TUSSEN ANKARA
EN ZANDERIJ
LIGT DE ATLAS EN
SPAANS
Jan van der Ploeg
Musis 146
Musis kijkt even over de grens. Naar de markt op het Visserijplein,
even terzijde van de Schiedams,eweg in Rotterdam en maar net een
kilometer verwijderd van het centrum van Schiedam. Veel bewoners
van die stad en van de wijk Mathenesse zijn regelmatig bezoekers van
de Visserijmarkt. Vanwege de bijzondere uitstallingen en het feit dat de
prijs voor verse groenten, fruit en vis hier nog lager ligt dan op het
gebruikelijke marktniveau. Plus het gegeven dat hier meer exotische
waren per vierkante meter worden aangeboden dan waar ook elders in
de regio. Jan van der Ploeg exposeert tot 21 april in de Rotterdamse
Centrale Bibliotheek (op de Centrummarkt) de foto's die hij op het
Visserijplein maakte. Foto's met de geur van gegrilde okra's, rasj el
hanout, overrijpe mango 's, ingemaakte varkenssnoet, zwart gerookte
Surinaamse vis en zelfverbouwde munt.
Waarom kom ik er graag. Is het vanwege de veelkleurigheid of
om z'n kleine en soms bijna dorpse schaal - ondanks z'n inter
nationale reputatie. Of kom ik er zo graag vanwege het feit dat
ik er zoveel mensen tegen het lijf loop die ik ken uit de buurt
waar ik woon.
De markt op het Visserijplein in Rotterdam is uniek in z'n
soort. Juist door z'n overzichtelijkheid.Veel Rotterdammers
kennen niet eens het bestaan van deze markt die twee maal
per week gehouden wordt. De 'Rotterdamse markten', dat zijn
toch de grote weekmarkten op de Binnenrotte en het
Afrikaanderplein; de grootste warenmarkten van Nederland en
vaste prik voor al die bezoekers, liefhebbers en lanterfanters
die het marktbezoek in hun bloed hebben. Ook m de andere
grote steden zul je een markt zoals die van het Visserijplein
niet - en zeker niet gemakkelijk vinden.
De geschiedenis wil dat de markt op het Visserijplein ooit een
gewone Hollandse buurtmarkt was. Opgezet met de bedoeling
om de omwonenden, die met de Schiedamse-,
Mathenesserweg, de Binnenweg en de Vierambachtstraat in de
buurt toch bepaald niet slecht met winkels waren bedeeld,
extra te plezieren. Die Hollanders vormen momenteel hooguit
zo'n vijf procent van de vaste bezoekers. Een aantal puur
Hollandse marktelementen zijn dan ook niet of slechts matig
vertegenwoordigd. Groene haring is er wel verkijgbaar maar
niet in dezelfde overvloed als op de centrummarkt. Ook bloe
men en stroopwafels zijn een zeldzaamheid evenals bospaling
en sprot. Maar daartegen ligt alles wat zwemt, kruipt of rond-
moddert in het blauwe, warme Caraïbisch gebied hier te koop,
worden er kisten met knapperig te frituren visjes van de
Marokkaanse Middellandse zeekust aangevoerd en gaat de
motorzaag door diepgevroren tonijn.
Gemiddeld zijn er op een zaterdag meer dan honderd ver
schillende culturen op het Visserijplein aanwezig en vaak
gecentreerd rond hun eigen kramen en uitstallingen. Geen
kind behoefje te vertellen dat Indiërs en Pakistani een flair
hebben om zich te ontwikkelen in de textielbranche. Ook op
het Visserijplein bezetten ze het overgrote deel van de textiel
markt, waar elke prijs betwist wordt door Turkse en
Marokkaanse vrouwen. Wie (iets meer) wil weten van gezins
relaties in de Islamitische, Hmdoestaanse, Kaapverdiaanse of
Antilliaanse culturen, komt op een zonnige zaterdag een hoop
te weten, zonder dat er een boek aan te pas komt. Wie verha
len wil horen uit de volksbuurten van Paramaribo kan terecht
bij de ijs- en limonadeventers met hun zelfgetimmerde karren
met schraapijs en een bonte verzameling kleuren en smaken.
Amandelen, olijven of kruiden koopje niet zomaar op het
Visserijplein. Je keurt en kijkt, vertelt je hebben en houden
aan de koopman, die adviseert en uiteindelijk helpt kiezen uit
de vele verschillende soorten. Want voor een Marokkaanse
koopman is een amandel om mee te stoven een andere dan
om mee te versieren of een taart te bakken. Precies zoals de
Turkse handelaar wel tien soorten krenten op z'n kraam heeft
en precies weet te vertellen welke krent in welk gerecht hoort.
En dan heb ik het nog niet over de paprika's en okra's die
voor enkele dubbeltjes per kilo worden afgewogen, de meloe
nen en pompoenen voor weggeefprijzen, de bergen tomaten
en perziken die alleen per kist worden verkocht en even grif
van de hand gaan als ze worden aangevoerd.
Idealiseren is uit den boze. En natuurlijk gaat er nog van alles
mis in het contact tussen de auto- en allochtone Nederlanders.
Alleen nauwelijks op het Visserijplein waar al die culturen op
voet van gelijkheid samenkomen, elk in z'n eigen taal of dia
lect wordt aangesproken en het op een zonnige dag een feest
is van kleuren, geuren en klanken. Want de swingende
Antilliaanse boys, maken van het Visserijplein evengoed deel
uit als de Indiase muziek waarmee de Hmdoestaanse koop
man, z'n kleurige sarees onder de aandacht brengt, de Turkse
vrouwen in hun spetterende traditionele kledij die ze elders in
de stad niet zouden durven dragen, de smeltende suikerbeest-
kleuren van de Indiase saree en het stoffige bruingrijs boven
de opvallend helgele puntsloffen van de Berbers. De markt op
het Visserijplein is feest waar het Spectrumfestival maar met
moeite aan kan tippen. En dat twee keer per week helemaal
voor niks. De hele zomer - met al z'n tropische kleuren - en
winter - met de meer geharde Arabische, Turkse en Koerdische
koppen - door. Op de Visserijmarkt is je gulden nog steeds een
daalder waard en ontmoet je voor nog minder de halve
wereld.
