2
165 Musis
wereld. Zijn er straks nog ateliers nodig?
Of is Internet het atelier?
Kunstbeoefening in de openbare ruimte
van Het Net. Welk effect heeft die
ontwikkeling op de (semi-
overheidsinstellingen?
Zo diep, of zo u wilt abstract, ging de
discussie in Vlaardingen niet, mede
omdat het bij de Stadsgehoorzaal, de
Vrije Academie, de kunstuitleen en de
muziekschool toch meer gaat om de
traditionele kunsten - de trage kunsten,
zoals ze in Rotterdam zeggen. En daar
zal altijd wel een markt voor blijven,
welke vlucht Internet ook neemt. Het
gewone handwerk, het potlood in plaats
van de muis, het textielraam in plaats
van het beeldscherm, het pottendraaien
en edelsmeden in plaats van software, er
zullen altijd mensen zijn die de
zogenaamde trage kunsten wel zo eerlijk
vinden. Het bewijs kon je zien op die
open dag van de Vrije Academie. Wat
een geweldige belangstelling!
Zo verloor het streven naar
samenvoeging van accommodaties haar
glans. Er was het gezonde
boerenverstand van de Culturele Raad
Vlaardingen: wat is de meerwaarde? En
er was die onduidelijkheid over de
toekomstige ontwikkelingen in de
kunsten, maar met het besef dat elke
bestaande voorziening voorlopig nog in
trek zal zijn. Kun je dan niet beter de
bestaande situatie handhaven? Het
tendeerde die kant op.
Doorslaggevend was echter een
cursisten-enquête van begin 1999 - en
hier zien we de democratie toeslaan. De
cursisten van de Vrije Academie bleken
zo'n uitgesproken voorliefde te hebben
voor behoud van het sfeervolle
Hollandia-gebouw, dat de Vrije
Academie zich drommels goed
realiseerde wat er op het spel stond.
Verhuizing naar minder tot de
verbeelding sprekende nieuwbouw zou
cursisten doen afhaken. Hoe leuk de
docenten ook zijn, een akelige en kille
ruimte is het minder inspirerend;
vrijetijdsbesteding moet wel leuk
blijven. De cursisten waren over de
locatie en het gebouw dermate positief,
dat Henk Horsten een alternatief
inzette. Geen vage nieuwbouwplannen
meer. Maar restauratie. Een gedeeltelijke
verbouwing en het wegwerken van
vochtproblemen moeten de Vrije
Academie, die eerdaags 35 jaar bestaat,
een volgende blije levensfase aan de
Oosthavenkade 42 bezorgen. Tot
vreugde van docenten en cursisten. Al
kan ook renovatie beperkingen
opleveren. Sommige lokalen zullen
kleiner worden.
Maar het is de goede weg. Henk
Horsten heeft de begaanbare weg
gekozen naar renovatie van zijn walhalla.
Het bewijs vinden we in zijn kamer.
Het kunstwerk in de directeurskamer
blijkt namelijk geen kunstwerk te zijn,
maar een natuurproduct. Een
fascinerend schouwspel. Het stucwerk
levert in zijn aderlating een kosmische
stralenkrans op, de hel drukt zich hier
uit in een ongekend spectrum. Voor u
zoekt naar het naamplaatje van de
schepper: het is geen mensenwerk. De
wand staat gewoon uit te puilen van
rotting en schimmel. Het Hollandia-
gebouw ademt, maar de adem is niet al
te fris. Daar past maar één ding.
Restauratie van het monument.
En hier is Kees van der Windt aan zet.
De wethouder zal uit het dossier de
conclusie moeten trekken dat subsidie
van de gemeente onontbeerlijk is voor
restauratie van Hollandia in combinatie
met behoud van de Vrije Academie op
een waardevolle plaats aan de
Vlaardingse haven. Nu ziet de PvdA-
wethouder meer vraagstukken op zich
afkomen. Het idee om het
Visserijmuseum, het Streekmuseum Jan
Anderson en het archeologisch museum
te concentreren binnen één
uitgaansgebied, werkt mogelijk
complicerend op de vraag of andere
cultuurtempels langs de 'as' van de Oude
Haven aaneengesmeed moeten worden.
Hoewel er een duidelijk verschil is.
Twee van de drie musea liggen
decentraal, buiten de binnenstad. Dat
bezwaar speelt bij de Stadsgehoorzaal, de
Vrije Academie en de kunstuitleen niet,
wel bij de muziekschool, gevestigd aan
de Meidoornstraat in Ambacht. De
cultuurwethouder wikt en weegt. Eén
ding is duidelijk. Als hij nu niet inzet op
een samenvoeging van belangrijke
culturele functies aan het Buizengat, dan
is de eerstvolgende gelegenheid het
Oosterhoofd in 2025. Maar dat spreekt
niemand tot de verbeelding, daar win je
geen kiezers mee.
Dus ziet Van der Windt zich gesteld voor
de vraag, of hij samenvoeging van
disciplines voorlopig voor vijftien a
twintig jaar uitstelt om thans een urgent
accommodatieprobleem te verhelpen. Al
in 1993 had de Vrije Academie haar
onderkomen willen aanpakken, maar het
werd uitgesteld onder invloed van de
concentratiegedachte. Aanpassingen zijn
eenvoudig al nodig vanwege de Arbo-
wetgeving. Horsten zit met de hete
adem van de Arbo in zijn nek. Dat mag
geen jaren meer duren. Nieuwe
huisvesting of nieuwbouw kost in de
gemeentelijke planning al gauw tien
jaar, in de praktijk misschien wel vijftien
tot twintig jaar. Tel daar de zeven jaar bij
op dat Horsten al popelt om wat te
doen en het is glashelder dat een
directeur van zo'n dynamisch bolwerk
engelengeduld moet bezitten. En dat
voor iemand die nog die revolutionaire
haast van de jaren zestig in zich voelt.
Het gemeentebestuur kan niet veel
anders dan enthousiast meegaan in het
verbouwingsplan van de Vrije Academie,
dat in augustus bij het 35-jarig bestaan
wordt gepresenteerd. De architect, Jan
Weeda, is al aan het werk. Het zal goed
zijn voor Vlaardingen. In de Stadsvisie
van de gemeente staat dat de haven
weer in betekenis moet toenemen en
dan helpt het als er druk bezochte
gebouwen staan. De Vrije Academie is
zo'n gebouw. Als je 's zomers de
cursisten buiten op de stoep of aan het
water ziet zitten, verlevendigt dat het
aanzicht van heel de haven. Die
gezellige drukte, dat past bij een
academie in de oorspronkelijke
betekenis van het woord: een leerhuis,
broedplaats, vindplek van nieuwe ideeën
en inzichten. Het staat er al. Het is van
nature zo gekomen.
Dat moetje zo laten.Alleen even
opkalefateren, klaar.
En die andere culturele instellingen
vinden hun eigen oplossingen wel.
rn
rn
