Leerden Oud-Vlaardingers Romeinen dammen en sluizen bouwen? Het lijkt erop, want in drie jaar tijd werden op het bedrijven
terrein-Hoogstad zeven dammen ontdekt, waarvan drie met een duiker. Het is het oudste en meest uitgebreide stelsel van
waterstaatkundige werken ooit aangetroffen in West-Europa. Slechts in de regio, in het Maasmondgebied, zijn dammen en duikers
aangetroffen die de ouderdom van de Vlaardingse exemplaren dicht naderen. Het lijkt niet te gewaagd om te zeggen dat de
ontwikkeling van de vroegste waterstaatkundige werken in West-Europa in het Maasmondgebied zich heeft voltrokken.
De vroegst gedateerde exemplaren treffen we juist in Vlaardingen aan: de oudste dam, de bijna-oudste duiker en
het oudste sluisje. Zou Vlaardingen de bakermat kunnen zijn van al deze vindingen?
De ontwikkeling van de vroegste waterstaatkundige werken heeft in ieder geval niets van doen met de aanwezigheid van de
Romeinen, zoals wel door anderen is geopperd. De dammen en duikers zijn namelijk ten dele al aangelegd ver voor de komst van
de Romeinen. Ook de dammen en duikers uit de Romeinse tijd, zijn gebouwd door inheemse boeren. Er kwam geen Romeinse hand
aan te pas. Wel waren er waarschijnlijk contacten met de Romeinen getuige de vondst van vele honderden geïmporteerde
aardwerken potten. Het is zelfs niet ondenkbaar dat de Romeinen dergelijke vindingen in het Maasmondgebied zagen en
uiteindelijk ook overnamen. De Romeinen waren namelijk een volk dat maar wat graag leentjebuur speelde waarna ze veelal met
de eer gingen strijken. Opvallend is dan ook dat iets later in de tijd in Romeinse nederzettingen ook duikers zijn aangelegd in
dezelfde techniek als de Vlaardingse exemplaren. Het is zelfs goed voorstelbaar dat deze door inheemse lieden zijn gebouwd die in
het Romeinse leger dienden.
Musis 180
Tim de Ridder
Recente ontdekkingen in Vlaardingen tonen aan
dat boeren rond het begin van de jaartelling reeds
handige waterstaatkundige ingenieurs waren. In de
strijd tegen het water legden de boeren reeds dam
men in kreken aan. Ook maakten ze al gebruik van
duikers en waren ze zelfs al bekend met het feno
meen sluis. De recente ontdekkingen op het bedrij-
ven-terrein Hoogstad brachten in Vlaardingen de
oudste waterstaatkundige werken aan het licht.
Het was eind oktober 1994, een maand nadat ik mijn studie
prehistorie in Leiden had afgerond. De Vaderlandse Plicht had
geroepen, maar in het groen in de modder kruipen zag ik
minder zitten dan erin graven. Maar waar zou ik de daartoe
vervangende dienstplicht kunnen vervullen? Dat de keuze op
Vlaardingen viel was gedeeltelijk toeval, maar had ook
gegronde redenen. Vlaardingen had in 1994 nog niet zo lang
een stadsarcheoloog en die wetenschap leidde bij mij tot de
gedachte dat daar vast nog wel assistent-archeoloog nodig
was. Het bleek een goede keuze, in meerdere opzichten.
Amper een maand worstelde ik de Vlaardingse modder, die
taaier bleek dan ik had gedacht, toen de eerste belangrijke
ontdekking zich aankondigde. Deze zou, zoals later zou blij
ken, het begin zijn van een lange reeks spectaculaire ontdek
kingen, die Vlaardingen meermalen wereldnieuws zou opleve
ren. We ploeterden al enige weken in de vette klei op het in
aanbouw zijnde bedrijven-terrein Hoogstad. Langzaam maar
zeker gaf de taaie aarde houten paaltjes vrij. Nabij het hout
werk kwamen donkere dunne lagen tevoorschijn. Ik had iets
dergelijks slechts eenmaal eerder gezien. Tijdens mijn studie
was ik enige maanden in dienst van het BOOR (de archeolo
gische instantie van Rotterdam en omstreken) om de graaf
werkzaamheden ten behoeve van de aanleg van een gasleiding
te volgen. Bij Geervliet troffen we in de wand van een sleul
ook enige lange palen met dunne donkere lagen aan. Dat
interpreteerden we toen als dam. Zouden we in Vlaardingen
ook een dam hebben gevonden? Of toch een huis?
