MOOIE
INCIDENTEN
Musis 26
Wat de feestende woning
bouwvereniging Schiedam
ook mocht verwachten van
de inbreng van staatssecreta
ris G. K. J. Tommei in het
symposium 'De stad is vol van leegte',
het resultaat stemde niet tot vrolijkheid.
Natuurlijk was de bewindsman voorko
mend genoeg en had hij in de grote zaal
van de Blauwe Brug niets dan lof over
de bouw van tweeenvijftig penthouses
op de daken van vijl negen- en tien ver
diepingen hoge flats. Een uniek project,
daarover is heel bouwend Nederland het
inmiddels eens.
De uitdaging die in de titel van het
symposium is vervat, namelijk het be
nutten van de vrije ruimte in bestaande
woongebieden, inclusief platte daken,
omzeilde hij echter met de souplesse
waarop de bewoners van het Binnenhof
patent hebben. Bedoeling was dat er zou
worden gesproken over 'stadsinbreiding'
inplaats van '-uitbreiding'.
Voor dat eerste maken creatieve corpo
raties en besturen zich sterk. Het rijk
echter handhaaft het onverminderde
ideaal van een huisje met een paar
meter tuin voor en achter, voldoende
plek voor de auto, een pergola aan het
hek en een knap betonpannetje op het
dak, dit alles ter bevestiging van een
oppassend bestaan en liefst een baan met
enig perspectief
Of, om de woorden van een militante
deelnemer aan het symposium, Marten
Bierman, planoloog bij SISWO/
Instituut voor maatschappijwetenschap
pen en lid van de Eerste Kamer, het rijk
kiest voor de makkelijkste weg. Onder
het excuus van woningschaarste wordt
weer eens een polder soldaat gemaakt
en het lieve pandaatje van natuurbeheer
stilletjes ingeruild voor het blikken
exemplaar van mevrouw.
Bierman vatte het op het symposium als
volgt samen: 'Flatopbouw biedt werke
lijk een bijdrage tot het oplossen van de
ruimtenood waarmee Nederland in toe
nemende mate kampt'. Hij onderstreep
te daarbij dat het een misverstand is dat
iedereen een eengezinswoning als eerste
op het (woon)verlanglijstje heeft staan.
Bierman: 'Eenenzestig procent van de
huishoudens bestaat uit één of twee per
sonen die steeds meer behoefte krijgen
aan compacte en zelfs gestapelde woon-
alternatieven met de voorzieningen
nabij
Hij toonde zich een voorstander van
een integrale voorraadstrategie. 'Voor
mij mag afhankelijk van de situatie in de
vroeg-naoorlogse wijken naar believen
worden opgetopt, aangelengd, opgedikt,
gesloopt of toegevoegd. Vergroting van
het bergend vermogen van de bestaande
voorraad lijkt me een betere oplossing
dan het gemakshalve met zand volplem
pen van het laatste stukje polderland om
er woningen op te zetten waarnaar de
vraag twijfelachtig is en zeker niet van
duurzame aard'.
Bijna dreigde het werkelijk tot een con
flict te komen toen Tommei, inplaats van
in te gaan op de uitdaging, vasthield aan
het gevoerde VINEX-beleid. Indirect
wees hij Schiedam terecht waar deze
stad in verdichting van de bestaande
stadsdelen een stimulans ziet voor de
stedelijke ontwikkeling. De door de
Woningstichting Noordvest en de
Woningbouwvereniging Schiedam gere
aliseerde projecten, waarbij meer dan
tien procent woning aan de bestaande
voorraad werd toegevoegd in de vorm
van zeer gewilde en bovendien betaalba
re penthouses, wilde hij niet anders
kwalificeren dan als 'mooie incidenten'.
Bierman ontplofte zowat bij deze woor
den en ook het hoofd Stadsontwikke
ling Frans Griffioen wilde wel even
doorvragen om te zien of er toch ergens
een verrassing te bespeuren viel. Nee, en
zelfs geen antwoord op zijn vraag of bij
het ontwikkelen van het uitbreidingsbe-
leid niet allereerst moest worden
gekeken naar de effecten van stadsuit
breiding op de bestaande historische
binnensteden. Ook Bierman werd ont
weken toen deze bits opmerkte:
'Investeren in de bestaande woningvoor
raad is beleggen in een duurzame toe
komst. Door in te spelen op de behoefte
aan kleiner, compacter en comfortabeler
wonen kunnen de in de Vinex gevraag
de eengezinswoningen beschikbaar
komen; niet door ze te bouwen maar
door deze te 'organiseren".
Voor de goede orde; Het in Schiedam
gerealiseerde project is daarom interes
sant omdat nog nooit op een hoogte
van de negende en tiende woonlaag
penthouses werden geplaatst. Ook werd
de ruim dertig miljoen gulden kostende
combinatie van flatopbouw, woningre
novatie en ingrijpende constructieve
vernieuwing uitgevoerd zonder dat hier
aan een cent subsidie te pas kwam.
Ir. Fenny de Graaf, directeur van de
Woningbouwvereniging Schiedam is
dan ook niet zuinig trots waar ze als
inleiding tot het symposium zei: 'Zonder
te willen overdrijven, sluit de realisering
van De Hoge Cantate precies aan bij de
doelstellingen dat naast de inspanningen
in de koopsector ook een groot aandeel
woningen wordt gerealiseerd binnen de
sociale verhuursector. Dit is Schiedam
wonderwel gelukt met huren die rond
de zevenhonderdenvijftien gulden
liggen'.
Schiedam ziet in de verdichting daarbij
een paar bijzondere perspectieven.
Straks, als de metro er ligt, kan hierdoor
een belangrijke opwaardering worden
gegeven aan de wijk Nieuwland, maar
ook dit stemde de bewindsman niet
mild. Star hield hij vol: 'Ik zie het
opbouwen van bestaande flats nog eer
der als uitzondering dan als regel en wil
ik zeker niet komen met algemene
maatregelen'. Kortom, Schiedam heeft
z'n best gedaan in het vinden van cre
atieve, betaalbare woonoplossingen in
Nieuwland en Groenoord. Leuk, maar
ook wie Midden-Delfland onder het
mom van de Vinex 0111 zeep wil helpen,
zal in Tommei geen tegenstander
hebben.
Ir. Fenny de Graaf liet haar goede bui
er echter niet verder door bederven.
Netzomin als door de regen die met
bakken uit de hemel viel toen het gezel
schap zich naar de flats op het Bachplem
begaf, alwaar Tommei De Hoge Cantate
officieel zou openen. Monter merkte ze
op, dat het wat haar betrof niet bij de
Hoge Cantate zal blijven en ook
Griffioen knikte -beleid of geen beleid-
instemmend met haar mee om vervol
gens het oor te lenen aan de harmonie,
die tegen de achtergrond van Bach's
Hoge Cantate iets van Gershwin ten
gehore bracht. Maar.., deze dissonant
was daarentegen weer geheel in het pro
gramma voorzien.
