i lli
Hèt adres voor al uw zorg en
andere verzekeringen
IP?
m
W m
315 Musis
het niet doet, is Ambacht afgeschreven.
De wijk heeft plekken waar het zelfs in
de lente naar herfst geurt. Het ballet van
de ondergrond begint voor scheve
vloeren te zorgen en scheurtjes in het
voegwerk. Dat is nooit een impuls aan
burgerzin. Daarom staan de symbiose
van monument en sentiment hier
ernstig op het spel. Maar men zou eraan
voorbijgaan omdat Ambacht zo'n fijne
traditie heeft van leefbaar te zijn. In feite
is deze historische wijk in het
geografische midden van de gemeente
Vlaardingen gevoeliger voor
achteruitgang dan de Gorzen of de
Vettenoordsepolder, armere wijken maar
met esprit en een rijkere cultuur, die de
mensen ervan weerhoudt bevangen te
raken door een horror vacui.
Monumentenzorg is een verhaal van tijd
en ruimte, maar in het algemeen blijven
dat holle begrippen als gevolg waarvan
er altijd een schrale portemonnee is
voor monumentenbeleid. Een monu
ment moet oud zijn en met het inte
rieur moetje ook iets aardigs kunnen
doen. Maar dat is tijd en ruimte in een
exoterisch jasje. Het is daarentegen de
esoterie van de stedelijke ontwikkeling,
de mentaliteit van de inwoners, de cycli
van élan en depressies, die aan monu
mentenbeleid een nieuwe dimensie kan
geven. Musis heeft al eerder gepleit voor
een lokaal monumentenbeleid,
afgestemd op hoe bewoners hun buurt
beleven. Dan kom je niet ver met de
objectieve maatstaven van rijksdienst of
provincie. Gemeentebesturen moeten
het wijkgevoel benutten bij ingrepen in
de bebouwing en bij de aankleding van
woonmilieus. Een gemeenteraad moet
als het ware een inventarisatie van
sentimenten hebben als onderlegger
voor een monumentenlijst. Daar kunnen
rampen mee voorkomen worden. In het
westen van Schiedam vinden we een
goed voorbeeld van dat besef. Het
woon-, zorg- en dienstencentrum
Frankeland heeft niet volhard in fouten
uit het verleden. De komst ervan op de
hoek van Liduinastraat en Nieuwe
Haven betekende in de jaren zestig een
kleine ramp voor het karakter van de
wijk. Er is in die jaren wel meer gesold
met klassieke buurten, ze werden op
onmogelijke manieren toegetakeld met
hoogbouw van een armzalige
hoedanigheid. Dus de omwonenden
zaten in hun rats toen de markante
oudbouw aan de Warande gesloopt ging
worden. Frankeland is er zorgvuldig mee
omgegaan. De nieuwbouw appelleert in
alle opzichten aan wat er stond en,
zonder een kopie te zijn, is het een
perfect voorbeeld van stadsherstel, ook
omdat het nu eens een wijk betreft die
nooit in restauratieplannen mocht delen.
Schiedam-West heeft niet het imago van
een vrolijke volkswijk, het ontbeert een
dorpshistorie. Maar bij kritische
beschouwing zie je dat de
oorspronkelijkheid van de vooroorlogse
stadsuitbreiding nog terug in veel
straten, waar lange rijen huizen staan
met onaangetaste gevelwanden, een
goed uitgangspunt bij een motiverend
wijk- en buurtbeheer. De straten zelf
missen nog warmte. Sommige
doorgaande wegen zijn kaal, grauw zelfs,
ze geven niet het aanzien dat de wijk
had toen het middenkader zich er
huisvestte. De Westfrankelandsestraat is
een straat waar zich nog geen sfeer gezet
heeft. Er is veel van te maken. Met een
warme bestrating en groenvoorziening
kun je beeldbepalende panden
accentueren. Moetje eens afwachten,
wat een dynamiek het in de omgeving
teweeg zou brengen. West heeft de
latente vermogens in het volgende
millennium een monumentenwijk te
worden, maar dan moet het wijk- en
buurtbeheer wel een geestdrift bij
bewoners, corporaties en Stadserf
mobiliseren. Want zonder animo is het
alleen maar baksteen. West heeft sociale
metselaars nodig. De boodschap is
dezelfde als voorVlaardinger Ambacht,
maar de situatie is verschillend. Ambacht
zit aan het eind van een levenscyclus en
moet voor onverschilligheid worden
behoed. Schiedam-West staat aan de
vooravond van wederopbouw, de wil is
er. Stop er een stadsecologische visie in,
maak van de Aleidastraat een groene
schakel tussen het monumentale Juliana-
park en de monumentale RK-begraaf-
plaats aan de Vlaardingerdijk en leg
voortuinen en hofjes aan op plekken
waar toch niemand speelt en waar zelfs
geen hangjeugd hangt. Wedden dat de
bewoners zin in de wijk krijgen?
Aan monumenten kun je werken, al
lang voordat ze de ofEciEele status van
monument krijgen. Je kunt tenslotte
monumenten bouwen: het Theater aan
de Schie, met het ambtelijke bolwerk
van het Stadserf eromheen. Paul van
Oord legde bij de opening een belofte
neer op video. Het theater wil zichzelf
niet alleen een culturele, maar ook een
maatschappelijke functie bezorgen. Los
van het theaterprogramma kan het een
podium zijn, of springplank, voor een
verdieping van de multiculturalisering
van Schiedam. De opening maakt
Schiedam rijp voor een cultureel
klimaat zoals dat in Vlaardingen al
twintig jaar bestaat, wat zich trouwens
zichtbaar bewijst in festiviteiten die net
een tikje enthousiaster zijn en in een
caféleven dat net een vleugje ondeugen
der en bruisender is. Maar Vlaardingen
heeft altijd meer culturele ambities
gehad en durven uitspreken. Een kriti
sche massa aan culturele voorzieningen
geeft daar uiteraard een zwieper aan, en
van nog meer belang is het als die
culturele voorzieningen in een histori
sche en/of monumentale setting onder
gebracht zijn. Dat geeft status. Cultuur
heeft alles met verheffing te maken.
Daarom mag Schiedam nu ook weer
ergens op hopen. Er is een nieuwe
katalysator van de fantasie: het jongste
monument van Nederland. Als het
theatergevoel in concentrische kringen
over de stad uitzwermt, dan is er een
bewustzijnssprong gemaakt, waardoor de
Jeneverstad een grauwsluier kan weg
rukken. Dan is er een drive om in plan
nen kwaliteit te stoppen, om visies van
gedurfde gekkigheid te voorzien, om tot
onvermoede prestaties te komen. En dan
is het natuurlijk aan Paul van Oord om
het eerste straattheater in een groen-
groengroene Aleidastraat te openen.
ZORGVERZEKERAAR
DSW
-CA-G
f:
M:é,
t'W'
:W'
Hoofdkantoor: 's-Gravelandseweg 555, 3119 XT Schiedam,
Tel. (010) 246 64 66
