..tegenwoordig kom
je eigenlijk geen
mensen meer tegen,
die zowel op wijk
niveau als in de
politiek actief zijn,
Musis 22
Daar zit iets vreselijks armoedigs in. In
de wijken zijn telkens weer heel norma
le mensen actief, zonder vergaderrouti
ne, zonder scholing in strategie ol
samenlevingsopbouw. Die mensen zijn
hartstikke enthousiast, maar het kan
handig zijn om dat enthousiasme in
constructieve banen te geleiden. Wie de
hele wijk wil verbeteren, kan veel heb
ben aan goede tips over hoe je er ande
ren bij betrekt, datje voor een draagvlak
moet zorgen en zo. Ook als die bewo
ners zich scholen in samenlevingsop
bouw, blijven ze vaak een noodzaak
voelen van ondersteuning. Ze willen
graag feedback. Bij twijfel willen ze
kunnen terugvallen op een opbouwwer
ker of een bewonersvriendelijke archi
tect. Maar in Schiedam is de professio
nele bewonersondersteuning minimaal.
De gemeente Schiedam heeft er niet
eens de middelen voor over om elke
wijk z'n eigen bewonersondersteuners te
geven. In een wijk als Spangen werken
er wel tien. Die vind je in heel
Schiedam nog niet! De politieke menta
liteit is dat die bewonersverenigingen
vooral niet te veel in de watten gelegd
moeten worden. In Rotterdam zijn de
bewonersorganisaties riant gehuisvest. In
Schiedam functioneren ze - als vereni
gingen - veel democratischer, maar in
schaarse lokalen waar niet eens ruimte is
voor een archief en magazijn.
Dat ligt deels ook aan de bewonersver
enigingen zelf. Ergens in hun ontwikke
ling hebben ze een slag gemist. Groot
geworden in de stadsvernieuwingstij d,
zijn ze zich daarna ruwweg blijven
bezighouden met huurzaken, renovatie,
particuliere woningverbetering en ande
re volkshuisvestingsperikelen. Maar van
zelfbewuste, succesvolle verenigingen
had verwacht mogen worden dat ze zich
zouden evolueren tot wijkdenktanks
met bemoeienissen op tal van zaken, van
onderwijs tot gezondheidszorg, van
milieu tot etnische integratie. In een
enkele ambitieuze wijk is dat het geval:
daar wordt op politiek niveau beleid
gemaakt. Maar de meeste bewonersver
enigingen - en niet alleen in Schiedam -
beperken zich tot de rol van reageerbui
zen.
Dat is een verwijtbaar autisme, te meer
aan te rekenen omdat PvdA-raadslid Gé
Brouwer, die zelf in Oost aan de wieg
van de bewonersvereniging stond, al
enkele jaren geleden kanttekeningen
plaatste bij de representativiteit van
bewonersverenigingen. Ze hebben meer
leden dan politieke partijen, dat wist hij
ook wel, maar zijn vraag was wat die
ledenlijsten feitelijk waard waren als het
om belangenbehartiging ging. Spreken
de bewonersverenigingen namens de
wijk, vroeg Brouwer. Kunnen ze met
opkomstcijfers of met ingevulde enquê
teformulieren in de hand aantonen, dat
ze hun bevolking raadplegen? Ot zitten
er gestaalde kaders, die hobbyisme
bedrijven en zich niet afvragen wat
andere wijkbewoners van hun stok
paardjes vinden?
Begrijpelijke vragen. Een goed draaien
de bewonersvereniging had het als een
uitdaging kunnen zien om Brouwer op
zijn wenken te bedienen. Brouwer had
het bepaald niet onvriendelijk bedoeld.
Maar het merkwaardige was dat de
meeste bewonersverenigingen in eigen
kring tegensputterden dat een politicus
maar eens naar zijn eigen povere achter
ban moest kijken, sliep uit.
