VERKEER 1962
OP ZATERDAG ALGEMENE UITTOCHT
NAAR „DE STAR"'
Over een man en zijn manden
pier
lets over
kunstenaars zijn er met alleen om dingen aan de tnuur te hangeti
de metro-aanleg vraagt offers
tunnels en bruggen
trams en bussen
Naast het feit dat Rotterdam wel en Amsterdam geen tunnel
heeft, zijn er nog enkele opvallende verschillen tussen deze
twee plaatsen. Een daarvan Is het opmerkelijke verschil in hou-
ding en mentaliteit tussen Rotterdamse en Amsterdamse kun-
stenaars. De kunstenaars in Rotterdam werken veel meer dan
die uit de hoofdstad in het verborgene; zij zijn ook veel minder
cafe-artiesten. Een van de gevaren die daarin schuilen is, dat de
kunstenaar te zeer op de achtergrond blijft, terwijl hij zijn werk
toch door bekendheid kwijt moet. Want al dat schilderen en
beeldhouwen is leuk en aardig, maar er moet ook gegeten
worden!
zweedse oplossing
hanker
rotan en wilgenteen
ijzeren manden
buitenlandse concurrentie
geen machine
De vijfdaagse werkweek heeft de ceremonie van „de kamers
doen" in inenig gezin van de zaterdag naar de vrijdag ver-
schoven. Want nu is pa zaterdags vrij en op een vrije dag hang
je de bedden niet over het balkon voor luchtverversing, nocb
deponeer je de rest van de familie in een ander vertrek voor-
zover voorradig omdat er gestofzuigd of stofgezogen (wat is
het nou?) moet worden. Nee, op zaterdag slaap je hoogstens een
keertje uit, om na de koffie (met koek) echtpaarlijk te gaan
stadten.
het stadhuisbordes gehalveerd
-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K -K-K-K-K-K-K-)<-)<-)<-K-K-K-
doorleven en doorgeven
angst voor de eenzaamheid
Voor onze puzzelaars
LES GEVEN OM TE EEREN
Misschien bent u een van die ongelukkigen, die gedwongen zijn van en
naar hun werk gebruik te maken van de openbare vervoersdiensten. Toen
de heer Gagarin met zijn ruimteschip het heelal inging, hebt u zich dan
waarschijnlijk verbaasd afgevraagd, waarom u elke dag opnieuw verplicht
was ondanks de enorme prestaties op het gebied van het verkeer de
marteling, die tram en bus zijn geworden, te ondergaan. De mens vindt
wel steeds meer machines uit, die hem steeds sneller voortbewegen, maar
met het verkeer, het doodgewone dagelijkse verkeer, „zit hij in de mist".
Steden worden groter en groter en er is een voortdurend groeiende
concentratie van mensen. De steden werden echter niet ontworpen met
het hedendaags verkeer voor ogen. Straten en wijken zijn niet bedoeld
voor de snelheden, die auto's en andere motoren bereiken, en zij zijn niet
berekend op de intensiteit, die met de dag groter wordt.
De toestanden bij tunnels en bruggen in de spitsuren zijn onlioudbaar.
Onbegrijpelijk is, waarom men geen regeling heeft gevonden voor het
openen van de bruggen in de tijden, dat de mensen van hun werk komen.
Bij de Maastunnel is de toestand wel heel erg. Als men voor het centraal
station staat, omstreeks de grote drukte, is men met de trein eerder in
Antwerpen dan met de auto door de tunnel in Rotterdam-Zuid...
Wanneer iemand in het spitsuur tram of bus moet gebruiken, is hij
geen mens meer. Trams waar men lange tijd op moet wachten, omdat er
weer een of andere brug open is, bussen bij wier halteplaatsen kolonnes
mensen staan.
Nog erger is de situatie in de tram. Als koeien en varkens vervoerd
zouden worden, als mensen in drukke uren, dan zou de veevervoerder
ongetwijfeld binnen de kortste keren zijn vergunning kwijt zijn.
