HET RECEPT VAN PINNEKE PROOST
Musis47
D
e geschiedenis van Pmneke Proost wordt uitgebreid beschreven door John
Wigmans die hiervoor gebruik maakte van de archieven van Dick Jansen,
Marten Toonder, J.E. Bouwman, Loek Donders, Dick de Boer, Rick van
Uden en UTO Nederland B.V.
Omvangrijk is het boek niet. Compleet daarentegen wel, voor zover het betrek
king heeft op de Pinneke Proost zoals deze door Marten Toonder is bedacht en
door Hans G. Kresse e.a. is vormgegeven. Op de voet volgt Wigmans in zijn uitga
ve de weg die Pinneke Proost heeft afgelegd vanat de vergadertafel, via de ont-
werpstudio, waar Hans Kresse ontstemd raakte door de wijzigingen die in de oor
spronkelijke figuren moesten worden aangebracht tot aan de drukker toe. Het
gehele boek is uiterst zorgvuldig in kleur uitgevoerd en geeft alle metamorfosen
in de groei van de kabouter vanaf een miniem probeersel tot aan de opgewekte
figuur zoals deze deel zou uitmaken van de Schiedamse folklore.
Voor Kresse- en Toonder-liefhebbers is 'het Recept van Pmneke Proost' een
document dat nauwkeurig de hand van de meesters volgt. Een verzamelobject,
zonder meer, ook al door de door Toonder strak gelimiteerde oplage van slechts
driehonderd stuks. Voor Schiedammers is het echter meer. De omslagtekening bij
voorbeeld laat zien dat de Toonder-studio's geen half werk maakten van de
decors, waartegen het verhaal zich afspeelt. De omslagtekening toont een Grote
Markt waarop de fantasie de werkelijkheid niet volledig overspeelt. Pagina voor
pagina geeft John Wigmans het verhaal weer. Centraal op de pagina's liggen de
plakvellen van de N.V. Rotogravure Mij uit Leiden. Per blad worden daarbij alle
voorschetsen gegeven plus de nader uitgewerkte krijttekeningen, waterverfschetsen
en uiteindelijke tekeningen zoals deze in de definitieve uitgave hadden moeten
verschijnen.
Natuurlijk mag van het verhaal zelf niet teveel worden verwacht. Ook al weet
Marten Toonder zijn karakteristieke taalgebruik te handhaven. De uitermate gede
tailleerde documentatie in de vorm van probeersels, voorstudies en uitwerkingen
maken het boek daarentegen tot een bijzonderheid. Pagina na pagina wordt zicht
baar met hoeveel zorg Pinneke Proost tot stand werd gebracht en tekst en figuur
tjes op elkaar werden afgestemd.
Nog meer relief heeft de uitgave omdat 'Het recept van Pinneke Proost' het enig
bekende document is waarin het totstandkomen van een handelsmerk kan worden
nagegaan. In feite is de Jansen's kabouter hiermee een eenling die als jenevermerk
een beschreven geschiedenis heeft temidden van de vele beroemde merken zoals
hengsten en vinken, locomotieven, biggetjes op een krokodil, paraplu's, fietsen,
vrijheidsstrijders, ankers, sterren, planters, moriaantjes, indianen, kardinaalvogels,
artsen en bijbelse figuren.
Noch Toonder, noch Wigmans geven een antwoord op de vraag, waarom Pinneke
Proost nooit is uitgegeven. Wigmans veronderstelt dat Herman Jansen mischien
terug schrok voor de combinatie van (kindersprookje en sterke drank. Dat kan
zijn. Even plausibel is het echter om aan te nemen dat de door Kresse getekende
kabouter al snel zo populair werd, dat er geen sprookje meer aan te pas behoefde
te komen om te vertellen wie Pinneke Proost was en waar hij voor stond. Zijn
opgeheven kruik was al aansporing genoeg.
Bepaald goedkoop kan 'Het recept van Pinneke Proost', niet worden genoemd.
Wie deze bijzondere bibliofiele uitgave in bezit wil krijgen dient hiervoor het
bedrag van 175,- neer te tellen. Maar ontvangt daarvoor dan wel een boek, dat
door zijn beperkte oplage van driehonderd stuks al meteen een verzamelobject
van betekenis is. Om het even of de interesse allereerst uitgaat naar het werk van
Marten Toonder, Hans Kresse of naar de geschiedenis van de Schiedamse jenever
zoals verteld in het verhaal van Pmneke Proost
Het recept van Pinneke Proost. Uitgave John Wigmans, geheel in kleur Jl. 175,-
(nog beperkt verkrijgbaar bij de uitgever, Severijnpad 16 182 7 GS, Alkmaar,
telefoon 072-5617455)
