3
2
3!
Voor het geheel in hout uitgevoerde Teatro Farnese vatte hij al
bij de eerste kennismaking liefde op.
'Nog steeds ruik je als je binnenkomt, de geur van hout', zegt
hij. 'Maar nog imponerender misschien is de fantastische licht
inval, wanneer achter de grote, klassieke arcade de ramen van
het paleis openstaan. Dan baadt het hele theater in een zee van
goudkleurig licht en wordt het theater als het ware terugge
plaatst in de tijd waarin voorstellingen plaatsvonden in de
open lucht'.
Het theater in het nooit helemaal voltooide Pilotta-paleis, ver
bond op die manier als het laatste grote hoftheater dat in de
renaissance werd gerealiseerd de belangrijke elementen van het
teatro all'antica (de directe verbinding met de buitenwereld en
het moderne teatro aU'italiano dat z'n bezoekers verraste met
suggestieve vergezichten, decors die van scene tot scene kon
den worden verwisseld en machinerieën voor speciale effec
ten.
Natuurlijk is het theater evenzeer gebouwd om indruk te
maken op de Italiaanse mede-aristocratie als ten dienste aan de
kunst. Maar, gold dat niet voor vrijwel elke belangrijke
schouwburg. Zelfs de Rotterdamse 'kist van Quist' is drama
tiek niet vreemd, ondanks de eerste indruk van grote sober
heid en functionalisme.
Ruijssenaars: 'Het theater heeft van oudsher een sociale functie
die de kunstzinnige betekenis ervan evenaart en niet zelden
overstijgt. Deze geldt niet alleen het gebruik van het theater
maar ook de betekenis ervan in stedebouwkundig en histo-
Teatro Farnese in
Parma. Lichtinval en
grondplan
risch opzicht. Wat ik met het theaterontwerp mede probeer te
zeggen is dat een schouwburg alles te maken heeft met cultuur
in z'n regionale en stedelijke betekenis'.
In Schiedam vormt het theater een eenheid met de overige
bebouwing op het stadserf, ontworpen door dezelfde archi
tectengroep als waarvan Ruijssenaars deel uitmaakt.
Al bij het slaan van de eerste paal benadrukte hij: 'Een van de
belangrijkste doelstellingen bij het bouwplan voor dit hele
gebied is het opnieuw koppelen van het bestuur aan de stad.
Letterlijk en figuurlijk. Letterlijk, omdat niet alleen het stadserf
wordt gekoppeld aan de oude binnenstad, de eerste ringpolder,
maar ook omdat naar het oosten een opening, een verbinding
wordt gemaakt in de richting van het station. De zichtas tussen
de Grote Kerk en de Liduina Basiliek rijgt de oude stadska-
mers aan het nieuwe stadserf. Figuurlijk is de koppeling tussen
bestuur en stad natuurlijk altijd een doelstelling. De verbinding
van het stadserf over de Broersvest neemt 'voorrang' boven de
Broersvest zelf, en verbindt opnieuw de stad met haar begin.'
Het hebben van daglicht in het theater noemt hij heel bijzon
der. Dat facet heeft hem ertoe gebracht om voor Schiedam
achter de bibliotheek een grote 'stedeschuur' te ontwerpen
41 Musis
