COMEBACK VAN
STADSBOUWMEESTER
ALS ALTERNATIEF VOOR
WELSTANDSCOMMISSIE
Gerrit Schoenmakers
P3
2
5
Cj
Co
FR
41 Musis
am mm
Mi
m^A
Deze zomer werden we verblijd met de nota
Belvedère met een uitbundig pleidooi voor de
kwaliteit in de ruimtelijke ordening.
Vormgevers en (landschaps)architecten werden
opgeroepen hun beste kwaliteiten te leveren.
De discussie over de kwaliteit in de
architectuur en de openbare ruimte werd in de
jaren '80 vooral gevoerd door gemeenten. De
eerste rijksnota verscheen pas in april 1991.
Enkele jaren later volgde een nieuwe onder
het motto 'De architectuur van de Ruimte'.
De oproep aan vormgevers en
(landschaps)architecten om hun beste
kwaliteiten te leveren contrasteert scherp met
het droevige verschil tussen beleid en praktijk,
geconstateerd op diverse bouwlocaties. Ik vind
dat dit om opheldering vraagt. Ook de
discussie op en rond welstandstoezicht is
opgelaaid.Welke rol eigent staatssecretaris
Remkes, zicht toe
In Nederland zijn alle 538 gemeente
wettelijk verplicht een bouwvergunning te
laten toetsen door een onafhankelijke
welstandscommissie. Sommige toen dat op
grond van welstandsnota's in het openbaar
door via de gemeenteraad vastgestelde regels.
Andere doen iets dat daarop lijkt. Voor de
burger is het moeilijk te controleren,: Hélemaal
als diens bouwplan wordt afgekeurd op moet
worden geu'ijztgd. Voor de burger is dat vaak c
een vervélende zaak/. Die betaalt de
(verjbotfw en wil graag zélf uitmaken wat-die
moot of lelijk vindt.'Een -dergelijke gang van
zaken werkt illegaal bomven in de hand.
Dikwijls met succes omdat de meeste
gemeentebesturen toch niet genoeg
ambtenaren hebben om te controleren of regels
tvorden nageleefd. Het rechtsgevoel van
burgers die zich wel aan ie regels houden
wordt daardoor gekrenkt. Een probleem voor
de welstandscommissie is 'de terreur' van
onbevoegd en onbekwaam getekende
ontwerpen omdat er een ontwerpvrijheid is in
ons land. Iedereen die een desbetreffende
opleiding aan academie of universiteit heeft
gevolgd mag zich architect noemen en
iedereen - met afzonder diploma - mag
bouwwerken ontwerpen en indienen.
Grote boosdoeners zijn leveranciers van
kunststof kozijnen en —deurpartijen, van
prefab dakkapellen, evens diverse
bouwmarkten met hun scala aan
efscheidingen, tuinhuisjes en pergola's. De
persoonlijke vrijheid gaat hier ten kosten van
het collectieve woon- en leefgenot. Het 'wilde
bouwen' tiert welig. Toch probeert elke
welstandscommissie slechte ontwerpen van
opbouwende kritiek te voorzien zodat het
etiket 'geen bezwaar' wordt gegeven. Als goed
liberaal gaf staatssecretaris Remkes
gemeentebesturen een keus bij zijn
voorgestelde wijziging van de woningwet. Alle
bouwactiviteiten worden vergunningvrij of
niet. Gemeentebesturen zijn wèl verplicht een
ivelstandsnota op te stellen waarin volgens
regels en criteria - en in alle openbaarheid -
over ontwerpen wordt geóórdeeld. Dé essentie
is dcif fry welf jekntfeke. bomvaanvragen op
gelijke wijze worden beoordeeld. Tramparautie
en controleerbaarheid zijn zo optimaal
gemmtboïgd, evenals het rechtsgevoel van de
'Mitvrager. Remkes stelt ook voor een aantal
Bouwwerken vergunningvrij te verklaren. Het
gaat om kleine balkonnetjes, beperkte serres en
overeenkomstige uitbouwen en achtergevels en
overeenkomstige aanbouwen. In den lande
ontstond daarover veel vreugde.
Vreemd is het 'vergunningvrije. bijgebouw' in
de achtertuin (N.B!) van 100 kubieke meter
en maximaal drie meter hoog. Dergelijke
bouwsels moeten wèl degelijk en veilig zijn.
De gemeente kan hierbij eventueel orde op
zaken stellen via de zogenaamde
'excessenregeling'Of als buren klagen
doordat ze door de bouwsels minder licht oj
uitzicht hebben. Remkes rekent hier op
spontane toepassing van burenrecht. Dat,
belooft veel gezelligheid onder buurtjes.
Remkes hecht veel waarde aan de
welstandstoets waarbij architectonische en
stedenbouwkundige kwaliteit en betekenis
voor de openbare ruimte worden beoordeeld.
Hij kent dus een rol toe aan de
welstandscommissie bij het ontwikkelen van
stedenbouwkundige- en bestemmingsplannen.
Zo wordt de welstandszorg pas écht op
nieuwe leest geschoeid.
In discussies dringt zich voortdurend een
Wqff op. AWamm:hèbbép vfjwelialle/
gemeentebesturen de functie van'stadsarchitect
afgeschaft? Als alternatief voor de
welstandscommissie zou de stadfouwtmester
- e> :e.t na
- - -
sommige punten van twijfel verdient Remkes
alle voordeel. De twijfel gaat over in
zekerheid wat betreft het vergunningvrij
verklaren van kleinere wijzigingen in de
gevel. Er is een visuele ramp in aantocht
want dat betekent vrij baan voor het vlakke
kunststof kozijn ter vervanging van het
ambachtelijke houten kozijn met glas-in-lood
bovenlicht. Of erger nog: dat het wordt
dichtgezet met plaatwerk oj grof metselwerk.
Gerrit Schoenmakers,
lid tweede kamer PvdA en voorzitter van de
Welstandscommissie Schiedam.
co
C-5
CD
co
Co
Till
AAAA/z.AT.Av 'AA:AAA Ai eiAiAAA/AAAAAA/AAAA.iiAAAA
AA-
e