Wat men ook steeds weer opnieuw ziet in bus en tram omstreeks die
In Stockholm in Zweden heeft men brede straten aangelegd die bestaan
uit drie banen, van welke de niiddenbaan voorzien is van rails. Het is voor
auto's streng verboden op de niiddenbaan te komen. Alleen de stadsbussen
mogen zich op (lit weggedeelte begeven. Zij hebben trouwens nog meer
faciliteiten, die er voor moeten zorgen dat mensen zo snel mogelijk op de
bestemde plaats worden gebracht. Ook de trams worden zodoende niet
opgehouden door ander verkeer.
Het probleem van het ontstaan van Uanker is op het ogenblik vrij
actueel. Dag en naclit wordt gediscustieerd over de oorzaken en steeds
valt het woord roken. Er wordt echter niet gesproken over de gassen die
auto's uitspuwen.
Bij de meeste bussen bcvindt zich de uitlaatpijp aan de linkcrzijkant.
Op het centraal station zijn de haltes naast elkaar, zodat wachtende men-
sen er last van ondervinden.
In de Catharina Eeersmansstraat, op nummer 100b, is een klein
pakhuis met een potkacheltje, waar twee mannen op twee
houten vlonders een van de oudste, en ook laatste, vormen van
handenarbeid beoefenen: de mandenmakerij. Zij zijn in Rotter
dam de enigeri, die dit beroep uitoefenen.
ijzervlechter
De heer Van de Horst (59 jaar,
getrouwd, altijd in Rotterdam ge-
woond) maakt al vanaf 1914 man
den. De mandenmakerij is een vak
van vader op zoon. Zo heeft v. d.
Horst nog met zijn grootvader ge-
werkt.
In de Cath. Beersmansstraat heeft
hij zijn werkplaats sinds 1940. Daar-
voor zat hij in de Van Harenstraat,
waar de boel is weggebombardeerd
in de oorlog. Toen ook heeft hij twee
jaar zijn beroep niet kunnen uit
oefenen, omdat er geen materiaal
was. Gedurende die jaren was hij
ijzervlechter, wat hem in de zomer
wel deed, maar's winters tegenviel,
omdat hij het buitenwerk niet ge-
wend was.
Het materiaal dat de manden-
makers gebruiken is rotan en wil
genteen. Rotan komt uit Indonesie
en is tegenwoordig vrij duur en
moeilijk aan te komen, doordat de
handel tussen Nederland en Indo
nesie niet meer rechtstreeks plaats-
vindt.
Een tijdlang zijn er ook door de
Industrie plastic en ijzeren manden
vervaardigd en daarvan heeft v. d.
Horst veel concurrentie ondervon-
den. Maar de handel is teruggeko-
men op de oude manden. IJzeren
manden rammelen en veroorzaken
veel breuk.
Ook op het land, waar deze man-
den gebruikt werden. staan weer de
oude manden, aangezien de aardap-
pelen kapot gingen.
kleine partijen
Van de Horst, die vanaf '40 bijge-
staan wordt door de heer v. d. Hijzen
(63, grijs, gehuwd), maakt allerlei
soorten manden, maar geen grote
partijen, die komen van de manden
makerij en die zich langs de Lek en
de Merwede bevinden en waar vrij
veel mensen samen werken.
Hij maakt o.a. seinballen voor de
scheepvaart, manden voor de vis-
serij, voor broodbezorging, demis-
sons voor de distilleerderij.
„Hengselmandjes voor boodschap-
pen worden hier in de winkel ver-
koclit tegen een prijs, waarvoor wij
deze niet eens voor de grossier kun
nen maken", zegt v. d. Horst. „Die
komen uit Polen e.d. waar het man-
dcnmaken een volksindustrie is en
waar deze handel zwaar wordt ge-
subsidieerd, omdat de produktie
groter is dan het eigen verbruik.
