Hoewel op dit
moment bijna een
ruïne is deze loods
van een fantastische
architectuur met een
unieke binnenruimte
en al even bijzonde
re lichttoetreding.
43 Musis
terug. Iets extra, gewoon iets dat boven
op het reguliere onderhoudsprogramma
komt. Dat moetje als gemeente name
lijk leuk vinden. Nieuwe allianties tussen
de overheid en de marktsector zouden
dit soort spontane beheerprocessen in
Schiedam toch eenvoudig moeten kun
nen entameren. Maar het wederzijds
profijt van zulk een publiek-private
samenwerking moet geloof ik eerst
bewezen worden, eer de Jeneverstad zich
eraan laaft.
Eigenlijk interesseerde het niemand een
bal, hoe de bedrijven- en industriege
bieden eruitzagen. Hiep Boerma van de
Vereniging Tegen Milieubederf maakte
eens een rondgang door de Spaanse
Polder en vond het een foeilelijk, aftands
gebied, met de meest armzalige gebou
wen. Modernisering is dringend nodig.
Maar niet te steriel, want dat dan de
charme verdwijnt, zie je in het gebied
rond de Merwehaven. Behalve de
gebouwen zijn vooral het wegprofiel en
de groenvoorziening van belang. De
belangengroep van ondernemers aan de
Wilhelminahaven dringen al tijden aan
op asfaltering van de onooglijke Nieuwe
Waterwegstraat. De plantsoenen zijn
verwaarloosd. En wie het
Groenstructuurplan van de gemeente
leest, ziet daarin ook geen aanzet om in
die bedrijventerreinen iets te verfraaien.
De inspraak leverde op dit punt maar
één kritische reactie op. Dat zegt ook
iets over kwaliteitsdenken - een relatief
nieuw fenomeen, aldus Luc van
Huijgevoort. Hij vindt dat toch het
baanbrekende van de Stadsvisie. Dat
mogen we hopen.
In het, zelfs nabije, verleden is onherstel
bare schade aangericht op de bedrijven
terreinen in Schiedam. Volstrekt onnodig
letsel. Nooit is het bewijs geleverd dat
het nostalgische hoofdkantoor van de
Gusto gesloopt moest worden om de
verkoopbaarheid van het werkterrein te
bevorderen. Maar het is verwoest, samen
met de monumentaal aandoende
fabriekshallen, waar het bewegingst
heater BEWTH ooit voorstellingen gaf
om de Schiedammers de schoonheid
van het bedrijfscomplex te doen inzien.
Er zijn veel Gorzenaren die maar niet
kunnen wennen aan de glimmende kan
toorpanden en magazijnen, die nu aan
de Maasdijk staan. Als glans de trend
wordt in het industriegebied
Mathenesse, kunnen we het ergste vre
zen voor de stenen fabriekjes en kanto
ren die op markante punten nog het
beeld bepalen. Kwetsbare panden. Ze
zijn aan renovatie toe. In het bedrijfsle
ven betekent dat meestal sloop.
Gelukkig bladeren ze op het stadskan
toor ook de historische fotoboeken van
Henk Kiela door, en dat opent de blik
op het waardevolle van vroeger. Wie in
acht neemt hoe weinig mededogen er
was met het prachtige Gusto-complex,
zal het een koddige wending vinden
hoe de gemeente nu mikt op restauratie
van een zwaar verpauperde timmerloods
van Wilton-Fijenoord - mede dankzij de
aandacht die KunstWerkt ervoor vroeg.
Zien we hier een voorzichtige omme
keer in het omspringen met industrieel
erfgoed? Dan heeft Van Huijgevoort
gelijk dat de Stadsvisie een trendbreuk
markeert. Het kan de wispelturigheid
intomen. Een voormalige wethouder
hielp als jongetje de melkboer in de
Eendrachtsstraat. De gevelwand aan de
overzijde van de Maasdijk boezemde
hem angst in: de hallen van de Gusto
keken hem met grote glazen ogen aan.
Die aversie is nooit verdwenen, en dat
moet hebben meegespeeld toen
scheepswerf Gusto 'ruimtelijk geordend'
werd. Daar kun je als Historische
Vereniging Schiedam niet tegenop.
Over kwaliteitsdenken gesproken. Er
zijn in de laatste kwart eeuw meer
beeldbepalende bedrijfspanden tegen de
vlakte gegaan. Rond 1967 concentreer
den Schiedamse jongeren zich rond
filmer Jan Schaper, in hun verzet tegen
sloop in de Brandersbuurt. In de bin
nenstad verdwenen complete straten,
mengvormen van wonen en werken,
waarvan de geschiedvorsers nu, bij een
meer ontwikkeld cultureel en toeristisch
bewustzijn, de Montmarte- en Place du
Tertre-achtige kwaliteiten inzien. Te laat.
De afrol naar de Lange Achterweg bevat
nog de charme van Scyedam. De bocht
naar de Lindenhof heeft unieke moge
lijkheden. Zo waren er veel meer straat
jes. Maar buurten met een karakter,
waaraan Schoonhoven en Zaltbommel
nu hun dagjesmensenindustrie te danken
hebben, moesten in Schiedam wijken
voor de drift der vernieuwing in de late
jaren zestig, beginjaren zeventig. Een
hardnekkige ontzieling. Toen de spijt
over het verlies al flink aan het opruk
ken was, bleek het toch nog te kunnen
dat de slopershamer werd ingeschakeld
tegen de authentieke distilleerderij
Rijnbende aan het Groenweegje. En de
schande van de Warande was dat het
indrukwekkende klooster niet bestand
bleek tegen projectontwikkelaars.
Internaat De Uitkijk, de distilleerderij
vanVrijmoed aan de Willemskade, enke
le kerken, de zestiende eeuwse pandjes
aan de Kreupelstraat. Pats boem weg. Je
zou er schizofreen van worden: een
rondgang door de stad confronteert je
met wat er staat, maar voor je geestes
oog zie je wat er stond. Het is er niet
overal beter op geworden. Terecht gaan
nu stemmen op voor herbouw van het
gemaal Vijfsluizen, indien het lukt om
de Poldervaart in oude luister te herstel
len.
Een prettige omgeving leidt tot betere
prestaties, zegt Luc van Huijgevoort. Dat
is in een comfortabel bedrijfscomplex
het geval, maar ook wanneer bewoners
een binding voelen met hun stad, hun
wijk, hun buurt. Het opzoomeren
bewijst dat bewoners in een straat zich
best willen inzetten om de kwaliteit van
de woonomgeving te verbeteren. Maar
er moeten stevige fundamenten zijn
voor zo'n cultuuromslag. Dat is in
woonwijken het geval, maar waarom
zou het niet in bedrijvenparken kun
nen? 's Avonds zijn het misschien verla
ten gebieden, maar overdag komen er
vele duizenden mensen. Dagelijks. Dat is
wel een gezamenlijke investering waard,
ook ten behoeve van het vestigingskli
maat. Er is nog genoeg te doen, want
voortreffelijk toont Schiedam nog met.
Maar welaan, we hebben nu een
Stadsvisie
