EEN BUITENLANDS TYPE...
Ruud Aret
145 Musis
De zee van droefenis strekt zich uit tot het
oneindige
Maar keer u om:aan uw voeten ligt de veilige
kust
Dit boek beschouw ik als een waterme
loen. Wie of wat is de vrucht dank ver
schuldigd voor zijn rijping? De wind die
het zaad over de vruchtbare grond heeft
uitgestrooid; de regen die het heeft
besproeid; de zon die een warm bed
voor het zaad heeft gespreid; de minera
len en andere stoffen die de spruit heb
ben gevoed.
De wind heeft haar naar Nederland
gewaaid; de regen heeft haar moed
begoten het schrijven voort te zetten;
haar vele vrienden beschouwt zij als de
zon die haar bestraald heeft; haar uitge
ver, redacteur en literair agent zijn voor
haar de mineralen die haar schrijver
schap hebben gevoed.
Deze dankbetuiging gaat vooraf aan de
roman Het lelietheater van de in
Nederland woonachtige Chinese Lulu
Wang. Evenals de boeddhistische spreuk
waarmee dit artikel opent en die het
motto is van de roman.
Van dit vorig voorjaar verschenen boek
zijn inmiddels 220.000 exemplaren ver
kocht en haar uitgever (Vassalucci) wist
zelfs, grotendeels voor het boek hier
verscheen, de vertaalrechten aan buiten
landse collega's te verkopen.
Het lijkt zo goed als uitgesloten dat veel
mensen de naam Lulu Wang niet weten
te associëren met het succesvolle Het
lelietheater. Voeg hierbij het jongste feit;
de ontvangst van Het Gouden Ezelsoor
op 27 februari jongstleden.
Het Gouden Ezelsoor is een prijs die
toegekend wordt aan een opmerkelijk
debuterend schrijver waarbij verkoopcij
fers een met te onderschatten criterium
is.
Lulu Wang is in 1960 in Peking gebo
ren. Op vijfentwintigjarige leeftijd
kwam zij naar Nederland, gelokt door
een vacature voor docente Chinees aan
de Hogeschool van Maastricht. Aan de
universiteit van Pekmg studeerde Lulu
Wang de engelse taal. Naast het lesgeven
besloot zij, om de verveling te verdrij
ven, een roman te gaan schrijven. Direct
in het Nederlands en met in de ik-vorm
om een emotionele afstand te kunnen
bewaren.
Het Lelietheater is het verhaal van het
twaalfjarig meisje, Lian, en is gebaseerd
op persoonlijke feiten. Maar schrijft
Lulu Wang in haar boek,"...de details rij
men niet voor honderd procent met de
feiten." Zo is een feitenroman ontstaan
over een turbulente periode in de
Chinese geschiedenisrde Culturele
Revolutie.
Vol verbazing beziet Lian het gedrag van
de volwassenen om haar heen. Onder
hen bevinden zich machtswellustelingen,
maar ook mensen die zichzelf opofferen
en mensen die hun integriteit niet ver
liezen. Het is tevens het hartverscheu
rende verslag van een onmogelijke
vriendschap tussen twee meisjes uit ver
schillende kasten.
Lian behoort tot de eerste kaste - haar
ouders zijn intellectuelen en daarom
verbannen naar strafkampen. Haar
vriendin behoort tot de verheven derde
kaste van de arbeiders. Ondanks dat is ze
de verschoppeling van de school; ze
wordt tot op het bod vernederd.
Als Lian ziek is - ze heeft een huidziek
te - krijgt ze toestemming om zich bij
haar moeder te voegen. In het kamp
krijgt ze onder meer les van de beroem
de professor Qin, wiens lessen ze door
vertelt aan de kikkers en krekels in en
achter het kamp gelegen meer: het lelie
theater.
Opvallend is het grote aantal relaasbe
schrijvingen van Chinese vrouwen. Het
pad werd in 1991 aangelegd door Jung
Chang, die het leven van drie generaties
vrouwen beschreef en later betreden
door schrijfsters als Amy Tan, Wang
Pmg, Adeline Yen Mah enjaia Sin.
Jarenlang is China gesloten geweest en
vond een soort mystificatie plaats rond
om de persoon Mao Zedong. Dat zelfs
in Nederland het Rode Boekje vertaald
werd en zelfs een maoïstische groepe
ring werd opgericht zegt genoeg. Bezie
in dit licht één van Mao's
slogansf'Revolutie betekent ontkenning
van menselijke gevoelens. Wie dat niet
kan is onze vijand."
De huidige regering van Deng
Xiaopeng propageert het overwegend
negatief geschrijf over perioden in de
Chinese geschiedenis als de Grote
Sprong Vooiwaarts of de Culturele
Revolutie. Voor deze pennenvruchten
hebben de Chinezen een verzamelnaam:
littekenliteratuur. Alle hier genoemde
schrijvers beschrijven anecdotes met
mensonterende elementen. Martelingen,
vernederingen, verraad en bedrog vor
men de ingrediënten. Daarom is het evi
dent dat geen van deze auteurs in het
Chinees vertaald wordt. Waarschijnlijk
zijn er nog tienduizenden, wellicht hon
derdduizenden, dochters van China in
het land aanwezig die hetzelfde te ver
tellen hebben...
Lulu Wang is inmiddels druk bezig een
nieuwe roman te schrijven, ondanks
haar veranderde leven dat nu in het
teken staat van televisieoptredens, bui
tenlandse presentaties, lezingen en der
gelijke. Begin maart is een verhaal van
haar opgenomen in de bundel
'Buitenspiegels'.Verhalen van in
Nederland wonende auteurs uit ver
schillende landen. Zij geven in deze
bundel hun visie op Nederland, zo ook
Lulu Wang - die nergens vergeet te ver
melden dat zij ons land een prachtig
land met prachtige mensen vindt - met
een lange brief aan een dief die in een
Amsterdams restaurant ervandoor gaat
met haar tas. Volgens de serveerster een
buitenlands type, wat Lulu Wang doet
verzuchten;"Een buitenlands type!
Zoiets ben ik toch ook."
Verderop in het verhaal schrijft zij;"Mijn
dief, misschien komt u uit een arm land.
Misschien heeft u geen opleiding geno
ten en is het moeilijke voor u hier een
baan te vinden. Misschien wachtten
afgelopen zaterdag uw vrouw en kinde
ren met rammelende maag op uw thuis
komst in de hoop dat u een brood
onder uw armen en groente in uw
Albert-Heijntas zou hebben. U zwierf
langs de Herengracht en zag mij, vrolijk
babbelende jonge vrouw, zich tegoed
doen aan een bordje lekkere salade, met
een dikke koffer naast zich. U had niets
persoonlijks tegen mij, maar u voelde de
nijpende plicht om uw gezin te onder
houden en ontnam me nujn koffer. Is
het zo gegaan? Mijn onbekende
berover, ongetwijfeld ben ik geheel
anders dan u. Ik ben een Chinese. Ik
heb een opleiding achter de rug. Ik heb
een boek geschreven dat me voldoende
brood op de plank brengt. Ik heb een
bescheiden portie rijst in mijn kom. Ik
rook niet. Ik drink niet - dat wil zeggen
alleen water. Stelen beschouw ik als een
trip naar de zon: volstrekt onuitvoerbaar.
Maar ik ben ook nooit in een positie
geweest die zo'n gedachte bij me deed
opkomen."
Vrijdag 24 april geeft Lulu Wang een
lezing over Het lelietheater in de biblio
theek aan het Bachplein. De entree is
7,50. Aanvang 19.30 uur
