DE PELMOLEN: BEHOED
VOOR DE GOSSIEMIJNE
Kor Kegel
De Pelmolen: een Vlaardings monument? Het
werd gesticht door een Schiedammer, molenaars
zoon Adriaan van Dusseldorp. En 125 jaar later is
het een Schiedamse architect die een herstelplan
maakt en een Schiedams aannemersbedrijf dat de
restauratie voltooit. Maar kop op, Vlaardingers.
Die Schiedamse architect werkt wel mooi bij het
Vlaardingse bureau Geluk Treurniet en de
directeur van het Schiedamse aannemingsbedrijf
woont toevallig wel in Vlaardingen. Het valt dus
mee.
Geen wonder dat de gemeenten Schiedam en
Vlaardingen van deskundigen het dringende
advies hebben gekregen om intensief samen te
werken aan de herontwikkeling van de rivieroe
vers langs de Nieuwe Maas. Ze kunnen samen
mooie dingen maken bij de verdere herstructure
ring van een gebied dat zich uitstrekt van het
Gusto-terrein in Schiedam tot de rioolwaterzuive
ring De Groote Lucht bij het oeverbos Lickebaert.
De Pelmolen:'Al 110 jaar een symbool
van ondernemingsgeest. We hopen dat
beeld nog lang te zien,' schrijven E.T.J.
Eikema en H.A.B. Neleman niet zonder
optimisme in het Jaarboek 1984 van de
Elistorische Vereniging Vlaardingen. Op
dat moment gaat het De Pelmolen voor
de wind. De Centrale Suiker
Maatschappij doet er goede zaken. In
1978 heeft de CSM de oude 'bloemfa-
briek' aan de Buitenhaven kunnen kopen
van de door EEG-maatregelen failliet
geraakte Koninklijke Scholten-Honig, 's
lands grootste producent van bewerkte
peulvruchten, fabrikant van zetmeelpro-
ducten en vooraanstaand importeur van
gedroogde zuidvruchten en groente- en
visconserven. Elf jaar lang is het levens
middelenconcern CSM een waardige
opvolger, die er een loods bij bouwt en
aan de overzijde van de Westhavenkade
een aanzienlijk complex in gebruik heeft.
Maar gestaag komt er de klad in. In 1989
krijgt de Cebeco Handelsraad het pand
een jaar in gebruik en kort daarna ont
vouwt de CSM haar sloopplannen.
Er gaat een schok door Vlaardingen. De
Pelmolen bedreigd? Het best gefundeerde
gebouw van de gemeente heeft alle stor
men des tijds doorstaan. De zeer beeld
bepalende bloemfabriek heeft menigmaal
een bankroet getrotseerd, periodiek leeg
stand overwonnen, een Engelse bom op
een steenworp afstand naast zich zien
belanden. De fabriek is behoed voor
leegroof door de Duitse bezetter.
Tweemaal brak er brand uit. Een sym
bool van ondernemingsgeest - en dan
getroffen worden door de slopershamer
van a-culturele geldwolven?
De 'suikerbarbaren' krijgen de volle laag.
De Historische Vereniging leidt de
opstand. De werkgroep Industrieel
Erfgoed legt alles over het pand vast dat
er in archieven en herinneringen te vin
den is. CDA-wethouder Aart Kool wil er
asielzoekers huisvesten. Beeldend kunste
nares Beaty Czetö, net nieuw in de
Culturele Raad, wil een groot cultureel
centrum, met atelier- en oefenruimte,
horeca en winkels, tenslotte zijn zulke
plannen voor het Delva-pand met door
gegaan en in een school aan de
Curacaolaan kwam het er ook al niet
van.WD-raadslid Jan van Hemert is
bang dat 'cultuur' in De Pelmolen niet
haalbaar is, hij heeft een voorkeur voor
Het Weeshuis of het woongebouw
Nunquam Perfectum aan de
Maassluissedijk, niet wetende dat de toe
komst daar iets anders voor in petto
heeft. Streekmuseumdirecteur Jan
Anderson heeft een alternatief. Hij toont
op een expositie een plan voor een
jeugdhotel en verzamelaarsmuseum (want
aan de Kethelweg groeit hij uit zijn jasje),
gecombineerd met een niet van rijkswe
ge erkende architectuuropleiding van
Gerard Beijn, die met zijn Instituut voor
Bouwkunstontwikkeling eerder zijn neus
stootte in de eigen gemeente Maassluis.
Hij krijgt geen poot aan de grond. Maar
de Zuidhollandse gedeputeerde Hans van
derVlist, uit Schiedam, en het gemeente
raadslid Cor de Jonge van de
SGP/RPF/GPV-fractie zien mogelijkhe
den voor woningbouw, ondanks het
industrielawaai, ondanks de wettelijke
belemmeringen en ook al geloven de
ambtenaren er niet in.
'Het is toch jammer als De Pelmolen
zonder meer naar de gossiemijne zou
gaan,' zegt Fred van Lier in 1990. De
burgemeester van Vlaardingen krijgt dan
van de Rotterdamse aannemer Van
Omme De Groot een bouwplan voor
24 luxe koopwoningen in de bloemfa
briek. Maar bijna ter plekke ontstaan er
misverstanden over de koopsommen.
Aannemer J.A. de Groot mikt op een
slordige twee ton, maar dat is 'veel te
weinig,' reageert Hans Treurniet, directeur
van het Vlaardingse architectenbureau
Geluk Treurniet, die met zijn mede
werker Paul Peeters uit Schiedam het
ontwerp heeft gemaakt. In een adverten
tie prijst makelaardij Spuybroek-
Timmermans de luxe appartementen aan
'vanaf' 375.000 gulden.
Het plan ketst af, Van Lier gaat met pen
sioen, maar De Pelmolen gaat niet naar
Musis 162
