53
3,8
49.000
40.000
1,7
5350
270
1,1
oo Yj
veel verzet. Achtergrond
Andere studies
Wat is er nodig?
Utopisch
Koplopers
Geen cash, wel stroom
Europa zit niet stil
Deze 00k
MaasstadPers Woensdag 2 3 februari 2011
Mark Jacobson Stanford University
mlri windturbines van 5 MW
zonneparken (concentrated so
lar, zonnespiegels) van 300 MW
zonneparken (solar pv,
zonnepanelen) van 300 MW
miljard zonnepaneelsystemen
opdaken van3kW
geothermische energie-
centralesvanioo MW
nieuwe waterkrachtcentrales
van 1300 MW
miljoen golf- en getijden-
centrales van 0,75 en 1 MW
parken en zonnecentrales, en vervang
je alle brandstofmotoren, dan moet
noghet ingewikkeldste probleem van
duurzame energie worden opgelost.
In een woord: wisselvalligheid.
Zoals bekend waait het niet altijd
en verschuilt de zon zich wel eens
achtereenwolk. Ineenwereldwaarin
je in zulke situaties niet kunt terug-
vallen op kolencentrales, moet je een
andere oplossing verzinnen. Die be-
staat uit het verbinden van elektrici-
teitsnetten, 00k wel het idee van een
'supergrid' genoemd. Waait het even
niet op de Noordzee, maar is er over-
aanbod in Spanje dan halen we de
stroom daarvandaan. En andersom.
Langeafstandsverbinding
Plannen voor een supergrid tussen
Noordwest-Europese landen bestaan
al, mede vanwege de groei van wind-
parken op de Noordzee en voor de
kust van Groot-Brittannie. En Deser-
tec, het Duitse initiatief voor Saha-
rastroom, heeft soortgelijke plannen
voor een langeafstandsverbinding
met Europa.
Om de flexibiliteit en zekerheid ver-
der te vergroten is het 00k nodig dat
producenten overtollige energie op-
slaan. Nu al pompen innovatieve
bedrijven veel geld in de ontwikke-
ling van superaccu's voor bijvoor-
beeld zonnecentrales om 00k
's nachts stroom te kunnen leveren.
Dezelfde rol krijgt de accu van de
elektrische auto. Idee is dat mensen
hun auto opladen in daluren en in
piekuren de stroom 00k weer kun
nen terugleveren aan het net. Niet
gemakkelijk uit te voeren, geven de
auteurs toe, maar onderdeel van een
'intelligent' energiesysteem.
Misschien wel de meest verregaande
conclusie is dat invoering van het sys-
teem betaalbaar is. Volgens een uit-
voerige kostencalculatie zou energie
uit alleen hernieuwbare bron onge-
veer hetzelfde kosten als nu. Om deze
reden zien de onderzoekers - en vele
anderen met hen - dat de belangrijk-
ste hindernis sociaal en politiek is,
niet economisch of technologisch.
De mate van internationale sa-
menwerking en stimulerend beleid
die nodig zijn voor het plan zijn dui-
zelingwekkend. Maar toch is het niet
utopisch, zegt een van de onderzoe
kers Mark Jacobson. 'Het is alleen
utopisch in de zin dat mensen met
een financieel belang in bestaande
energiebronnen hier tegen zullen
vechten, zodat het plan er alleen met
veel verzetkomt. Maarwe hebben de
keuze om nu deze rich ting op te gaan
of door te gaan met alle kosten van
dien: 2,5 tot 3 miljoen doden per jaar
doorfossiele brandstoffen en schade
aan ons ecosysteem en landbouw.
Dat resulteert in economische schade
door hogere belastingen, verloren
arbeidsproductiviteit, hogere kosten
voor gezondheidszorg et cetera.'
Hoe onwaarschijnlijk 00k dat Ja
cobson zijn zin krijgt, zijn bood-
schap laat niets aan duidelijkheid te
wensen over: als we willen, kan het.
Zweden is in Europa de koploper op gebied van
hernieuwbare energie: maar liefst 44 procent.
Daarna volgen Finland, Litouwen en Oostenrijk.
Maartegen IJsland kan niemand op:
ruim 80 procent groene energie
uit aardwarmte en waterkracht.
Europa werkt aan beleid tot verregaande samen-
werking op energiegebied. Netten moeten gaan
integreren, 00k voor hernieuwbare energie
The Energy Rapport (zoti)
Wereld Natuur Fonds, gebaseerd
op het Ecofys Energy Scenario
Doel: 95 procent duurzame
energie in 2050.
Future Transport Fuels (2011)
In opdracht van Europese Com-
missie. Doel: energie voor trans
port in EU volledig CO-neutraal
in 2050.
Battle of The Grids (20it)
Greenpeace
Doel: bijna 100 procent duurzame
elektriciteit in 2050.
Roadmap 2050 (2010)
McKinsey, Kema e.a., in opdracht
van European Climate Founda
tion. Doel: 80 procent duurzame
energie in Europa in 2050.
Maar dan zijn we er nog niet, want
vliegtuigen, schepen en vrachtwagens
redden het niet op accu's. Ook dat is
volgens de optimistische onderzoe
kers oplosbaar door over te stappen
op zogeheten brandstofcellen die,
gevoed met waterstof, stroom maken
voor de aandrijving.
Waterstofproductie is alleen nog
erg energie-intensief; reden dat het
pas op lange termijn kansrijk wordt
geacht. Aan de andere kant: als water-
stof gemaakt wordt met compleet
schone energie op tijden dat er over-
capaciteit is - een belangri jk idee ach-
ter het plan - is dit bezwaar wellicht
overkomelijk. Bovendien neemt door
de elektrificering van het vervoer de
totale energiebehoefte af met een-
derde, vanwege de grotere efficiency
van elektromotoren.
Voor in huis betekent de her
nieuwbare revolutie dat we gaan ko-
ken en koelen/verwarmen met elek
triciteit in plaats van met aardgas. Dat
laatste kan met efficiente warmte-
pompen, die nu al op de markt zijn.
Maar hiermee zijn we er nog lang
niet. Want ook al bouw je al die wind-
