrukt. Dat vo
lume was toe te schrijven aan het vi-
nylgebruik van dj's, die niet aan de
romantiek van hun draaitafels en pla-
tenkoffers konden ontsnappen.
Maar aan alles komt een eind, zegt
directeurTon Vermeulen. Hij kocht
de perserij in 1998 van Sony, en werd
voor gek verklaard. De topdagen dat
hier maanden achtereen op voile fa-
briekssterkte de 35 miljoen exempla-
ren van Michael Jackson's Thriller
werden gedrukt, waren geteld. Wie
koopt er een platenfabriek als de cd
het pleit al heeft gewonnen en de
mp3-spelerzijn digitale kop al om de
hoek steekt?
Achteraf gezien was het een topbe-
slissing. Want vinyl overleefde de di-
gitaliseringsgolf en zit vandaag de
dag zelfs in de lift. De elpee bleef van-
wege de geluidskwaliteit het liefje van
audiofielen, maar wordt inmiddels
ook door een heel andere markt om-
armd: die van de niet-per-se-audio-
fiele dertigers en veertigers. Die draai-
den in hun jeugd hun plaatjes op de
pick-up, en gingen als twintigerbraaf
mee toen hun artiesten in de jaren
negentig op cd overstapten. Nu ze
rond de veertig zijn, blijken ze zeer
ontvankelijk te zijn voor een stap te-
rug in de techniek, en massaal achter
titels aan te jagen die hun jonge jaren
omlijstten. Jeff Buckleys Grace is po-
pulair. Alice in Chains' Dirt is op vinyl
niet aan te slepen. Eddie Vedders so-
Ioplaat Into The Wild doet het goed,
de eerste plaat van Rage Against the
Machine. Oplage per titel? Verschilt,
maar 15.000 stuks per druk is nor-
maal. Enerkanaltijdweerbijgedrukt
als de vraag groter is dan het aanbod,
wat vaak genoeg het geval is.
Maar dat is niet het hele verhaal,
zegt Michiel Kusters. Hij werkt bij
Music on Vinyl, een Nederlandse pla-
tenmaatschappij die speciaal voor
vinylproducties is opgericht. Het be
drijf speurt actief naar de rechten voor
vinyluitgaven van geselecteerde titels
- sinds de oprichting in oktober 2009
zijn dat er al 200. Kusters en kornui-
ten krijgen het zo voor elkaar om ti
tels op de markt te brengen van labels
die zelf al heel lang niets meer met
vinyl doen. Met effect: van Jeff Buck
leys Grace, een plaat uit 1994, worden
op dit moment naar alle waarschijn-
lijkheid meer vinylexemplaren ver-
kocht dan cd's. 'Echt een long tail-ver-
haal', zegt Kusters, verwijzend naar
de populaire retailfilosofie dat niche-
markten op lange termijn ook zeer
profijtelijk kunnen zijn.
Dus draaien de persen bij Record
Industry op voile toeren. En niet al-
leen met oude platen in een nieuw
vinyljasje. 'Nieuw' is het toverwoord.
Kusters: 'Vijfentachtig procent van
wat we uitbrengen draait om nostal
gic, maarvijftien procent van de titels
is niet eerder uitgebracht.' Anouk
bracht bijvoorbeeld haar laatste plaat
eerst op vinyl uit, de nieuwe Trigger-
finger is net de deur uit. Aha Shake
Heartbreak van Kings of Leon deed
het goed op plaat, Sia's We Are Born.
'Die platen kennen een topverkoop
bij optredens: jongeren zijn superblij
als ze na een concert met een echte
plaat op huis aan gaan.' O
Bij Record Industry in Haarlem worden op 33 persen platen gedrukt. foto'S: pepijn leupen
Er is (al)weertoekomst voor vinyl
TISHAEETGERINK
HHHHfli
hmhmi
et leven is een hachelijke
onderneming, een bete-
kenisloze nachtmerrie', zei
Woody Allen in Cannes bij de pre
miere van zijn 44e film. 'De enige
manier om gelukkig te zijn is jezelf
voor de gek houden.' Dat is dus pre-
cies wat de karakters in Ybu will
meet a tall dark stranger doen. Alfie
(Anthony Hopkins, foto) besluit dat
hetna veertigjaarhuwelijktijd is
voor een tweede jeugd, compleet
met sportauto, sportschool en Viagra.
Hij ruilt zijn vrouw Helena (Gemma
Jones) in voor een jonger, blonder,
dommer exemplaar: Charmaine. Na
een halfbakken zelfmoordpoging
vindt Helena troost bij een waarzeg-
ster, die haar elke sessie oppept met
een bel whiskey en verhalen over au
ra's en knappe vreemdelingen die op
haar pad zullen komen.
Dochter Sally (Naomi Watts)
kampt ondertussen met migraine,
een kinderwens en een lamlendige
echtgenoot (Josh Brolin), die het ooit
leek te maken als schrijver maar zijn
energie nu liever in de knappe over-
buurvrouw stopt dan in zijn nieuwe
boek. Sally valt voor haar charmante
baas (Antonio Banderas) die het niet
buitenechtelijk met haar aanlegt,
maar met haar vriendin. En de jonge,
golddiggende\i\am van haar pa doet
hettussen het bontjassen enjuwelen
shoppen door met haar sportinstruc-
teur. Lekker bezig, mensen.
Allen is natuurlijk als geen ander
goed in herkenbare karakters die
worstelen met liefdesproblemen en
verlangen naar geluk. You will meet
zou gemakkelijk een deprimerend
drama kunnen zijn met alle ellende
die voorbijkomt (scheiding, zelf
moordpoging en als klap op de vuur-
pijl een overleden kind), maar de er-
varen regisseur slaagt erin het licht-
voetigte brengen. Hij wordt gehol-
pen door vrolijke jazzy muziek uit de
jo's en actrice Gemma Jones, die net
als in Bridget Jones een tenenkrom-
mende moeder neerzet. Samen met
de andere goede acteurs en de grap-
pige, karikaturale Charmaine houdt
ze de film overeind, want die is ver-
der niet erg bijzonder.
Deze keer ook geen cameo voor
de regisseur zelf. 'Ik ben te oud.
Geen lol aan als je't meisje niet
krijgt.' Maar over stoppen denkt de
inmiddels 75-jarige niet. 'Mijn rela-
tie met de dood blijft hetzelfde. Ik
ben ertegen.' O
- Woody Allen
You will meet a tall dark stranger
The Social Network is door verschillende Ameri-
kaanse filminstituten uitgeroepen tot de beste film
van 2010. Daarmee dus ook de grote Oscarfavoriet.
Rockband Foo Fighters is de volgende grote naam die
door Pinkpopbaas J an Smeets voor de editie van
2011 is gestrikt. Het Britse Coldplay is de hoofdacL
Henk Hofland neemt op 19 mei 2011 in Den Haag de
P.C. Hooftprijs voor beste essay in ontvangst. De jury
roemde zijn virtuoze omgang met het woord.
