r:r;i
1400c
A rlltorrfrnnrl Erisietsergsgebeurd.
Afghanistan
Irak
Diplomatieke telegrammen
rl wJIAUL Demogelijkebronisgearresteerd.
#WikiLekkersNietalleendetalloze gelekte documenten veroorzaken
een onstuitbare stroom aan publicaties, Julian Assange zelf is inmiddels ook
een populair onderwerp voor schrijvers. En voor regisseur Steven Spielberg.
Piepklein
WikiLeaks heeft uiteindelijk een totaal van
92.201 documenten gepubliceerd
over de oorlog in Afghanistan.
Na de publicatie over de strijd in
Afghanistan volgden, op 23 oktober 2010,
391.832 documenten over de oorlog in Irak.
Op 28 november 2010 werden 250.000 diploma
tieke telegrammen gepubliceerd, verstuurd van
of naar Amerikaanse ambassades in 274 landen.
1 X MaasstadPersWoensdagl6maart2011 cB
Julian Assange WikiLeaks
Sanne Rooseboom
V
W'e weten nu wat
staatshoofden ach-
ter elkaars rug zeg-
gen, en hoe de oor
log in Afghanistan
dagelijks slachtoffers maakt. Wereld-
leiders wonden zich vreselijk op, een
Amerikaanse columnist riep op Juli
an Assange te doden en internetbe-
veiligers hebben er duizenden nieu-
we klanten bij. Want als alles kan
lekken in deze Brave New World, wat
iserdan nogveilig?
Na een korte stilte rondom Wiki
Leaks stromen nu de boeken binnen,
geschreven door betrokkenen die ra-
zendsnel hun verhaal hebben opge-
tikt. Ze hebben opruiende titels als
Staatsvijand nummer 1, De man die de
wereld verandert, Mijn tijd bij despraak-
makendste website ter wereld en The war
on secrecy.
Er komt natuurlijk nog meer, dit
wordt een heel genre. In het voorjaar
verschijnt de biografie van Julian As
sange zelf. Steven Spielberg heeft de
rechten gekocht van twee van de 'wi-
kiboeken'. Tegelijkertijd staan ertwee
documentaires op stapel en heeft The
New York Times een e-boek uitge-
bracht. Er is in korte tijd zo veel ge-
lekt, dat het fij n is zaken terug te lezen
in een ouderwets boek.
Het spannendste wikiboek is dat van
de Duitse oud-woordvoerder Daniel
Domscheit-Berg (DB). Het was de
mooiste tijd van zijn leven, het beste
avontuur dat een 1 icht-anarchistische
computernerd kan overkomen, dat is
duidelijk. De Duitser is eind twintig
wanneer hij Julian Assange ontmoet,
een charismatische, aparte Australier
die 24 uur achter elkaar kan opgaan
in zijn laptop. Hij heeft sinds een jaar
een site waar je documenten naar toe
kunt sturen die je anoniem in de
openbaarheid wilt brengen. Goed
idee, lijkt het, al komt het nog niet
echt van de grond. Assange, op dat
moment al een bekende hacker, trekt
met zijn rugzak door de wereld. Hij
blijft een paar maanden slapen op de
bank van Domscheit-Berg en wordt
hechte vrienden met de IT er.
WikiLeaks is op dat moment piep
klein. En dat blijft zo, ook in de tijd
dat de organisatie uitgroeit tot we-
reldmacht, blijkt uit Domscheit-
Bergs boek. Erzijn duizenden vrijwil-
ligers, maar die worden zelden
ingeschakeld. Er is een raad van ad-
vies met bekende namen, maar som-
migen weten niet eens dat ze er op
staan. WikiLeaks mailt namens vele
medewerkers;volgensDBzit Assange
achter de meeste schuilnamen.
Bovendien is de server helemaal
niet zo stabiel als WikiLeaks doet
voorkomen. Maar ja, dat zegt hij nu.
Hij is in September met grote ruzie
weggegaan nadat Assange hem had
beschuldigd van verraad. Hij ver-
klaart nu dat de Duitser gek is.
Collateral Murder
De eerste keer dat de wereld kennis-
maakt met WikiLeaks is in december
2007. De site publiceert een rapport
over het magistrale machtsmisbruik
van Daniel Arop Moi, die 24 jaar pre
sident van Kenia was. Er volgen in
2008 en 2009 meer leaks die het
nieuws halen voor de organisatie we-
reldberoemd is. Over Guantanamo
Bay, de Scientology Church, illegale
activiteiten van de Zwitserse bank Ju
lius Bar en de IJslandse Kaupthing
Bank. Je zou het bijna vergeten, na de
overvloed van lekken die volgde.
WikiLeaks wordt pas echt wereld-
nieuws op 5 april 2010. Dan ver
schijnt Collateral Murder, een filmpje
waarop te zien is hoe Amerikaanse
soldaten in Irak op journalisten en
kinderen schieten, schijnbaar onbe-
wogen, aisof het een spelletje is.
WikiLeaks zegt niet te weten van
wie ze materiaal gelekt krijgen, maar
in mei 2010 wordt de Amerikaanse
soldaat Bradley Manning opgepakt.
'Er is iets ergs gebeurd,' zegt Assange
eroverin Staatsvijand Nummer 1'On-
geveer het ergste wat had kunnen ge-
beuren.' Manningzit nog altijd vast.
Een paar maanden later volgen
bijna honderdduizend digitale noti-
ties van het Amerikaanse leger in Af
ghanistan. De Britse The Guardian, de
Amerikaanse krant The New York
Times en het Duitse weekblad Der
Spiegel werken samen met WikiLeaks
om de enorme hoeveelheid klaar te
krijgen voor publicatie op 25 juli
2010. Daarna volgen Irak en de diplo
matieke cables.
Assange, Assange, Assange
De boeken over WikiLeaks gaan al
snel over Julian Assange. Assange en
de journalisten, Assange en Dom
scheit-Berg, Assange die overal ter
wereld kinderen schijnt te hebben.
Natuurlijk besteedt elk boek over Wi
kiLeaks aandacht aan de verkrach-
tingszaak in Zweden. Geen van alle
biedt hierover echt nieuwe inzich-
ten.
Maar uit de boeken komt wel an-
dere heftige informatie. David Leigh
en Luke Harding van The Guardian
schrijven hoe ze zich in de weken
voor publicatie zorgen maken over
namen van mensen die samenwer-
ken met de Amerikanen in de Af-
ghaanse documenten. Wat als de
taliban wraak willen nemen? As
sange reageert bizar. Ze verdie-
nen het, zegt hij. 'Ze zijn infor-
manten, dus als ze vermoord
worden, kondenzedatverwach-
ten.' Later belooft hij de namen
uit de documenten te filteren.
In het boek van Daniel Dom
scheit-Berg is te lezen dat hij dat
niet doet; een paar dagen voor
publicatie moeten vrijwilligers de
namen schrappen. Uiteindelijk is er
te weinig tijd en mankracht en wor
den 15.000 documenten niet online
gezet. Assanges versie van deze epi
sode zal verschillen: hij overweegt the
Guardian aan te klagen voor smaad.
