DE HOND BIJT NIET
Musis 62
gelezen. De almanak
besluit met een
aantal pagina's van
in de loop van de
laatste halve eeuw in
Vlaardingen
verschenen dag- en
nieuwsbladen. Dat is
even smakelijke als
vermakelijke kost
die door de redactie
van de almanak als extra wissel
op het gevoel voor humor van
de lezer wordt beschouwd.
Onder sprekende koppen als
'Onze landsvrouwe als
klokkenluidster','Bertha de
Hartogh in het geheim
uitgehuwelijkt', 'Voortaan
vroeger uitrukken' en 'Feestelijke
afscheidsreceptie van wethouder
Arij Maarleveld', is daarom de
tekst zo klein afgedrukt dat deze
met geen mogelijkheid meer
leesbaar te maken is. Dolle pret
dus die door opgemelde Peter
Boven de Bank wordt uitgeleid
met de tekst Precies gesteld luidde
de vraag: Wil je vanuitje eigen
kwaliteit een beeld geven van de
Vlaardingse staat van zijn anno
19nu. De artikelen en foto's zijn
vrijwel allemaal nieuw of wel zeer
recent en beelden de stad en het
leven uit zoals hij en het
tegenwoordig beleefd kan worden.
Van samenhang is soms wel en soms
niet sprake, al kan men alles als
onafhankelijk werk beschouwen. Los
van de foto en los van alles'. Los
van enige betekenis ook, zou
men geneigd zijn erachter te
denken. Maar lachenecht
lachen. HvdS
I* <ym wfa wsm mm wf. ?w¥,,
air «Je* j*n th ».e* -t
Ka veiip gttSvmM
itmtmé ml swt
slechts tweehonderd drukken die
voor 1800 zijn vervaardigd.
Centsprenten kenden ook wat
luxere uitvoeringen. Hierop zijn
de tekeningen meestal even
eenvoudig, maar deze kunnen
grof zijn ingekleurd in -meestal
- primaire kleuren. In die luxe
uitgave bestond ook weer een
goedkopere variant. Ook deze
was gekleurd, maar hier was de
inkt niet met het penseel, maar
met de vinger aangebracht.
In de verzameling van
Streekmuseum Jan Anderson
bevinden zich vele centsprenten.
Uit deze verzameling en de
kinderboeken die een breder
beeld geven van opvoeding en
onderwijs in de tijd dat de
centsprenten hun grootste bloei
beleefden is een expositie
bijeengebracht.
Bijzonder is dat een aantal series
compleet bewaard is gebleven en
in boekvorm zijn geëxposeerd
op een tentoonstelling in 1851
in Londen. Het museum heeft
hiervan enkele exemplaren
verworven.
De tentoonstelling in het
Streekmuseum toont de
volgende series; ambachten,
visserijdieren, kinderspelen,
circus en kermis, vaderlandse
geschiedenis, vervoer, soldaten,
religie en natuurhjke historie.
De tentoonstelling loopt tot en
met zaterdag 19 maart in het
Streekmuseum Jan Anderson,
Kethelweg 50,Vlaardingen.
Iedere zaterdag en eerste zondag
van de maand geopend van
14.00 - 16.00 uur.
Cathpennyprints
heten ze in het
Verenigd
Koninkrijk, centsprenten in
Nederland vanwege het luttele
bedrag dat ze kostten. De
centsprenten kunnen gedeeltelijk
worden beschouwd als de
voorlopers van het beeldverhaal
en gedeeltehjk als opvolgers van
de achttiende eeuwse
opvoedkundige lectuur die één
van haar hoogtepunten vond in
het werk van Hieronymus van
Alphen en in het in onze ogen
tenenkrommend werkje 'De
Brave Hendrik dat aanving met
'Kent gij Hendrik niet, die altijd
zoo beleefd zijn hoed afneemt
als hij voorbijgaat? Vele
menschen noemen hem de
brave Hendrik omdat hij zo
gehoorzaam is en omdat hij zich
zo vriendelijk jegens
ieder gedraagt. Hij doet
nooit iemand kwaad. Er
zijn kinderen die hem
niet liefhebben. Ja, maar
dat zijn ook ondeugende
kinderen. Alle brave
kinderen zijn gaarne bij
Hendrik. Kinderen, die
met Hendrik omgaan
worden nog braver, want
zij leren van hem hoe zij
handelen moeten'.
Vanaf het einde van de
achttiende eeuw kreeg
deze deugdzame
kinderlectuur een
goedkope opvolger in de
centsprenten. Dit waren
verhaaltjes die op één vel
papier werden afgedrukt
en tegen de laagste prijs
in grote oplagen werden
verkocht. De blokken
met de afbeeldingen,
bleven jarenlang in
gebruik. Het komt dan
ook voor dat met
dezelfde afbeeldingen
verschillende verhaaltjes
werden verkocht. Dit
mocht de pret echter
niet drukken. De
centsprenten waren een massa
artikel die op alle mogelijke
plaatsen en vaak markten van de
hand gingen. Als de tekeningen
ook maar enigszins aansloten op
de tekst was het al goed.
De vertellingen waren meestal
de eenvoud zelf.
Opvoedkundige verhalen waren
echte bestsellers, maar ook
spelletjes werden op de
centsprenten afgebeeld en
verhalen uit het dagelijks leven.
Aan deze prenten is ook de titel
van de tentoonstelling in het
Streekmuseum Jan Anderson
ontleend;'De hond bijt niet'.
Centsprenten die in goede staat
verkeren zijn zeldzaam. Zeker de
oudste. De verzameling van het
Rijksprentenkabinet in
Amsterdam omvat vele
duizenden bladen maar telt