Indertijd op de Ahoy-tentoonstel-
ling heeft v. d. Horst zijn vak ge-
demonstreerd aan het publiek. Want
de mand is inderdaad nog steeds een
van de weinige produkten, die niet
machinaal gemaakt worden.
Eerst wordt de bbdem gelegd en
dan wordt naar bovjen gevlochten.
Zelfs in Amerikb if nog geen ma
chine uitgevondeli, die het eenvou-
dig lijkende, maar toch gecompli-
eeerde werk van de mandenmaker
kan overnemen.
2>«
Twee manden links zijn bestemd voor een grinthandel in Delfs-
haven, de twee rechts zijn seinballen, waarvan de beide helften
op elkaar worden gezet
Icdereen wist: aan het einde van
de gang ligt de dodencel. De cipiers
wisten het, de gevangcnen, de enigs-
zins vochtige muren. Guide voet-
stappen in de gang leken minder
iuid. als zij de deur naderden. Kwam
het omdat de atmosfeer er droef-
geestig was? Alles droeg het stem-
pel van onhell. De grote sloten nog
het meest, en ook hun geluid, als
men ze opende. De bewaker bewoog
zijn kaken in sombere kauwgum-
woorden. Meestal sprak hij tegen
zich zelf, soms tegen de deur, maar
nooit tegen de misdadigers erachter.
Hoogstens knikte hij bij het luchten
of mompelde, maar niemand had
ooit verstaan wat.
Eigenlijk interesseerde hun ver-
leden hem niet. Soms zat er een
lustmoordenaar, soms een roofmoor-
denaar, maar alti.jd waren zij schul-
dig aan moord. Hoewel de cipier zei-
den sprak tegen zijn vrouw, was hij
thuis gelukkig. Vooral wanneer hij
in de tuin aan het werk was en zijn
vrouw hoorde zingen, voelde hij zich
tevreden. Hij was een man van wei-
nig woorden. Soms wist hij, dat het
leed van aiuleren hem niet aanging.
Hij was bewaker. cipier, harde
woorden, die veien vrees aan.joegen.
Misschien verachtte hij zich zelf,
omdat hij in de gevangenis anders
was dan thuis.
Het was een vrecmde nacht. Nog
een paar uur dan zou het Pasen zijn.
De bewaker licp heen en weer. Zo-
veel stappen heen, evenveel terug.
Alleen de draai berekende hij altijd
anders. Die draai was zijn enige af-
leiding, al twintig jaar Iang. Soms
maakte hij een brede draai, onge-
veer als een auto, die daarna achter-
uit moet steken om weer op de
rechte weg terecht te komen. De
cipier verbeeldde zich vaak, dat hij
een auto was, of cen motorfiets.
Het was kil. Hij ging zijn jas aan-
trekken. Met enige afschuw keek hij
naar zijn revers, naar het speldje
van de paascollecte. Het zou wel
weer uitgaan van een of andere
kerk. Hij hield niet van kerken. Zij
waren te vol, vond hij. Hij had een
hekel aan gehuichel. Hij zou dade-
lijk naar huis gaan, naar zijn vrouw,
en dat was geen gehuichel.
Op het trottoir lagen veel plasscn
van de regen. Altijd als hij op weg
was van de gevangenis naar huis,
passeerde hij dczelfde straten. Hij
wist waar hun straatstenen zich be-
vonden, hij kende hun kuilen. Zij
hadden hem niets meer te vertellcn.
Hij kon hen slapende voorbijgaan,
en er zou niets gebeuren. Toen hij
een hoek omsloeg, met zijn ogen een
schelle neonverlichting ontwijkend,
zag hij de man vallen. De man was
niet meer zo jong, op het eerste ge-
zirht. Hij droeg een versleten jas en
hij vie! iangzaam.
Het water van de plas, waarin hij
terechtkwam, spatte even omhoog.
Voorzichtig, alsof de druppels zich
schaamden, dat de nian vlel. De
cipier was direct bij hem. Waarom?
