Achtergrond
OO
Alles en iedereen is klaar voor
de Grote Sprang Oostwaarts.
Alleen de politiek huivert nog.
OOO
19
Mariene massaproductie
Als het maar groen is
sje Werkplaats van de wereld
MaasstadPers
Woensdagigjanuari 2011
De Chinezen zijn behoedzame spe-
lers op de financiele wereldmarkt. Ze
beschikken over voldoende dollars
om de VS op de knieen te dwingen,
maarzullen er alles aan doen om een
handelsoorlog te voorkomen. Maar
je hoeftgeen rocket scientist tezi]n om
te zien waar deze groeiende reus zijn
groeikansen ziet. Over twintig jaar
zijn niet de VS, maar is China de
grootsteeconomieterwereld. Deop-
komende landen als China, India,
Rusland en Braziliezijn gezamenlijk
nu al economisch machtiger dan het
Westen. En de EU is op dit moment
China's grootste afzetmarkt.
Omgekeerd wordt China voor de
EU als exportland steeds belangrijker.
Een kwart van de Rotterdamse haven
is nu al in gebruik voor de Chinese
im- en export. China is dus zeer ge-
baat bij Europese stabiliteit, en Pe
king heeft diepe zakken gevuld met
dollars, die voor destabilisatie van de
euro kunnen zorgen. Zij heeft be-
loofd met die enorme dollarreserves
de eurozone bij te staan, door staats-
schulden van landen als Grieken-
land, Span je en Portugal op te kopen.
Daarmee koopt China politieke in-
vloed en belangen in industrieen. Ja
pan heeft zich vorige week overigens
00k bereid getoond de eurozone met
serieuze bedragen te helpen.
Het Oosten heeft vertrouwen in
Europa. Wat nog ontbreekt, is Euro-
pees vertrouwen in het Oosten. In de
VS worden Chinese investeerders
bijna het land uitgejaagd; hier in Eu
ropa worden ze met enig wantrou-
wen gadegeslagen. Ten onrechte. Ze
zijn onze grote kans om aan de omar-
ming van de wankele Amerikaanse
reus te ontsnappen. En dat moet.
Voordat dat land in de greep komt
van een permanente politieke en fi
nanciele crisis.
Er is een andere uitstekende reden
om zo snel mogelijk aan die Ameri
kaanse greep te ontkomen: energie.
Ooit was Europa net zo verslaafd aan
Arabische olie als de VS. Toen liepen
de geopolitieke belangen parallel.
Maar dat doen ze allang niet meer.
Amerikanenzijn nog steeds verslaafd
aan Arabische olie, en daaraan zal in
de komende decennia weinig veran-
deren. Terwijl Europa het niet alleen
veel zuiniger aan doet, maar 00k
dringend op zoek is naar alternatie-
ven. Europa moetwel. Het heeft altijd
voorrang gegeven aan een misschien
minder spectaculaire, maar in ieder
geval stabiele economische groei.
Dat vereist stabiele energieprijzen.
Maar dankzij Amerikaanse militaire
interventies is het Midden-Oosten
een grote brandhaard, en is olie uit
het Midden-Oosten buitengewoon
onaantrekkelijkgeworden. Devoort-
durende conflicten in de regio, en het
daardooroplaaiendeterrorisme, zul-
len de VS hoogstwaarschijnlijk verlei-
den tot nieuwe militaire avonturen,
zoals een aanval op Iran. Avonturen
die de regio alleen maar nog instabie-
lerzullen maken. En dat zal de leve-
rantie alleen maar nog onbetrouw-
baarder maken.
Rusland
Maar er is 00k een kans dat de VS zich
de komende jaren juist terug zullen
trekken uit de internationale politie
ke arena (zie kader.) Dat is goed
nieuws voor het Midden-Oosten
(metuitzonderingvanSaoedi-Arabie
en Israel) en belangrijk nieuws voor
de opkomende industriestaten, die
op eigen kracht hun economische
belangen zullen moeten gaan be-
schermen. Europa is geen militaire
grootmacht en moet dat 00k niet
worden. Maar als hetzijn welvaartwil
behouden, zal het in dit spel een
hoofdrol moeten spelen. Alweereen
reden om verder te kijken dan het
oude, atlantische bondgenootschap
Inzet van het beleid is een duur-
zaam evenwicht. Wat Europa nodig
heeft, is een slimme combinatie van
energieleveranciers en van energie-
bronnen: duurzame energiebronnen
(nucleair, zon, wind, biomassa) en
het flexibele, schone aardgas. Dat
laatste betekent een nauwere band
met Rusland. Nu al zijn er innige
banden tussen Nederland en het Rus-
sische Gazprom. Gasunie neemtdeel
in Nordstream, de gaspijpleiding
door de Oostzee. Als het om energie
gaat, hebben we allang voor het Oos
ten gekozen. Daar groeit een com-
pleet nieuwe markt, met compleet
andere spelers. China heeft recent
een overeenkomst gesloten voor de
levering van Russisch gas. Ook hier
gaan de belangen steeds meer paral
lel lopen.
Een nieuwe wereldorde
De American Century spoedt naar zijn
einde. Het land is economisch in het
slop geraakt en politiek volstrekt ver-
lamd. Iedereen roept er om hervor-
mingen, om nieuw elan, om eenheid.
En al die idealen zijn verder weg dan
ooit. Het land staat voor een onge-
kende zware, dubbele crisis. Europa
moet te alien tijde voorkomen dat
het daarin wordt meegesleurd. Het
zal zo snel mogelijk aansluiting moe
ten zoeken bij de opkomende indu-
strielanden.
Diezelfde landen zijn dringend
op zoek naar een nieuwe economi
sche wereldorde. Een systeem waar-
binnen de ooit almachtige Verenigde
Staten een bescheidener rol spelen,
en waarin diezelfde VS niet meer in
staat zullen zijn de wereldeconomie
hun wil op te leggen. Economisch en
financieel is de basis voor die nieuwe
orde al gelegd. China wil zijn krach-
ten bundelen met de nieuwe spelers,
met energiegigant Rusland en met
het rijke, gistende Europa.
Alles en iedereen staat klaar voor
de Grote Sprong Oostwaarts. Ieder
een, alleen de politiek huivert. We
mogen hopen dat Europa zijn kans
ziet, en benut, voordat het zinkende
schip Amerika ons naar beneden
trekt. O
Amerikaanse werven bouwden in vier jaar tijd 90.000
landingsvaartuigen en 8.000 grote oorlogsschepen.
Zestien keer zoveel oorlogsschepen als de Japanners.
Alle autofabrieken concentreerden zich op militair
materieel. Ford in Detroit overtrof in zijn eentje de
Italiaanse wapenproductie.
Aan het eind WOII hadden de VS tweederde van al
het geallieerde legermaterieel geproduceerd,
waaronder 300.000 vliegtuigen en 86.000 tanks.
MERliN BEELDVERTEIXER