Hier is abortus gepleegd op een discus-
sie. Jammer, gemiste kans. Brouwers
benadering had de bewonersverenigin-
gen flink kunnen helpen. Er was volop
reden voor zelfkritiek. Sommige vereni
gingen hielden zelden een ledenverga
dering, hooguit koppelden ze terug via
een ledenblad, wat echter geen garantie
is voor optimaal tweerichtingverkeer
tussen de bewoners en hun bewoners
vereniging. Niet onderschat moet wor
den hoeveel mensen denken dat een
bewonersvereniging een verlengstuk is
van het stadskantoor, in plaats van hun
eigen spreekbuis, hun eigen belangen
behartiger.
Dat deze - overigens onjuiste - veron
derstelling bestaat, is een onwelkome
indicatie voor het draagvlak van bewo
nersverenigingen. Het is nodig dat de
bewonersverenigingen hun beslissingen
en beleidsvoornemens beter bespreek
baar maken op straat- en buurtniveau.
Het wijkbeleid moet een vertakking
vinden naar alle straten. Als er ergens
instrumenten zijn om tot sociale active
ring te komen, dan zijn het wel de
bewonersverenigingen, mits ze zich in
hun doen en laten bewijsbaar gesteund
weten door een voldoende kritische
massa van wijkbewoners. Dat politieke
partijen die taak evenzogoed hebben,
ontslaat bewonersverenigingen niet van
deze morele plicht. Als de verenigingen
hun draagvlak niet vergroten, stellen ze
hun erkenning als representant van hun
wijk in de waagschaal. Een verkruime
ling van bewonersinzet kan het gevolg
zijn-
Het laatste wat gemeenteraadsleden
mogen doen, is hopen op zo'n ontwik
keling. Daar is ook de Schiedamse poli
tiek zelf niet bij gebaat. De lokale poli
tiek heeft heeft een immense behoefte
aan intelligente bijdragen aan de kwali
teit van het beleid. Maar het leveren van
bijdragen wordt niet bevorderd door een
neerwaartse gang van maatschappelijke
organisaties. Derhalve moeten politieke
partijen het als een erezaak zien om
bewonersverenigingen te stimuleren, in
woord en daad. Om te beginnen is het
dienstig om de bewonersverenigingen
beter te faciliteren, qua accommodatie
en qua ondersteuning door opbouw
werk, bouwtechnische adviseurs, inte
gratiewerkers en een opzoomerbureau
ter bevordering van actief wijk- en
buurtbeheer. Daarnaast kan de gemeen
teraad de soms akelig verstomde discus
sie over gewenste ontwikkelingen in
Schiedam proberen nieuw leven in te
blazen, door veel actiever in samen
spraak te komen met de bewonersver
enigingen. Een goed voorbeeld is de
werkgelegenheidsronde die GroenLinks
langs de wijken maakte. Het initiatief
mag overigens ook van bewonerszijde
komen, maar geconstateerd kan worden
dat als dat gebeurt, de response vanuit
de politiek mager is. De oudste bewo-
nersVereniging van Schiedam, de BVSZ
in de Gorzen en omgeving, peilde eind
1995 de belangstelling bij politieke par
tijen voor een stadsdebat over sociale
activering en het aanboren van onbe
nutte kwaliteiten. De vereniging had na
twee maanden nog maar drie reacties en
voelt zich door die overweldigende bij
val niet watje noemt geactiveerd.
Ook als er brieven worden gestuurd aan
de gemeenteraad, komt het maar zelden
voor dat een fractie over de vloer komt
of dat er een raadslid aanbelt om te vra
gen wat er aan de hand is. De serieuze
uitwisseling over beleidsdoeleinden wil
nog niet vlotten, ofschoon politieke par
tijen en bewonersverenigingen er hun
voordeel mee zouden kunnen doen als
ze hun kennis en expertise wel combi
neerden. 'n Nieuw élan van Schiedam
veronderstelt echter een geestelijk kli
maat, waarin het stadsbestuur en de wij
ken het wel als een aangename oefening
beschouwen om eikaars prestaties op te
krikken
