1
Kor Kegel
Musis 138
co
Uj
CJ
HAVENZICHT MET
PERSPECTIEF
Dc ANWU-rouces door Schiedam en
Vlaardingen raken slechts op een enkel
punt aan de Nieuwe Maas. Er bestaat
geen goede route die over meer dan
tien kilometer langs de rivier loopt.
Daarvoor moetje naar Rotterdam ot'
naar liet oeverhos Lickebaert, of nog
verder: vanaf Maassluis tot Hoek van
Holland kun je je tegoed doen aan. het
wisselende panorama van raffinaderijen
links en natuurgebieden rechts. Wie toch
een geslaagde fietstocht wil maken langs
het water, is in Schiedam en Vlaardingen
aangewezen op de zijtakken van dc
Maas en met name op de historische
grachten. Maar ook dan merkje dat er
iets mankeert. Er zitten zo veel gaten en
haperingen in het stadsbeeld, er is zo
veel afwisseling van nostalgie en naar
geestigheid, dat het nog lang zal duren
voordat beide steden toeristisch op orde
zijn. Stap voor stap zullen de oorspron
kelijke havensteden hun relatie met de
Nieuwe Maas moeten verbeteren. De
havens vragen om eerherstel. Maar het is
de vraag of de gemeenten de esprit en
de know-how hebben om hun eigen
ontstaansgeschiedenis luister bij te zet
ten.
Wat hebben die grachten van Schiedam
en Vlaardingen akelig veel gemeen. De
stadscentra ontstonden langs de uitmon
dingen van de Schie en de Vlaardingse
Vaart in de Maas. De verbinding met het
Delftse achterland was door de eeuwen
heen van wisselende betekenis voor
handel en nijverheid, maar de situering
op de Maas was voor beide steden van
groot economisch belang - en noodza
kelijk om de concurrentie in Delfshaven
en Maassluis het hoofd te bieden. De
overeenkomsten tussen Delfshaven,
Schiedam,Vlaardingen en Maassluis
rechtvaardigen alleen al een studie naar
gezamenlijke promotie-activiteiten; er is
ongetwijfeld een markt voor.
Zowel in Schiedam als in Vlaardingen
bestaat er behoefte bij plannenmakers
om de binnenstad en de Nieuwe Maas
meer op elkaar te betrekken. Het is een
kwartier lopen van het stadscentrum
naar de rivieroever en dat is te veel voor
de matige kwaliteit van stedesèhoon, die
onderweg geboden wordt. In
Vlaardingen staan aan weerszijden van
de Oude Haven gebouwen die een fikse
opknapbeurt nodig hebben, maar dan
nog weinig bezoekers trekken. Het
Visserijmuseum en het muziekmuseum
Ton Stolk zijn samen niet in staat om de
Westhavenkade tot een toplocatie te
maken en het is er onbehaaglijk druk.
Het autoverkeer maakt er onevenredig
de dienst uit. Er zou een flinke strook
herschapen moeten worden in een lom
merrijke boulevard. Van 't Hof naar 't
Hoofd is er een gigantische opzoomer-
beurt nodig. De onaantrekkelijkste situ
atie is er bij de spoorwegovergang. Daar
moetje een haarspeldbocht maken op je
weg naar de Buitenhaven, waar de fraai
gerestaureerde Pelmolen het havenzicht
domineert. De Deltaweg en de
Galgkade komen tegenover het Riagg
uit op een geasfalteerde bult, die doet
vermoeden dat een gedrogeerde spin er
het verkeerspatroon gesponnen heeft.
Die bult ondermijnt elke zichtlijn tussen
de Oude Haven enerzijds en de
Buitenhaven en de nog altijd imposante
pakhuizen aan de Koningin
Wilhelminahaven anderzijds.
Dat nu is een verschil met de
Schiedamse situatie. Er is geen definitief
obstakel in de route van centrum naar
rivier. Maar evenals in Vlaardingen is er
te veel bebouwing die detoneert met
het verwachtingspatroon dat toeristen
van een eeuwenoude stad zullen heb
ben. De herenhuizen aan de Lange
Haven zijn successievelijk in zorgzame
handen gekomen, waardoor het imago
van voortgaande verpaupering heeft
plaatsgemaakt voor geloof in een aan
trekkelijke grachtengordel (samen met
Korte Haven, Nieuwe Haven en
Westerhaven). In de route van Koemarkt
tot Nieuwe Maas kun je kiezen uit
meer trajecten, maar alle hebben ze hun
manco's: rotte kiezen, pakhuizen die
nodig aan restauratie toe zijn, (te lang)
braakliggende terreinen en een wegdek
dat vrijwel uitsluitend op autoverkeer is
afgestemd. Aan weerszijden van de
Buitenhaven staan authentieke distilleer
derijen beeldbepalend te wezen, terwijl
de restanten van de stadsindustrie en
markante woonhuizen voor een geva
rieerde aanblik zorgen. Maar - geen
gebouwen met een publieksfunctie, niet
eens een café. Het is een doodsaai
gebied. Dat is Vlaardingen bespaard
gebleven. Ergens kun je nog beter één
bult hebben dan een gracht lang onbe
schaamde nietszeggendheid.
Het zal Schiedam niet meevallen om de
Mathenesse-zijde van die Buitenhaven
aantrekkelijker te maken. Langs de
Voorhaven is nog van alles mogelijk
omdat het aangrenzende terrein van de
voormalige scheepswerf IHC-Gusto er
nog gedeeltelijk braak ligt. Architect
Bram van Hengel is gestart met een stu
die die de attractiewaarde van de haven
beduidend zal verhogen, weliswaar
eigentijds en zonder knipoog naar
fabrieken die er vroeger stonden, maar
dat hindert niet, want er is behalve de
kademuur toch niets meer dat aan de
kaarsenfabriek, de anker- en kettingfa-
briek en de galg herinnert.
Zowel de Lange Haven in Schiedam als
de Oude Haven in Vlaardingen voert
langs het drukste deel van de binnen
stad, langs zelfbewuste wijken (de
Gorzen en de Vettenoordsepolder), maar
ook langs wemig florissante buurten,
waar een verfje beslist te weinig is om
de gevelwanden appetijtelijker te doen
ogen. Het Buizengat in Vlaardingen ligt
al jaren een even kabbelende planvor
ming af te wachten. Als het goede van
de Korte Dijk behouden blijft en het
