P=
E en rijksweg is een barrière. Niet voor het ver
keer dat er op zit: de rijksweg heeft als functie het
autoverkeer snel te geleiden. Maar voor al het
andere is de rijksweg een onding. Een psycholo
gische drempel, een fysiek obstakel, een lawaai-
bron en derhalve een blokkade tussen het oor en
de stem van de stilte.
Een rijksweg kun je maar het beste onder de
grond stoppen. Dan kun je erboven leuke dingen
doen voor de mensen: een park aanleggen, of hui
zen bouwen. De discussie over dubbel grondge
bruik is weer opgelaaid als direct gevolg van de
Burgerzaallezing die Margaretha de Boer in
december 1996 in het stadhuis van Rotterdam
hield. Hoewel de minister van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieubeheer een weinig
effectief en nauwelijks krachtdadig beleid voert,
zette ze even het beeld van de compacte stad op
z'n kop. Wie had tot op dat moment gedacht dat
een compacter wordende stad juist méér plaats
geeft aan recreatie en natuur: aan groen?
De lezing, aan de Coolsingel, markeerde ook voor
Schiedam en Vlaardingen een keerpunt. Nooit eer
der stond de gemeentegrens tussen beide zo zeer
in de belangstelling. Die gemeentegrens bestaat
voor meer dan de helft uit rijksweg A4, en in de
toekomst helemaal uit de A4, als Annemarie
Jorritsma haar zin krijgt. Want anders dan haar
collega De Boer is de minister van verkeer en
waterstaat nog niet zo ver, dat ze dubbel grondge
bruik actief bevordert. De strijd is nog maar net
begonnen.
Dat werd tijd. Die strijd had 35 jaar geleden al ont
ketend moeten worden. De rijksweg is door zijn
barrièrewerking van enorme invloed geweest op
de stadsontwikkeling van Vlaardingen en
Schiedam. De weg symboliseert hoe beide steden
gescheiden optrokken, terwijl ze toch met dezelf
de processen bezig waren...
Kor Kegel
Musis 12
Uj
u;
Fc
Uj
Q
5
Q
N
Het geografisch centrum van Schiedam en
Vlaardingen is het Kethelplein: een onvol
tooid verkeersknooppunt. Rijksweg A4 wordt
er aangetakt op de A20, de snelweg tussen
Gouda en het Westland. Al in de eerste teke-
aningen van de A4 is Rijkswaterstaat ervan uit
gegaan dat het niet bij een aantakking zou
blijven. De A4 moest worden doorgetrokken
richting Delft, Rijswijk, opdat er een interna
tionale verkeerscorridor tussen Amsterdam en
Antwerpen zou kunnen ontstaan. Wat een eer
eigenlijk, dat de gemeentegrens tussen Vlaardingen en
Schiedam daar deel van mocht uitmaken!
De opening van de Beneluxtunnel bracht op 5 juli 1967 dui
zenden inwoners van Schiedam, Vlaardingen, Pernis en
Hoogvliet op de been. De Koningin Wilhelmina- ofwel de
KW-mars voerde tientallen schoolklassen en padvindersclubs
voor het eerst en het laatst wandelend door de tunnelbuizen.
Het was een happening, die de jongeren vertrouwen moest
geven in de technische vooruitgang. Na de mars werden de
tolbomen gesloten en werd de weg vrijgegeven voor het
gemotoriseerd verkeer; elke chauffeur diende zich met inworp
van een gulden doorgang te verschaffen. De nieuwe verbin
ding tussen de A15 (bij het Beneluxplein) en de A20 (bij het
Kethelplein) ging zichzelf terugbetalen. In 1979 waren de aan
nemers en de gemeenten Schiedam,Vlaardingen en Rotterdam
uit de kosten, de weg werd overgedragen aan het rijk en met
ingang van 1980 was de weg tolvrij.
Maar de ontbrekende schakels in de Benelux-corridor van
Amsterdam naar Antwerpen kwamen er niet. De flatwijken van
Schiedam-Groenoord en Vlaardingen-Holy werden gebouwd
en de bevolking raakte doordrongen van de herrie, die verlen
ging van de weg noordwaarts van het Kethelplein zou opleve
ren. De stadsuitbreiding had ook andere effecten.
Milieugroepen in Schiedam,Vlaardingen, Maassluis, De Lier,
Schipluiden, Delft en Rotterdam maakten zich zorgen over het
steeds kleiner wordende polderlandschap van Midden-Delfland.
Twintig jaar, voordat de discussie over het Groene Hart van
Holland zou losbranden, ontdekten de milieugroepen dat er
ook tussen de Haagse en Rotterdamse agglomeraties een groe
ne oase lag, die verder ontzien moest worden. Een rustplek
voor de stedeling. De rijksoverheid beschermde het gebied
door het de status van stiltegebied te geven en een reconstruc
tiecommissie moest waken voor verdere aantasting van
Midden-Delfland door de uitdijende steden. In die nieuwe
filosofie paste verlenging van de A4 niet meer. Het zandlichaam
voor dit verlengstuk, met de werknaam rijksweg 19, was reeds
opgeworpen, maar door toedoen van de interlokale werkgroep
Stop Rijksweg 19 kwam het met van aanleg en asfaltering. En
tot op de dag van vandaag is de Tweede Kamer verdeeld over
het nut en over een verantwoorde inpassing van de weg.
De Zoomweg: zo heette de A4 op oudere stadsplattegronden
van Vlaardingen en Schiedam. De weg zou ook Bergen op
Zoom aandoen en dat verklaart die naam, gekozen volgens
rijksbesluit van 1965. In zijn waardevolle straatnamenboek uit
1989, uitgegeven door het fonds Historische Publicaties
Schiedam en het Schiedamse gemeentearchief, merkt Willem
P. Rook op dat er ook een tweede Zoomweg was. Het was
een parallelweg langs het omstreden zandlichaam voor rijks
weg 19. Deze weg had mets met het traject naar Bergen op
Zoom te maken en volgens Rook heeft 'zoom' hier de bete-
WEG MET
DE DREMPEL
