Musis 22
Schiedammers die naar Boijmans gingen
in plaats van naar de Hoogstraat 112?
Sterven zij uit?
Nee, zo snel voltrekt zich de evolutie in
Schiedam niet. De heren van
Berenschot, die in november hun
onderzoek naar de toekomst van de
Schiedamse musea voltooid hadden,
merken niet zonder reden op dat het
draagvlak onder de Schiedammers voor
een miljoenen guldens vergende
vernieuwing van het beeldende-
kunstaanbod uiterst mager is. Het
Stedelijk Museum, zieltogend volgens de
onderzoekers, heeft met 'moeilijke
tentoonstellingen' veel goodwill bij de
bevolking verspeeld en zoiets vind je
terug in het stemgedrag in de
gemeenteraad. Daar was weinig animo
om het Stedelijk Museum van een
nieuw jasje te voorzien. Nieuwbouw
werd te duur gevonden, restauratie van
het museumgebouw werd echter
eveneens aan de zeer prijzige kant
gevonden - té prijzig. Er was een
impasse.Voortgaan op de huidige voet
kon het museum ook niet. Het
bezoekersaantal liep desastreus terug,
mede door toedoen van een elitaire
museumdirectie die het liefst zonder het
volk aan volksverheffing zou doen.
Berenschot moest uitkomst bieden. En
je kunt de heren van Berenschot niet
ontzeggen dat zij de kloeke moed
hebben om de cultuurslappe
gemeenteraad te kietelen. Jan-Willem
van Giessen en Ocker van Munster, de
beide Berenschot-onderzoekers, hebben
alle bevindingen in de kookpot gegooid,
geducht erin geroerd en abracadabra,
floep, modern kunstcentrum. Liefst in
een nieuw gebouw. Het huidige
gebouw heeft niet de uitstraling die je
bij moderne kunst verwacht.
Maar als je hun rapport leest - en
hopelijk doet de gemeenteraad dat ook
- dan zie je dat de ingrediënten in hun
kookpot zich slecht laten mengen. Er is
een voorkeur voor een historisch
museum naast het kunstmuseum (want
het Stedelijk doet te weinig met het
cultuurhistorisch en archeologisch
bezit). Er is ook een voorkeur voor een
kunstmuseum zonder historisch
museum, maar met een pakhuis ergens
in de stad om de historische boel op te
slaan - dan kan de bibliotheek, een
school of een distilleerderij de spulletjes
eens lenen voor een tentoonstellinkje. Er
is ongetwijfeld de voorkeur
uitgesproken voor volledige vervanging
van het Stedelijk Museum door
nieuwbouw. En er is een optie voor'een
centrum voor moderne kunst, waarbij u
een Pietje Precies moet zijn om het
verschil tussen museum en centrum te
ontwaren. Maar het verschil is er. Voor
een totaal nieuw museum bestaat geen
draagvlak, zeggen de heren van
Berenschot. Dat is te duur. Maar een
centrum van moderne kunst, ja, dat is
weer iets beter dan de bestaande
accommodatie waar de Cobra-collectie
in een te klein depot stond te
verkruimelen zodat dure restauratie van
de schilderijen noodzakelijk werd.
Het onderzoeksrapport laat zich lezen
als een zinkend slagdekschip. De
kanonnen staan opgesteld. Maar omdat
het schip lekgeschoten is en kantelt,
weetje niet waar de kogels uitkomen.
Het rapport vermeldt mogelijkheden,
opties, commentaar en slotsom. Maar er
wordt niet eenduidig naar die slotsom
toe geredeneerd. Het ene moment denk
je: hier pleiten ze voor restauratie van
het bestaande museum. En even
verderop denk je: proberen ze toch het
liefst de opdrachtgever te plezieren door
een kunstcentrum op de kop van de
Plantage aan te bevelen?
En ondertussen kom ik maar nergens
die Schiedammers tegen, die aan
Boijmans Van Beuningen, de Kunsthal,
het Nederlands Architectuurinstituut en
de Witte de Withstraat in het weekend
al hun handen vol hebben. Het
onderzoek van de heren van Berenschot
is een Schiedams onderzoek, waarbij
Schiedam niet in de context van een
grootstedelijke regio wordt gezien, maar
als een eilandstad in de agglomeratie. Je
bent in Schiedam en daar kom je niet
uit. Alleen mensen van buiten mogen in
Schiedam komen, want dat telt aan voor
het museumbezoek, pardon,
centrumbezoek. Zo kun je je aardig rijk
rekenen. De vogels die naar het zuiden
vliegen reken je niet mee, en alle vogels
die uit het noorden een tussenstop
maken wel - maar hoe houd je ze uit
elkaar als de winter voorbij is?
In het lijstje gesprekspartners, door de
heren van Berenschot geraadpleegd,
missen we gezaghebbende danwel
spraakmakende Schiedammers. Ik denk
aan Bram van Hengel, architect en
voorzitter van de Van der Leeuw
stichting, welke een ambitieus plan
gelanceerd heeft als bijdrage aan het
Schiedamse kunstbeleid. Ik denk aan
Juha Snikkers, inspirator van de Artoteek
Schiedam, een in aanzien sterk
gepromoveerde kunsttempel met de
mooiste collectie van alle artotheken
(vrij naar Peter van Heemst, PvdA-
Tweede-Kamerlid en voorzitter van de
landelijke kunstuitleen); Juha Snikkers
kent het Schiedamse museumbeleid van
haver tot gort en had door de heren van
Berenschot niet vergeten mogen
worden. Ik denk aan spraakmakende
kunstenaars als Sjef Henderickx en Diet
Wiegman, Michel Snoep en Peter
Hellemons - meningsverschil had het
onderzoek interessanter gemaakt. Ik
denk aan oud-cultuurwethouder Truus
Verweij-de Graaff, aan het voormalige
lid van de voormalige
museumcommissie Trees Moolhuysen-
Coenders, aan de Rotterdamse
cultuurambtenaar Ton de Vos die als
Schiedams gemeenteraadslid nog eens
korte metten maakte met het
Schiedamse museumbeleid waar nu ook
Berenschot de stofkam doorheen haalt,
zij het vanuit een heel andere
invalshoek.Velen zijn niet gehoord. Voor
het onderzoek was een Schiedams
budget beschikbaar - en dan weetje
precies waarom er in de Nieuwe Passage