Het lichaam van dc man was koud
van de regen. Hij hielp hem op,
maar het kostte moeite. In de verte
zag hij een licht. „Ik moet naar dat
licht", wist hij, „daar zijn mensen".
Soms vielen zij samen op dc straat,
of werden nat van een passerende
auto. Hij hoorde de man fluisteren,
en even stond hij stil, om de woor
den te kunnen ontcijferen. Maar hij
verstond niets.
„Het licht," hijgde de man.
,„!a", zei de cipier.
In de kerk, waar de aanvang van
het Paasfeest werd gevierd, werd
gezongen. Hij had die liederen wel
eens over de radio gehoord, en er
gons was hij dankbaar dat hij ze
herkende. Zij stonden in het portaai.
.,Ik moot de kerk in", dacht hij,
„ik moet hulp halen."
Waarom ben ik hier, dacht hij
later, op de houten bank. De koster
had vreemd gekeken, toen zij samen
in het portaai kwamen, en de zieke,
waarover hij sprak, nergens te zien
was. „Ik kwam, omdat het hier licht
was", had hij gestameld, „maar hij
was hier, een seconde geleden was
hij hier nog".
Waarom ben ik hier?, dacht hij,
Het was Pasen.
GERARD ABELS
bm 'n uur of elf kun je't al mer-
ken op de Binnenweg en de Hoog-
straat, op de Kruiskade en in de
Lijnbaan. De wijkgedachte vibreert
doorgaans alleen van maandag tot
en met vrijdag. Op zondag wordt ze
door nabij kerkbezoek of een kijkje
nemen op een buurt-sportveld hoog
stens een beetje gevernist, maar
zaterdags dan gaat men vrijwel
algemeen de city overbevolken, zo
dat er b.v. bij de oversteekpiaats
Beursplein (het nieuwe) naar de
Hoogstraat politie te paard aan te
pas moet komen, willen auto's nog
een kansje krijgen de zebrapaden te
nemen". Hoe later op de middag,
hoe drukker met de wandelaars en
hoe meer in de warenhuizen de ris-
sen worst-uit-het-vuistje afslanken,
het aantal kalfscroquetten slinkt. en
de vellen en de vette puntzakjes hun
weg op de straatstenen vinden.
Wie de afgelopen zaterdag door
wind en regen naar „de stad" is ge-
gaan, zal onze onvolprezen Coolsin-
gel in een nog desolatere toestand
hebben aangetroffen dan hij al was.
Tja, de aanleg van de metro vraagt
offers. Het is, of de officiele gebou-
wen daar van de gelegenheid ge
bruik zijn gaan maken om meteen
maar de boel te laten opknappen.
Het beursgebouw is voorgegaan.
Het slanke torentje met de beurs-
bengel is in de steigers gezet. De bel
schijnt aan t roesten te zijn gesla-
gen en werklui zijn er aan bezig. Ze
kunnen nu meteen zien waar de kle-
pel hangt.
Met de stadhuistoren is het al niet
beter gesteld. De wijzers van het
uurwerk zijn voor de grote schoon-
maak naar binnen gehaald en geen
gemeente-ambtenaar kan er voor-
lopig zijn horloge op gelijk zetten.
Maar dat is nog het ergste niet.
Heeft u tijdens uw zaterdagse city-
escapade wellicht opgemerkt, dat de
monumentale lantaarns bij de hoofd-
ingang van ons stadhuis verdwenen
zijn? Finaal van hun voetstuk ge
haald en verdonkeremaand. U weet
wel, ze flankeerden het grote bor-
des. Het was of Johan van Olden-
barnevelt vanuit zijn nis in de rech-
terzijgevel er nog meewariger om is
gaan kijken, dan hij al deed.
