de gossiemijne - want er daagt een ande
re aannemer op, de Bokx Groep uit
Schiedam, voorheen bekend als de SSN.
De Bokx Groep heeft bijzondere interes
se voor de rivierzone van Schiedam en
Vlaardingen. Directeur Cees Bokx zou
graag bouwen op het braakliggende ter
rein van de vroegere scheepswerf IHC-
Gusto en hij werkt met succes aan de
realisatie van twee heel betamelijke flat
gebouwen op het Hoold van de Gorzen.
Bokx woont in Vlaardingen en wil ook
in eigen stad bovenop de herstructure
ring van de rivierzone zitten. Luxe appar
tementen in De Pelmolen beschouwt hij
als onhaalbaar. Bokx denkt aan sociale
woningbouw en omdat Geluk
Treurniet het gebouw door en door ken
nen, krijgen ze de opdracht. Het resul
taat: 36 woningwetwoningen, in een
schitterend gesitueerd pakhuis met een
wijds uitzicht: aan de zuidzijde vormt de
Maas het panorama, aan de noordzijde de
Vlaardingse binnenstad. Het is een spec
taculair plan, dat het karakter van De
Pelmolen aanzienlijk meer in tact laat dan
het eerdere ontwerp voor luxe woonap
partementen. Na de voltooiing zal
woningstichting Samenwerking het com
plex overnemen; met de uitgifte van de
woningen is al begonnen.
'Niet één woning is hetzelfde,' zeggen
twee vrouwen, als ze op de eerste verdie
ping architect Paul Peeters ontmoeten.
Hun kleren zitten onder het grijswitte
bouwstof, want de werkzaamheden zijn
nog in volle gang, maar de dames mogen
alvast een kijkje nemen. Eén van beiden
heeft zich voor De Pelmolen ingeschre
ven en ze mag van Samenwerking een
keus maken uit vijf woningen op ver
schillende etages. De vrouw heeft wel
een voorkeur: voor de zuidzijde, niet
omdat het daar vanwege een verbouwing
in 1883 breder is, maar omdat je zo mooi
uitkijkt op de plek waar de Buitenhaven
op de Nieuwe Maas uitkomt.
Paul Peeters heeft ongemakken willen
vermijden, maar aanvaardt dat ze hier en
daar onvermijdelijk waren. Identieke
woningen creëren in een oud pakhuis
betekent nu eenmaal datje concessies
moet doen. Peeters hoopt vurig dat de
toekomstige huurders heel bewust voor
De Pelmolen kiezen, want dan zullen de
voordelen het gemakkelijk winnen van
enkele nadelige details.
'Wat zijn die vensters hier diep!' zegt een
van de vrouwen. Peeters legt uit dat De
Pelmolen een oude stoommeelfabriek is,
waar een meelmolen stond voor de
tarwe- en rijstpellerij. Met tien paar
molenstenen en een stoommachine van
60 pk. Het gebouw kent een fundering
met eeuwigheidsduur: diep in de bouw
put liggen grote gewelven, het schijnt dat
de gebroeders Adriaan en Corstiaan van
Dusseldorp telkens als ze kwamen
inspecteren nog handenvol extra cement
door de specie gooiden, je kon maar niet
weten! Bij de restauratie stuitte de aanne
mer enkele maanden geleden op een
enorme laag graniet, waarvan de sloop
ondoenlijk zou zijn geweest. De natuur
steen is handig verwerkt in de bergingen
op de begane grond, net alsof er een zitje
is gemaakt voor het geval je je fietsband
moet plakken. Bovenop de fundering
werden bijzonder dikke muren gebouwd,
op de eerste verdiepingen een meter dik,
dat verklaart de diepe vensters, waarvan je
met gemak knusse leeshoekjes kunt
maken of een speelbox voor een kind.
Naarmate je hoger komt in De
Pelmolen, neemt de dikte van de wanden
af - waardoor de kamers ruimer worden,
't scheelt zeker een halve meter.
Eikema en Neleman hebben nauwkeuri
ge research verricht. In het Historisch
Jaarboek 1984 beschrijven ze de ont
staansgeschiedenis van stoommeelfabriek
De Maas, later herdoopt tot De
Pelmolen, hoewel in de volksmond ook
lange tijd 'de bloemfabriek' gangbaar was.
De bloemfabriek was één van de eerste
industrieën in Vlaardingen, in een tijd van
kwijnende visserij. Molenaar Johannes
van Dusseldorp uit Schiedam kocht in
1841 een molen. De Bonte Os, wat het
begin was van verwerving van meer
gebouwen tussen de Galgkade en het
Westerhoofd (later alle uit het stadsbeeld
verdwenen).Voor het pellen van rijst en
gort werd nog een tweede molen
gebouwd, De Hoop in 1849, die hoger
was dan de andere in de omgeving en
waartegen dus bezwaren binnenkwamen
omdat molenaars vreesden voor windaf-
vang. In De Hoop wilden de twee zonen
van Van Dusseldorp mout en granen ver
werken voor een dubbele korenwijn- en
jeneverstokerij, maar dat feest ging niet
door. Die combinatie van economische
activiteiten werd door gedeputeerde sta
ten van Zuid-Holland niet toegestaan -
wat kan leiden tot de aardige theorie dat,
gezien de ambities van Adriaan en
Costiaan van Dusseldorp, Vlaardingen
hier noodgedwongen een kans heeft
gemist om ooit de jeneverstad Schiedam
naar de kroon te kunnen steken.
Goed, geen stokerij, dan een stoompel-
molen, dachten de broers. Want zelfs in
het winderige Holland draaien windmo
lens maar 150 dagen, met onregelmatige
snelheid, en ze vonden een door stoom
aangedreven pelmolen wel zo efficiënt en
betrouwbaar.
Na de Frans-Duitse Oorlog in 1872 ont
bonden de broers hun van vader overge
nomen bedrijf. Corstiaan bleef handelen
m rijst en pellerij, maar Adriaan zag nieu-
163 Musis
