RUSTIEK EN HISTORISCH BELANG
Helma Steekelenburg
Het Filmlint dat binnen het kader van Het
Kunstlint wordt gehouden op vrijdag 21 en
zaterdag 22 november is een subtiele nieuwko
mer in het overweldigende aanbod op festival-
gebied.Voor het eerst wordt een zorgvuldige
selectie opdrachtfilms vertoond voor een breed publiek.
De toon wordt meteen al gezet. De gedegen opzet van
het programma met ondermeer een markant retrospec
tief op de geschiedenis van de opdrachtfilm en verschil
lende forumdiscussies verraadt de serieuze ambities van
de organisatoren. Het Filmlint moet geen eendagsvlieg
worden, maar een instituut van landelijke allure.
De opdrachtfilm omvat een breed scala aan verschillende
genres - van korte teken-, animatie- en speelfilm tot
documentaire - die één gemeenschappelijk kenmerk
hebben. Ze zijn gemaakt in opdracht van meestal een
bedrijf, overheidsinstelling of andere instantie en bedoeld
als voorlichtings- of informatie-medium voor een
beperkte doelgroep. De opdrachtfilm mist het glamour-
imago van de Hollywood-industrie, de artistieke uitstra
ling van het filmhuiscircuit én de trendy reputatie van de
commerciële wereld. Toch zijn die grote drie in
Nederland zonder meer schatplichtig aan hun minder
bekende broertje. Juist de broodfilm, zoals de opdracht-
film wel eens minachtend wordt genoemd, levert van
oudsher de benodigde financiën op om spraakmakender
projecten van de grond te tillen. Gevestigde cineasten en
sterren - van Bert Haanstra tot Danny de Munck, om
twee uiteenlopende grootheden te noemen - zijn door
de jaren heen bereid geweest hun naam eraan te verbin
den. Hun klasse verloochent zich niet.Voor hun
opdrachtgevers is een eigen film vaak een prestigekwes
tie. Ze willen geen standaard, maar kwaliteit die eruit
springt. Het Filmlint heeft zich ten doel gesteld om
vanaf nu in Schiedam jaarlijks de absolute toppers uit
verleden en heden voor het voetlicht te halen.
Initiatiefnemers van Het Filmlint zijn Janwillem de Kok
en René Schaay. De Kok - filmmaker met een eigen stu
dio aan de Lange Haven - werkte ondermeer voor
Sesamstraat en maakt uiteenlopende producties zoals de
PvdA-items voor het tv-programma 'Zendtijd voor poli
tieke partijen'. Schaay is directeur van een verhuur
verkoopbedrijf van audio-visuele apparatuur aan profes
sionele industriële gebruikers in Rotterdam. De twee
werken regelmatig samen, maar kregen onafhankelijk van
elkaar het verzoek van de organisatoren van Het
Kunstlmt om de culturele manifestatie te sponsoren. Ze
vonden allebei het Schiedams initiatief te leuk om zich
er vanaf te maken met een simpel geldbedrag of wat gra
tis materiaal en besloten dat het moment daar was om de
handen ineen te slaan en een al veel langer bestaand
gemeenschappelijk plan van de grond te tillen. Janwillem
de Kok: 'Er zijn wel besloten festivals voor de branche,
maar opdrachtfilms worden nooit in bredere kring ver
toond. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen, dat er
natuurlijk veel recht-toe-recht-aan producties bestaan.
Daarnaast echter worden ook ware kunststukjes gemaakt
omdat de opdrachtgever de moed heeft om niet op safe
te spelen én omdat de maker grote talenten heeft.
Opdrachtfilms worden bovendien zelden low-budget
gedraaid. Meestal is er voldoende geld om de beste crew
en cameramensen in te huren en de meest geavanceerde
apparatuur te gebruiken. Er zijn juweeltjes in omloop
van een hoog en innovatief cinematografisch gehalte.
Doodzonde als die op de plank blijven liggen.'
Opdrachtfilms die hun dienst hebben gedaan, worden
vaak onzorgvuldig en soms zelfs helemaal niet opgesla
gen.Veel prachtig materiaal dreigt daardoor niet aheen in
de vergetelheid te raken, maar ook voorgoed onvertoon
baar te worden. Dat betekent de teloorgang van een
belangwekkend stuk film- en economische geschiedenis.
Janwillem de Kok: 'De historie van de opdrachtfilm gaat
terug tot de jaren '50 en is nauw verbonden met zowel
de ontwikkelingen in de filmindustrie als die in het
bedrijfsleven. Bij de opdrachtgevers kom je naast de
overheid en bijvoorbeeld de GEB's ook ondernemingen
tegen als Philips, de Heidemij en de KLM. Zij hebben
Nederland na de oorlog toch weer op de kaart gezet. Bij
de makers tref je legendarische pioniers aan als een Joop
Geesink die de poppen-animatiefilm groot maakte. Met
Het Filmlint willen we niet alleen een overzicht geven
van de branche in de volle breedte door de jaren heen,
we hopen ook een budget op te bouwen voor restauratie
en conservering van films die een artistieke en histori
sche waarde hebben.'
De eerste avond van Het Filmlint op vrijdag 21 novem
ber staat de animatiefilm centraal van poppen- en klas
sieke tekenfilms tot high tech computer-animaties.
Zaterdag 22 november is het programma gewijd aan
korte speelfilms en documentaires gemaakt in opdracht
van bedrijfsleven en overheid.
Beide avonden in het Theater a.d Schie duren t?an 19.00
tot 24.00 uur.
373 Musis