We zullen maar ineens de reden
van dit verdwijnen uit de doeken
doen. Dat bordes moet een flink eind
ingekrompen worden, ter wille van
de metro-aanleg. Men zal er binnen-
kort langs die zijde van de Coolsin-
gel nauwelijks meer kunnen passe-
OPLOSSING 4 APRIL
SIGARETBETALING
EDELINREKENENOA
COMPETITIETRANT
ROEETAGENREAGLE
ELENGMORGENROOD
TENORENKELNENOR
ABSISRANSRESIDU
RECHTEAOPOEREMI
INHAMNLLAMMEREN
SIAMEGELNAADENE
ESPSLAGENNNENIG
STUTDROMETALAGE
OPWEIEVANITONEN
DEERNERDHEIOTEO
EERSGLIJELKESINT
Prtjzwintmr: M. N. Elbergr, Hooker -
singel 55, Rotterdam-",
HORIZONTAAL
1. vogelvogel; vogel;
j 2. geweldig; voordat; tijdmaat;
voor$etsel;
3. ontkenning; geconcentreerd af-
treksel; bijwoord;
5. milit. politie; hemelsblauw;
voorwereldlijk dier; dicht
6. echtgenate; verlaagde, toon;
vogel; mijns inziens; boom;
bijwoord;
7. telwoord; zuigdot; rivier; deel
v. e. jas;
9. gering; gevaar; spoedig
10. deel v. h. gelaat; kromme lijn;
land in Z. Afrika;
j 11. dier; opening; boom; familie-
- lid;
13. opvulling; titel; boom; bier-
soort;
14. voorzetsel; in orde; droogvloer;
sierplant; snijwerktuig;
15. vogel; vogel;
VERTICAAL
1. vogel; vogel; vogel;
2. plooi; gereedschap; nw. testa
ment; Ver. Naties;
3. gerecht; vergroting van bezit;
vod;
4. aarzelen; kind;
5. pi in Duitsland; familielid:
enig; telwoord;
6. soort; wrang; soortel. gewicht;
godin; vr. munt;
7. voordat; pers. voOrn. woord;
deel v. h. gezicht; pi. in Italie:
8. snelle loop; pret; viskaar; aanw.
voom. woord; ten laatste:
9. water in Eriesland: pasta; vlak-'
temaat; genotmiddel;
10. nummer; roem; dun; godheid
priem;
11. vlag; Iangzaamlekkernij;
12. titel; lokspijs; ijzer bewerken;
putemmer;
13. gelofte; munt; gewicht; zelf-
kant; imend (fr.);
14. blijkens de akten; pi. in Enge-
land; pers. voom. woord; tuin-
h.uis; water in Friesland:
15. vogelvogel; vogelverblijf.
Bij juiste oplossing verschijnt op
de regels 4-8-12 horizontaal een wel-
gemeende wens!
Onder de inzenders van een goede
oplossing zal een prijs van f 5,
worden verloot.
Inzenden aan: Redactle „Metro-
Pool", Oudedijk 261a, Rotterdam.
Henk de Looper is voortdurend
op zoek naar waarden en hij pro-
beert achter de twijfelachtigheid
van de dingen te komen. Hij gelooft
dat de mensen ervan moeten wor
den doordrongen, dat de kunste
naars er niet alleen zijn om voor-
werpen te maken die aan de muur
gehangen kunnen worden, maar dat
zij nog een andere functie hebben:
het waarnemen en weergeven van
toestanden in de wereld. In mijn
hart, zegt hij, geloof ik dat het werk
dat we maken zin heeft. de ervaring
leert echter, dat de mensen er te
gemakkelijk overheen leven.
Hij wil alles doorleven en wat hij
dan weet in zijn werk leggen. Hij
wil een sociaal kunstenaar zijn,
tussen de mensen staan en aan hen
doorgeven, wat hij ziet en ervaart.
En wat er plaatsvindt denkt hij
vooral te leren door het lesgeven
aan kinderen, omdat volgens hem
de ontwikkeling in de tijd en de
veranderingen zich het eerst en
vooral manifesteren in hen.
