LOODGIETERSBEDRIJF
J.J. Petit b.v
Broersveld 135/137
Schiedam
Groeneweg 52
Schiedam
tan van het Ottomaanse rijk, het huidi
ge Turkije, gunstig te stemmen door uit
handen van de Spanjaarden bevrijde
Turkse galeislaven over te dragen.
Zowel het Turkse rijk als de
Nederlanden zagen in Spanje hun
grootste vijand. Maar er was nog een
belangrijke reden om de banden met
het Turkse rijk aan te halen. Behalve
dat men wellicht nog de strijdkreet
'Liever Turks dan paaps' in gedachten
had die in een eerdere fase van deze
oorlog vaak werd gehanteerd, ging het
vooral om economische motieven. De
handel met de landen in het
Middellandse Zeegebied nam in de
eerste jaren van de zeventiende eeuw
een zodanige vlucht, dat een eigen
diplomatieke vertegenwoordiging van
de noordelijke Nederlanden in Turkije
gewenst was.
Dat juist de Schiedammer Cornelis
Haga als eerste Nederlandse ambassa
deur in Turkije werd benoemd was niet
zonder redenen. Ten eerste was Haga in
Istanboel bekend door zijn reis in 1602.
De contacten die hij toen gelegd had,
onder andere met een aantal gezanten
van andere mogendheden en met de
Turkse autoriteiten, met name met
admiraal en staatsman Khalil Pasha,
zouden van grote waarde kunnen zijn.
Dat Haga bovendien over diplomatieke
kwaliteiten beschikte was al gebleken
tijdens de Zweeds-Poolse oorlog. Haga
werd dus door de Staten-Generaal in
1611 als ambassadeur benoemd en hij
vertrok met een aantal medewerkers
over Duitsland via Venetië naar
Istanboel. Alleen al deze reis, tijdens
welke Haga werd tegengewerkt door
Spaanse obstructie, arrestaties en zeero
vers, leverde de stof op voor een avon
turenroman. Nadat hij uiteindelijk in
het voorjaar van 1612 was gearriveerd,
lukte het hem binnen een paar maan
den een handelsverdrag af te sluiten
waarbij aan Nederlandse kooplieden
werd vergund onder eigen vlag de
Turkse havens aan te doen. De vrije
handel in dit hele gebied stond nu voor
ons open. In de belangrijkste havenste
den kwamen consulaten, Nederlandse
slaven werden vrijgelaten en tegen zee
rovers werd bescherming verleend.
Hoewel Haga's missie oorspronkelijk als
een tijdelijke was bedoeld, werd al
spoedig het belang ingezien van een
permanente vertegenwoordiging, een
belang dat alleen maar groter werd na
het uitbreken van de Dertigjarige
Oorlog in 1618 en zeker na het aflopen
van het 12-jarig bestand in de
Tachtigjarige Oorlog in 1621. Een
eventueel bondgenootschap met Turkije
zou voor Nederland in deze oorlogen
van grote waarde kunnen zijn. Hoewel
Haga in 1619 ontslag vroeg, werd hem
dat niet toegestaan. Haga ging daarom
in ondertrouw met de handschoen met
Aletta Brasser uit Delft en liet haar naar
Istanboel komen, waar hij in 1623 met
zoveel pracht en praal met haar trouw
de, dat de gezant van Engeland hierover
met afgunst rapporteerde.
Haga had door zijn behoedzame diplo
matie een duidelijke invloed op het
beleid van de sultan. Zo was het Haga
die een dreigende oorlog tussen Turkije
en Venetië wist te voorkomen en ook
het Turks standpunt ten opzichte van
de verkiezing van de koning van
Hongarije kan op zijn conto worden
geschreven. Haga wist ook de sultan te
bewegen de protestantse en Grieks-
orthodoxe christenen een aantal voor
rechten toe te staan, dit ten nadele van
de rooms-katholieken. Dat de sultan
grote waardering voor Haga had bleek
toen de Republiek de diplomatieke
voorrang kreeg boven de republiek van
Venetië. Haga was een 'modern' diplo
maat in de zin dat hij zowel voor de
politieke als de economische belangen
van ons land oog had. Hierdoor bleef
de handel zich uitbreiden. Op advies
van Haga ook werd de 'Directie van de
Levantse Handel en de Navigatie in de
Middellandse Zee' opgericht.
door een witmarmeren portiek voor
zien van de familiewapens van de ech
telieden.
Schiedam mag trots zijn op deze grote
zoon; zoals Haga's eerste biograaf, K.
van Hardewijk, reeds opmerkte, Haga
verdient het om 'zoveel mogelijk de eer
en den roem, de erkenning van zijn
verdiensten te handhaven'.
Literatuur: K.J.R. van Harderwijk,
Levensschets van Mr. Cornelis Haga, in
Jaarboekje voor de stad en het kanton
Schiedam 1848; K. Heeringa, De eerste
Nederlandsche gezant bij de Verheven
Porte, Utrecht 1917;]. Romein, Cornelis
Haga in Nieuw Nederlandsch Biografisch
Woordenboek, deel 10 kol. 316 e.u; P.J.T.
Endenburg, Het grafschrift van Cornelis
Haga en Aletta Brasser, in Scyedam VI
1980 pag. 9 e.v.
Niet alleen de sultan maar ook de
Staten-Generaal hadden grote waarde
ring voor Haga. Toen hij na 20 jaar
diplomatieke dienst het wel genoeg
vond en zijn ontslag aanbood werd
hem dat weer geweigerd. In 1636 vroeg
hij nogmaals ontslag en om zijn ver
zoek kracht bij te zetten liet hij dit ver
gezeld gaan van bittere klachten: hij en
zijn vrouw hadden heimwee naar het
vaderland, zijn traktement werd onre
gelmatig uitbetaald, hij moest schulden
maken om steekpenningen te betalen
om zijn politieke invloed te behouden
etc. Dit ontslag wordt hem pas een jaar
later verleend. Pas in 1639 kwam Haga
in Nederland aan. Hier bleef hij enkele
jaren zonder functie, totdat hij in 1645
tot voorzitter van het hoogste rechts
college, de Hoge Raad van Holland en
Zeeland werd benoemd. Deze functie
zou hij tot zijn overlijden in 1654 blij
ven vervullen. Niet lang na zijn overlij
den zou zijn vrouw hem volgen.
Hoewel zij in Den Haag waren overle
den, werden zij in Schiedam in de
Grote- of Sint Janskerk begraven. De
erven lieten aldaar een waardig grafmo
nument aanbrengen op een der pilaren,
namelijk een tufstenen epitaat omgeven
V.N.I.-installateur
div. merken
c.v.-ketels
Telefoon nummers.
Winkel Broersveld 135/137
010-4267736
Loodgietersbedrijf
010-4714879
Mobiele Riolerings Dienst
010-4701132
323 Musis
