Bert van Bommel
Het sprookje 'De nieuwe kleren van de Keizerstraat heeft heel wat
losgemaakt. Schiedammers en Vlaardingers kon men met de Musis in de
hand en de neus op de schoenen door beide steden zien wandelen op
zoek naar oude en nieuwe bestratingen. Eén burger deed daaraan zeker
niet mee, Bert (van Bommel) die Bert (van Kan) gaarne van repliek dient.
De smakeloze herhaling van telkens dezelfde
klinkertjes was mij ook al opgevallen, Bert. Je
verhaal over Een Nieuwe Kleren van de Keizer
straat (Musis 5, 9) kan ik daarom niet anders dan
volmondig beamen. Het is echter niet een slimme
vertegenwoordiger die in ongeveer alle gemeenten van
Nederland een Nostalgia weet te introduceren. Het heeft
allemaal te maken met een wel zeer uitvergrote vorm
van wat ik het Van Meegeren-effect pleeg te noemen.
Vervolgens is door een decennia lange traditie van
inspraak en politiek opportunisme de spruitjeslucht diep
in de poriën van het bestuur onzer steden ingedrongen.
Om het recept af te maken: dat is weer gecombineerd
met een gelijktijdig optreden van een fin de siècle effect.
Na alle vernieuwingen die ontwerpers in deze eeuw tot
stand hebben gebracht, zijn ze gedesoriënteerd geraakt
en proberen ze 'de goede oude tijd' te laten herleven.
Dat doen ze overigens niet alleen bij bestratingen, maar
ongeveer in alles wat we in de buitenruimte tot stand
brengen. Want zeg nu zelf, ook de architectuur van de
laatste jaren staat bol van de clichés. Tot welk een
ongelofelijk smakeloze troep dat kan leiden is goed te
zien nabij het Centraal Station in Den Haag. Daar wordt
tussen het fraaie nieuwe stadhuis en het eveneens
intellectueel vormgegeven VROM-ministerie een partij
kitscherige troep in quasi historische vormen, veel
baksteen en onbegrepen vormentaal gebouwd. Schande
voor een land met zo een spraakmakende
voortrekkersrol en traditie in de moderne architectuur!
Overigens hoefje, om voorbeelden van dit soort ellende
te zien, niet eens naar Den Haag. Ook het in
voornoemde Musisaflevering besproken plan Dijksteeg
is 'leuk' gemaakt door een architect die niet zijn vak,
maar wel de wensen van oma achter de geraniums
kent. Hoogtepunt van die architectuur wordt, behalve
door een paar mislukte puntgeveltjes, gevormd door
kroonlijsten van dun en goedkoop plastic! Ook daar
weer de klinkertjes trouwens.
Maar goed, ik zal eerst even uitleggen
wat ik met het Van Meegeren-effect
bedoel. Als je vanuit de heersende
cultuur een kopie probeert te maken
van iets uit een andere cultuur dan
worden bepaalde verschillen tussen
jouw cultuurbeleving en die van het
origineel in je denkproces uitvergroot;
gelijktijdig zullen andere verschillen
niet opvallen. De schilderijen van Han
(Hendricus Antonius) van Meegeren
(1889-1947) overigens van huis uit
een architect konden voor mensen
met een vergelijkbaar cultureel
perspectief voor echte schilderijen van
Johannes Vermeer (1632-1675)
doorgaan. De blinde vlekken in de
perceptie van Van Meegeren stemden
overeen met die van dc leiding van
Museum Boymans toentertijd. Dit
resulteerde in een transactie, waarbij een
schilderij van Van Meegeren voor ruim
een half miljoen gulden van eigenaar
verwisselde! Het schilderij, dat ik voor
het laatst zag toen het nog onder de
trap bij de toiletten hing, kan
tegenwoordig moeiteloos door een