De etsen van Henk de Looper
hebben als voorbeeld voornamelijk
stadsgezichten en landschappen. Zij
geven een grote verlatenheid te
kennen. Er is geen levende ziel te
bekennen. Alles is stilte, een roer-
loze dreigende stilte, alsof er een
atoombom gevallen is. Het is de
angst voor de eenzaamheid die zulk
werk doet maken, de eenzaamheid
waaronder deze wereld gebukt gaat.
Een van die kunstenaars die teveel
in het verborgene werken is de
etser Henk de, Looper (30 jaar,
blond, ongehuwd) uit Oud-Mathe-
nesse. Wel exposeerde hij reeds vrij
veel, onder andere twee maal in de
Rotterdamse Kunststichting, aan
welke instelling hij verschillende
keren al zijn werk verkocht. Op
verscheidene groepstentoonstellin-
gen was hij vertegenwoordigd, zoals
in het Groothandelsgebouw met de
Scarabee-groep, in de AMVJ, en
onlangs met de Rotterdamse schil-
ders Orth en Jansen in Arnhem.
Zijn werk neigt van een beheerst
naturalisme naar surrealisme. Ik
doe vrij veel experimenteel, zegt
Henk de Looper, om daardoor tot
een naturalistisch oeuvre te komen,
we kunnen duizend jaar ontwikke
ling en geschiedenis niet zomaar
voorbijlopen en de verworvenheden
weggooien. Een goede scholing op
artistiek gebied is noodzakelijk.
maar er bestaan wegen, die je zelf
moet zoeken en die je ook kunt
vinden.
tijd, is de huisvrouw die met een grote tas en soms met kinderen bood-
schappen is wczen doen in het centrum. Waarom gaan deze mensen niet
eerder naar huis?
ren en het is ook nog zeer de vraag,
of de bruidsstoeten de eerstvolgende
jaren koninklijk langs de voorzijde
van het stadhuis hun entree mogen
maken.
Op het Hofplein zijn al twee brug
gen geslagen, een voor het snelver-
keer, een voor de tram. Van de
bouwput aan het Weena uit is men
reeds begonnen de brede geul te
graven, die met water wordt gevuld
opdat de tunnelstukken naar de
plaats van bevestiging kunnen „va-
ren"
Van het Weena uit krijgen we dus
een flinke grote bocht naar de Cool-
singel toe, zo groot opdat de on-
dergrondse spoorweg er gemakkelijk
vaart kan houden dat het einde
van de kromming dicht voorbij de
gevel van het stadhuis schuift, om
even later om te buigen naar het
midden van onze boulevard. Moge
lijk maakt men daar voor het Stad-
huisplein ook enkele ondergrondse
appartementen, die in geval van
nood dienstig kunnen zijn.
Hoe het zij, ook onze wijkbewo-
ners, als ze op zaterdag gaan stadten,
zullen' wat het comfort op de Cool-
singel betreft een poosje door de
zure appel moeten heenbijten. Zo
erg is het trouwens voor hen niet,
want di6 kant van de Coolsingel
wordt niet bij voorkeur gefrequen-
teerd. En misschien krijgen ze er de
eerstvolgende jaren nog wel wat
spectaculairs te zien: het voorbij-
varen van een stuk metrobuis, al dan
niet symbolisch op zijn plaats gede-
poneerd door een met ambtsketen
getooide burgemeester Van Walsum.
En opgeluisterd met fanfares. Mis
schien speelt het carillon van de
Grote Kerk dan nog altijd het va-
derlandse lied van „Hou je roer
recht!".
Oplossingen kunnen worden in-
gezonden tot en met de eerstkomen-
de verschijningsdatum van Metro-
Pool; dus tot en met de eerstvol
gende woensdag.
De uitslag zal dus steeds 14 dagen
na de publikatie in ons blad te vin
den zijn.
Wilt u steeds duidelijk uw naam,
adres en woonplaats vermelden en
het woord „puzzle" op de enveloppe.
Dat vcrgemakkelljkt op aanzienlijke
wijze het werk van de rcdactie.